جراحی دیسک کمر

جراحی دیسک کمر یکی از کارآمدترین راه‌های درمان بیرون‌زدگی دیسک کمر است. ستون فقرات شامل مجموعه‌ای از استخوان‌های به هم متصل است که ساختارهای گرد و منعطفی به نام دیسک در میان آن‌ها قرار گرفته‌اند. دیسک دارای قسمت مرکزی ژل مانند و لایه خارجی سخت است که می‌تواند همانند ضربه‌گیر عمل کرده و از آسیب به مهره‌ها جلوگیری کند.

در بیرون‌زدگی دیسک، لایه خارجی دچار پارگی می‌شود و مایع داخلی به سمت خارج برآمده شده یا بیرون می‌زند. دیسک بیرون‌زده اعصاب را تحت فشار قرار می‌دهد و موجب بروز علائمی چون درد مزمن، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف در کمر و پاها می‌شود. برخی مواقع علائم به خودی خود برطرف نمی‌شوند و زندگی روزمره فرد را با مشکل روبه‌رو می‌کنند.

درمان دیسک کمر با راه‌های محافظه‌کارانه شروع می‌شود. در مواردی که درد شدید است و با درمان‌های غیر جراحی کنترل نمی‌شود، پزشک تصمیم به انجام جراحی می‌گیرد. در ادامه قصد داریم با انواع جراحی دیسک کمر، اقدامات قبل و بعد و عوارض احتمالی آن آشنا شویم؛ همراه ما بمانید.

عمل جراحی دیسک کمر

در شرایطی که علائم برای مدت طولانی (بیش از 6 هفته) ادامه پیدا کنند و درمان‌های محافظه‌کارانه مؤثر نباشند، جراحی مناسب‌ترین گزینه خواهد بود. مهم‌ترین عاملی که موجب بروز درد و سایر علائم دیسک کمر می‌شود، تحت فشار بودن رشته‌های عصبی است. از این رو، هدف اصلی عمل جراحی دیسک کمر رفع این فشار خواهد بود.

عمل به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که هریک به طریقی به درمان دیسک کمر کمک می‌کنند. بسته به شرایط بیمار، جراح ممکن است تنها بخش بیرون‌زده دیسک را بردارد (دیسککتومی). علاوه بر دیسک، برداشتن بخشی از استخوان مهره نیز می‌تواند به کاهش فشار و کنترل درد کمر کمک کند (لامینکتومی). در مواردی که پارگی شدید است، ممکن است دیسک به طور کامل خارج شده و با دیسک مصنوعی جایگزین شود (جراحی تعویض دیسک).

جراحی دیسک کمر چه موقعی انجام می‌شود؟

به طور کلی، دیسک کمر در همه موارد نیازمند درمان نیست. برخی از بیماران ممکن است علائم خاصی نداشته باشند و یا علائم آن‌ها با مدتی استراحت و پرهیز از فعالیت‌های سنگین بهبود یابد؛ اما بیشتر افرادی که دچار پارگی دیسک کمر هستند، از درد، بی‌حسی و ضعف رنج می‌برند و لازم است تحت درمان قرار گیرند. فیزیوتراپی، تزریق‌های اپیدورال و داروهای ضد التهاب و ضد دردِ خوراکی از اولین راه‌های درمان بیرون‌زدگی دیسک کمر هستند که هریک به طریقی التهاب و فشار وارده بر اعصاب و در نهایت درد را کاهش می‌دهند.

پزشک در صورت بروز شرایط ذیل انجام جراحی دیسک کمر را ضروری می‌داند:

• درمان‌های غیر جراحی در رفع علائم مؤثر نیستند و بیمار دردِ ناتوان‌کننده‌ای را تحمل می‌کند.
• در اندام‌های خود احساس ضعف شدید داشته و در ایستادن و راه رفتن مشکل دارد.
• برخی از داروها عوارض جانبی جدی دارند و بیمار قادر به ادامه مصرف آن‌ها نیست.
• بیرون‌زدگی دیسک موجب سندرم دم اسبی شده است (مشکل در کنترل ادرار و مدفوع).
• عمل دیسک کمر با هدف بهبود علائم و جلوگیری از تشدید آن‌ها انجام می‌شود.

چه کسانی کاندیدای مناسب جراحی دیسک کمر هستند؟

عمل دیسک کمر راهکاری مؤثر و رایج در درمان پارگی دیسک کمر است. افرادی که شرایط ذیل را دارند، کاندیدای مناسبی برای عمل خواهند بود:

• بیمارانی که به درمان‌های غیرجراحی پاسخ نمی‌دهند و بیماری آن‌ها در حال پیشروی است.
• در راه رفتن و ایستادن مشکل دارند.
• دچار بی‌اختیاری ادرار و مدفوع هستند.
• درد در اندام‌ها پخش می‌شود و انجام کارهای روزمره برایشان دشوار است.
• سن آ‌ن‌ها خیلی بالا نیست (بین 50-60 سال).
• وضعیت سلامتی‌شان مساعد است.
• وزن متعادل دارند.

چه کسانی نباید و نمی‌توانند عمل دیسک کمر را انجام دهند؟

شرایط بیماران برای انجام جراحی دیسک گردن با یکدیگر متفاوت است. برخی ممکن است علی‌رغم داشتن علائم شدید که با درمان‌های غیر جراحی کنترل نمی‌شوند، کاندیدای مناسبی برای عمل نباشند. پزشک به دقت می‌تواند وضعیت بیمار را برای انجام جراحی بررسی کند. افرادی که دارای شرایط ذیل هستند، کاندیدای مناسبی برای عمل بیرون‌زدگی دیسک نخواهند بود:

• دچار استئوپروزیس یا پوکی استخوان هستند.
• دچار بیماری‌های عفونی یا تومور ستون فقرات هستند.
• به واسطه بیماری خود مجبور به مصرف داروهای رقیق‌کننده خون هستند.
• سن بالای 60 سال دارند و احتمال بروز عوارض جراحی در آن‌ها بالاتر است.
• دچار بیماری‌هایی چون بیماری قلبی و دیابت هستند.
• سیگار می‌کشند و احتمال تشکیل لخته خون در آن‌ها بیشتر است.
• سیستم ایمنی ضعیفی دارند و بیشتر در معرض ابتلا به عفونت هستند.

جراحی دیسک کمر در چه سنی مناسب است؟

افزایش سن یکی از فاکتورهای خطر بیرون‌زدگی دیسک کمر است و بیشتر افرادی که به عمل نیاز دارند بالای 60 سال هستند. با این حال، سن مشخصی برای جراحی دیسک کمر وجود ندارد. عاملی که در کاندید یک بیمار برای جراحی تعیین‌کننده است، وضعیت سلامتی او و این است که تا چه اندازه توانایی گذراندن جراحی، دوره نقاهت و عوارض بعد از آن را دارد. یک بیمار ممکن است بالای 60 سال سن داشته اما کاندیدای مناسبی برای عمل دیسک کمر باشد. این مورد برای افراد جوان نیز صادق است؛ برای مثال همه بیمارانی که کمتر از 40 سال سن دارند، شرایط لازم برای عمل جراحی را نخواهند داشت.

انواع عمل جراحی دیسک کمر

پزشک بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد و بیمار را به عنوان کاندیدای عمل دیسک کمر انتخاب می‌کند. حال، لازم است نوع جراحی را نیز مشخص کند. جراحی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود؛ وضعیت بیمار، شدت بیماری و محل بیرون‌زدگی دیسک فاکتورهای تعیین‌کننده نوع عمل هستند. در اینجا با رایج‌ترین انواع جراحی دیسک کمر آشنا می‌شویم.

جراحی لامینکتومی دیسک کمر

لامینکتومی یکی از رایج‌ترین انواع جراحی‌های دیسک کمر است که در آن با برداشت قسمتی از لامینا، فشار وارده بر اعصاب برطرف می‌شود. لامینا قطعه استخوان مسطحی است که در قسمت پشتی مهره قرار دارد و از نخاع محافظت می‌کند. لامینا در ممکن است اعصاب دم اسبی کمر را تحت فشار قرار دهد. در لامینکتومی با برداشت بخشی از این استخوان، فضا بیشتر شده و فشار از روی اعصاب برداشته می‌شود. این روش جراحی نقش مؤثری در رفع درد سیاتیک خواهد داشت.

جراحی دیسک کمر را می توان با استفاده از بی حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی انجام داد. در این روش جراحی معمولا بیمار بر روی شکم می خوابد و پس از آن برش کوچکی در پشت کمر ایجاد می شود. متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات پس از برداشتن بخشی از زائده خلفی استخوان احاطه کننده کانال نخاعی و لیگامان زرد ریشه عصبی را مشاهده می کند، سپس جراح با کنار کشیدن ریشه عصبی دیسک آسیب دیده ، مشاهده می کند و پس از آن قسمت در رفته دیسک همراه با قسمت مرکزی را خارج می کند و پس از اطمینان از آزادشدن ریشه عصبی محل جراحی لایه به لایه تا سطح پوست دوخته می شود.

جراحی دیسککتومی کمر به روش باز

یکی از مؤثرترین انواع جراحی دیسک کمر، دیسککتومی است. در این روش، جراح با برداشت قسمت بیرون‌زده دیسک فشار وارده بر رشته‌های عصبی را برطرف می‌کند. به دنبال آن، درد، بی‌حسی و گزگز کردن اندام‌ها نیز کنترل می‌شود. دیسککتومی به چند روش انجام می‌شود که یکی از پرکاربردترین آن‌ها، دیسککتومی استاندارد یا باز است.

در دیسککتومی باز، جراح ابتدا بیمار را به طور کامل بیهوش کرده و یک برش بزرگ بر روی ناحیه مورد نظر ایجاد می‌کند. سپس پوست و عضلات را کنار می‌زند تا دسترسی مناسبی به دیسک آسیب‌دیده داشته باشد. پزشک دید کافی از محل جراحی دارد و با دقت می‌تواند دیسک بیرون‌زده را بر‌دارد. در مواردی که اعصاب تحت فشار زیادی هستند، دیسککتومی و لامینکتومی به طور همزمان انجام می‌شوند. بعد از اتمام جراحی، پزشک برش ایجاد شده را بخیه می‌کند.

جراحی میکروسکوپی یا میکرودیسککتومی کمر

میکرودیسککتومی کمر روشی کم تهاجمی به حساب می‌آید که با هدف برداشت قسمت آسیب‌دیده دیسک انجام می‌شود. با این کار، فشار از روی اعصاب اطراف برداشته می‌شود و درد و سایر علائم تا حد زیادی کاهش می‌یابند. مهم‌ترین تفاوت آن با روش باز (استاندارد)، این است که برای انجام عمل تنها یک برش کوچک در محل مورد نظر ایجاد می‌شود. بدین ترتیب، بیمار درد و خونریزی کمتر و دوره نقاهت کوتاه‌تری خواهد داشت. مزیت این روش علاوه بر کوچکتر بودن برش جراحی ، آسیب کمتر به عناصر استخوانی است و به دلیل بزرگنمایی میکروسکوپ احتمال آسیب به ریشه عصبی بسیار کم می شود.

در این نوع جراحی دیسک کمر، جراح لوله‌ای به نام دیلاتور را از طریق برش، وارد بافت پوست و عضله می‌کند. حال میکروسکوپ و ابزار جراحی را از طریق این لوله به دیسک آسیب‌دیده می‌رساند. میکروسکوپ تصویر بزرگ‌تری از محل جراحی و بافت‌های اطراف آن را نمایش می‌دهد و جراح با دقت بیشتری می‌تواند کار خود را انجام دهد.

جراحی دیسک کمر به روش آندوسکوپی

در روش آندوسکوپی برش بسیار کوچکتر بوده و به موازات خط وسط ایجاد می شود، پس از آن با ورود آندوسکوپ جراح قطعه در رفته دیسک را پس از کنار زدن عضلات و برداشتن لیگامال خارج می کند.

در این روش به دلیل اینکه جراح دید محدودی دارد امکان تخلیه دیسک های شدید با این روش بسیار کم است، ولی برش کوچکتر و درد پس از جراحی نیز به مراتب کمتر است. جراحی آندوسکوپی دیسک کمر از جمله تکنیک‌های پیشرفته و جدیدی است که در درمان پارگی دیسک کمر به کار می‌رود. این روش در واقع نوعی دیسککتومی کم تهاجمی به حساب می‌آید که در مقایسه با جراحی باز مزایای زیر را دارد:

• برش کوچک‌تر و خونریزی کمتر
• درد و عوارض کمتر
• بهبودی سریع‌تر
• کاهش خطر عفونت

همین مزایا موجب شده که بسیاری از بیماران به انجام جراحی آندوسکوپی دیسک کمر تمایل داشته باشند. در این جراحی، جراح برش بسیار کوچکی ایجاد کرده و آندوسکوپ را وارد می‌کند. آندوسکوپ وسیله مجهز به دوربین است و تصاویری از محل جراحی تهیه کرده و در صفحه نمایشگر نمایش می‌دهد. آندوسکوپ در سر خود چاقوی جراحی دارد و جراح به طور همزمان تصویر واضحی از محل جراحی می‌بیند و قسمت بیرون‌زده دیسک را برمی‌دارد.

جراحی بسته دیسک کمر

در این روش از دستگاه دکمپرسور که شبیه به یک سوزن بسیار ظریف است پس از بی حس کردن پوست به داخل دیسک فرستاده می شود و از طریق یک میکروموتور دیسک خرد شده از راه یک لوله از بدن خارج می شود. نوکلئوتومی با استفاده زا دستگاه نوکلئوتوم که دارای لوله نازکی است وارد قسمت میانی شده و با فشار آب ، دیسک خرد شده را از بدن خارج می نماید اما در لیزر دیسککتومی با استفاده از سوزن مخصوص با روش بسته دیسک سوزانده می شود و تاحدی کوچکی خارج می شود. این روش های بسته برای انواع دیسک های کوچک و بدون پارگی که به درمان طبی معمول پاسخ نداده اند توصیه می شوند.

جراحی دیسک کمر با لیزر

پزشک ممکن است برای درمان بیمارانی که دچار کمر درد مزمن هستند، جراحی دیسک کمر با لیزر را توصیه کند. در درمان دیسک کمر با لیزر، فشار وارده بر اعصاب رفع شده و درد برطرف می‌شود. این روش همچنین در جلوگیری از بیرون‌زدگی مجدد دیسک مؤثر خواهد بود. عمل دیسک کمر با لیزر یک روش کم تهاجمی است؛ افرادی که تحت جراحی قرار می‌گیرند، دوره نقاهت کوتاهی دارند و دچار عارضه‌ خاصی نمی‌شوند. بدین ترتیب، در زمانی کوتاه به زندگی عادی خود بازمی‌گردند.

در این روش، محل جراحی به صورت موضعی بی‌حس می‌شود و بیمار در طول عمل احساس درد و ناراحتی نمی‌کند. دستگاه لیزر تابش حرارتی دارد. پروب بر روی محل مورد نظر قرار می‌گیرد و مایع ژل مانند داخل دیسک که برآمده شده یا بیرون زده است را می‌سوزاند. بدین ترتیب، دیسک تا حد زیادی به جای خود بازگشته و فشاری که موجب درد شده، برطرف می‌گردد. در بیشتر موارد، عمل دیسک کمر با لیزر بدون نیاز به ایجاد برش انجام می‌شود.

جراحی دیسک مصنوعی کمر

در مواردی که آسیب‌دیدگی دیسک شدید است و درمان‌های غیر جراحی مؤثر نیستند، پزشک ممکن است تصمیم به تعویض دیسک بگیرد. جراحی دیسک مصنوعی کمر شامل جایگزینی دیسک مصنوعی با دیسک آسیب‌دیده است. این جراحی در واقع جایگزین مناسبی برای عمل فیوژن به حساب می‌آید. در فیوژن، بعد از برداشت دیسک دو مهره به کمک پیوند استخوان به هم متصل شده و بعد از آن حرکت محدودی خواهند داشت. با تعویض دیسک، مهره‌‎ها به هم متصل نمی‌شوند و تقریبا محدوده حرکتی طبیعی دارند.

بعد از بیهوشی کامل، جراح محل جراحی را برش می‌دهد. پس از دسترسی به دیسک، آن را خارج می‌کند و دیسک مصنوعی را بین دو مهره قرار می‌دهد. دیسک مصنوعی اغلب از جنس پلاستیک یا فلز است. بیمارانی که دچار پوکی استخوان و یا تنگی کانال نخاع هستند، کاندیدای مناسبی برای جراحی تعویض دیسک کمر نخواهند بود.

کدام روش جراحی بهتر است؟

هرکدام از این روشها نقاط قوت و موارد استفاده متفاوتی دارند که مورد استفاده آن ها را جراح اعصاب بر اساس وضعیت معاینه بیمار و یافته های تصویربرداری برای هر بیمار بصورت جداگانه انتخاب می کند و هیچ کدان از این روش ها برای تمام انواع دیسک و بیماران قابل استفاده نمی باشد

مزایا و معایب عمل جراحی دیسک کمر

جراحی دیسک کمر در کنار مزایای بسیار، با معایبی نیز همراه خواهد بود. از این رو، بیمار باید قبل از جراحی در مورد مزایا و معایب و خطرات احتمالی آن با پزشک خود مشورت کند.

از مهم‌ترین مزایای جراحی بیرون‌زدگی دیسک کمر می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

حفظ سلامت مهره‌های کمر: جراحی با رفع آسیب‌دیدگی دیسک، به کنترل درد و سایر علائم کمک می‌کند. علاوه بر این، هنگامی که تمام مهره‌ها و دیسک‌های کمری سالم هستند، فشار وارده بر ناحیه کمر به خوبی تقسیم می‌شود و در نهایت، احتمال بروز آسیب‌هایی چون بیرون‌زدگی دیسک پایین می‌آید.

ریکاوری سریع: افرادی که تحت جراحی‌های کم تهاجمی مانند میکرودیسککتومی و جراحی با لیزر قرار می‌گیرند، بعد از گذشت مدتی کوتاه (نهایتا چند هفته) می‌توانند به کار و فعالیت‌های روزمره خود بازگردند.

بهبود کیفیت زندگی: مهم‌ترین مزیت جراحی دیسک کمر تأثیر مثبت آن بر روی کیفیت زندگی است. بعد از عمل، درد بیمار کاهش یافته و حرکت برای او راحت‌تر است. بنابراین، می‌تواند فعالیت‌هایی که از آن‌ها لذت می‌برد را انجام دهد.

حفظ انعطاف‌پذیری: در افرادی که تحت عمل تعویض دیسک قرار گرفته‌اند، دیسک مصنوعی ساختار و عملکردی مشابه دیسک طبیعی دارد. آن‌ها بعد از گذراندن دوره نقاهت مشکلی در حرکت نخواهند داشت. چرا که دیسک مصنوعی انعطاف‌پذیری مهره‌ها را حفظ می‌کند و استخوان‌ها به راحتی نسبت به هم حرکت می‌کنند.

برخی از جدی‌ترین معایب جراحی دیسک کمر عبارتند از:

خطرات جراحی: در عمل بیرون‌زدگی دیسک کمر نیز همانند جراحی‌های دیگر خطر عفونت و خونریزی زخم وجود دارد که باید تحت درمان قرار گیرد.

آسیب عصبی: دیسک‌های بین‌ مهره‌ای در فاصله نزدیکی از رشته‌های عصبی قرار دارند. حین عمل، کوچک‌ترین خطا ممکن است موجب آسیب به اعصاب شود. برخی مواقع آسیب دائمی است و موجب بروز عوارض جدی چون فلجی اندام‌ها می‌گردد.

بیرون‌زدگی مجدد: با این که درصد موفقیت جراحی دیسک کمر بالا است، احتمالا بازگشت آن وجود دارد. عمل جراحی یک درمان طولانی مدت برای بیرون‌زدگی دیسک به حساب می‌آید. اما وجود ترک‌هایی در لایه خارجی دیسک که به تدریج به شکاف تبدیل می‌شوند، ریسک پارگی مجدد را بیشتر می‌کنند. در این شرایط، ممکن است بیمار بار دیگر تحت عمل دیسک کمر قرار گیرد.

آلرژی به ماده بیهوشی: برخی از بیماران به ماده بیهوشی واکنش نشان می‌دهند و علائمی چون تهوع، استفراغ، لرز و سرگیجه خواهند داشت. در جراحی دیسک مصنوعی کمر، بیمار ممکن است به جنس دیسک حساسیت داشته باشد. برای پیشگیری از این عارضه، لازم است پیش از جراحی تست‌ حساسیت انجام شود.

عوارض و خطرات جراحی دیسک کمر

در بیشتر موارد، عمل دیسک کمر با موفقیت انجام می‌شود و بیمار مشکل جدی ندارد. اما تقریبا تمامی جراحی‌ها خطرات و عوارضی را به دنبال دارند که لازم است بیمار پیش از تصمیم قطعی در مورد آن‌ها با پزشک مشورت کند. خطرات و عوارض عمل دیسک کمر شامل موارد ذیل هستند:

عفونت

عفونت یکی از شایع‌ترین عوارض جراحی دیسک کمر و تقریبا تمامی عمل‌های جراحی است. با این که محل برش و ابزار جراحی کاملا استریل هستند، احتمال رشد میکروب‌ها در زخم وجود دارد. ریسک عفونت در بیمارانی که کورتون مصرف می‌کنند و یا به دیابت مبتلا هستند، بیشتر است. افرادی که تحت عمل‌های کم تهاجمی قرار می‌گیرند، کمتر دچار عفونت می‌شوند. قرمزی، ترشح، تب و ضعف علائم هشدار دهنده عفونت بعد از جراحی هستند.

لخته خون

بعد از عمل دیسک کمر، احتمال تشکیل لخته خون خصوصا در پاها وجود دارد. لخته خون موجب بروز درد و تورم در این اندام می‌شود. برخی مواقع قسمتی از لخته جدا می‌شود و از طریق جریان خون به عروق ریوی می‌رسد و آن‌ها مسدود می‌کند. این حالت، آمبولی ریه نام می‌گیرد که عواقب جدی را به دنبال دارد. بیمار بعد از جراحی با داشتن تحرک لازم می‌تواند خطر تشکیل لخته خون را پایین بیاورد.

خونریزی

خونریزی یک پدیده طبیعی در جراحی است. در مواقعی حین جراحی به عروق خونی بزرگ آسیب می‌رسد و موجب خونریزی بیش از حد نرمال می‌شود. در این شرایط، پزشک سریعا اقدامات لازم جهت کنترل خونریزی را انجام می‌دهد. در موارد نادر، ممکن است مقداری خون در زیر پوست جمع شود و هماتوم شکل بگیرد. درمان هماتوم به انجام جراحی دیگری نیاز دارد.

بازگشت علائم

برخی بیماران ممکن است بلافاصله بعد از جراحی و یا مدتی بعد از آن همچنان علائمی داشته باشند. ضعف ستون فقرات یکی از مهم‌ترین علل بازگشت علائم بعد از عمل دیسک کمر است. در مواقعی اسکار ناشی از جراحی نیز به اعصاب فشار می‌آورد و موجب بروز علائم می‌شود. دیسکی که جراحی می‌شود ممکن است آسیب خفیف دیگری نیز داشته باشد که مدتی بعد از عمل پیشروی کرده و علائم بیرون‌زدگی دیسک را ظاهر می‌کند.

نشت مایع مغزی- نخاعی

یکی از جدی‌ترین عوارض جراحی دیسک کمر، نشت مایع مغزی- نخاعی است. این مایع در فضای اطراف مغز و نخاع جریان دارد. حین عمل ممکن است به پوشش احاطه‌کننده آسیب برسد و مایع به فضای اطراف نشت کند. این عارضه اغلب موجب بروز سردرد و یا عفونت مننژیت می‌شود.

آیا جراحی دیسک کمر ممکن است باعث مرگ شود؟

عمل جراحی دیسک کمر ممکن است موجب مرگ شود اما احتمال آن بسیار پایین است. مرگ ناشی از جراحی اغلب در اثر عواملی چون تشکیل لخته خون، خونریزی شدید و یا واکنش به ماده بیهوشی اتفاق می‌افتد. همان‌طور که اشاره شد، اگر لخته همراه با گردش خون به عروق ریوی برسد، موجب انسداد آن‌ها می‌شود. در این صورت، خونرسانی به بخشی از ریه متوقف شده و بافت آن از بین می‌رود. آمبولی ریه شدید، موجب مرگ بیمار می‌شود. افرادی که دچار بیماری کبدی، نارسایی قلبی و بیماری‌های قلبی عروقی هستند، بیشتر در معرض خطر مرگ قرار دارند.

آیا عمل دیسک کمر باعث فلج شدن می‌شود؟

فلج شدن یکی از عوارض جدی جراحی دیسک کمر است اما چندان شایع نیست. اگر طی جراحی به نخاع و اعصاب منشعب شده آسیب برسد، ممکن است موجب بی‌حسی و ضعف در اندام‌ها و در موارد شدیدتر، فلج شدن آن‌‌ها گردد. عوامل زیر تعیین‌کننده میزان خطر فلجی در جراحی دیسک کمر هستند:

• نوع جراحی: خطر در جراحی‌های کم تهاجمی مانند میکرودیسککتومی و لیزر کمتر است. جراحی‌هایی که با برداشتن استخوان (لامینکتومی) و یا قرار دادن قطعه خارجی (تعویض دیسک) همراه هستند، ریسک فلج شدن را بالا می‌برند.
• محل جراحی: در مواردی که بیرون‌زدگی دیسک در نزدیکی نخاع رخ داده است، احتمال فلج شدن بعد از عمل بیشتر می‌شود.
• سن و وضعیت سلامتی بیمار: ریسک فلج شدن در افراد مسن و آن‌هایی که به بیماری‌هایی چون تنگی کانال نخاع دچار هستند، بالاتر است.

اقدامات قبل از عمل دیسک کمر

هنگامی که بیمار کاندیدای جراحی دیسک کمر می‌شود، باید خود را برای آن آماده کند. او می‌تواند در مورد اقدامات قبل از عمل دیسک کمر، با پزشک خود مشورت کند.

بیمار چند روز قبل از جراحی توسط پزشک ویزیت می‌شود. پزشک مجددا علائم و سابقه پزشکی او را بررسی کرده و در صورت لزوم توصیه می‌کند که تست تصویربرداری و آزمایش خون انجام دهد. افرادی که باردار و یا به بیماری‌هایی چون دیابت و بیماری قلبی مبتلا هستند باید پزشک خود را در جریان قرار دهند.

بیمار باید در مورد مصرف انواع داروها، مکمل‌ها، ترکیبات گیاهی و مواد غذایی با پزشک مشورت کند. مصرف برخی داروها و مواد غذایی چند روز یا چند هفته قبل از جراحی دیسک کمر ممنوع است. بیمارانی که داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپیرین و وارفارین مصرف می‌کنند، باید دو هفته قبل از عمل آن را متوقف کنند. همچنین در این مدت مصرف ضد التهاب‌های غیراستروئیدی توصیه نمی‌شود.

ترک سیگار یکی از مهم‌ترین اقدامات قبل از عمل دیسک کمر است. نیکوتین موجود در سیگار روند بهبودی بیمار بعد از جراحی را به تأخیر می‌اندازد. همچین احتمال عفونت زخم را بیشتر می‌کند. بنابراین، افرادی که سیگار می‌کشند گزینه مناسبی برای جراحی دیسک کمر نیستند و باید آن را ترک کنند.

مراقبت‌های بعد از جراحی دیسک کمر

بعد از انجام عمل دیسک، بیمار با در نظر داشتن توصیه ها و دستورالعمل های پزشک، می‌تواند در مدت کوتاه‌تری دوره نقاهت را بگذراند و عوارض کمتری داشته باشد. برخی از نکات مهم برای مراقبت های بعد از عمل دیسک کمر، به شرح زیر است:

• بعد از اتمام عمل، زخم جراحی بخیه و پانسمان می‌شود. بخیه‌هایی که جذبی هستند بعد از مدتی جذب شده و بخیه‌های غیر جذبی حدود 10-15 روز بعد از جراحی کشیده می‌شوند. در این مدت، محل زخم و بخیه‌ها باید تمیز و خشک نگه داشته شده و پانسمان روزانه تعویض شود. بعد از کشیدن بخیه‌ها نیازی به پانسمان کردن زخم نخواهد بود.
• درد دیسک کمر عموما بلافاصله بعد از جراحی برطرف نمی‌شود. همچنین بیمار در زخم جراحی نیز احساس درد و ناراحتی می‌کند. به همین دلیل، پزشک از روز اول داروهای ضد درد را تجویز می‌کند. مصرف داروها تقریبا برای دو هفته ادامه دارد.
• بیمار بعد از گذشت حدود 4 هفته می‌تواند به تدریج فعالیت‌های روزمره خود را شروع کند. در طول این مدت، خم شدن و بلند کردن اجسام سنگین که به کمر فشار می‌آورد، توصیه نمی‌شود. افرادی که در محیط کار خود با اجسام و دستگاه‌های سنگین کار می‌کنند، بعد از گذشت 6-8 هفته می‌توانند کار خود را شروع کنند.
• استفاده از کمربند طبی از حرکات اضافه کمر جلوگیری کرده و بدین طریق از آن محافظت می‌کند.

مدت زمان عمل دیسک کمر چقدر است؟

جراحی دیسک کمر انواع مختلفی دارد که هریک به روش خاص و در مدت زمان مشخصی انجام می‌شوند. مدت زمان عمل دیسک کمر به طور تقریبی بین 1 تا 4 ساعت است. برخی از فاکتورهایی که مدت زمان عمل بیرون‌زدگی دیسک کمر را مشخص می‌کنند، عبارتند از:

• روش جراحی: زمان جراحی بسته به این که به صورت باز و یا کم تهاجمی انجام می‌شود و به بی‌حسی موضعی نیاز دارد و یا تحت بیهوشی عمومی انجام می‌گیرد، متفاوت خواهد بود.
• تجربه جراح: جراح باتجربه و ماهر شناخت کافی از آناتومی و مشکلات مهره‌های کمری دارد و در مدت زمان کوتاه‌تری جراحی را به اتمام می‌رساند.
• شدت بیماری: هرچه شدت بیرون‌زدگی دیسک بیشتر باشد، عمل جراحی نیز پیچیده‌تر خواهد بود. انجام جراحی پیچیده به زمان بیشتری نیاز دارد.

دوره نقاهت عمل دیسک کمر

دوره نقاهت و ریکاوری جراحی دیسک کمر بسته به شدت بیرون‌زدگی، روش جراحی، وضعیت سلامتی بیمار و توجه او به مراقبت‌های بعد از عمل متفاوت خواهد بود. مهم‌ترین توصیه در دوره نقاهت این است که بیمار تحرک داشته باشد و از استراحت طولانی مدت بپرهیزد. بیمار از همان روز اول بعد از جراحی می‌تواند به آرامی راه برود و به تدریج میزان تحرک خود را بیشتر کند. برای این که او انعطاف‌پذیری کافی را داشته باشد و بتواند به طور طبیعی راه برود، به 4-6 هفته زمان نیاز دارد.

زمان بازگشت به محل کار بسته به نوع فعالیت متفاوت خواهد بود. عموما افراد بعد از گذشت 4 هفته می‌توانند به سر کار خود بازگردند. در مواردی که کار سنگین است و به جابه‌جایی اجسام نیاز دارد، این زمان ممکن است به 8 هفته نیز برسد.

همچنین در دوره نقاهت جراحی دیسک کمر، باید از نشستن طولانی مدت، رانندگی کردن، خم شدن، چرخیدن و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کرد. موارد ذکر شده خطر بیرون‌زدگی مجدد دیسک کمر را افزایش می‌دهند.

بعد از عمل دیسک کمر چند روز باید در بیمارستان ماند؟

بعد از این که عمل جراحی تمام می‌شود، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل شده و علائم حیاتی او کنترل می‌شود. دوره بستری بودن در بیمارستان به نوع جراحی و وضعیت بیمار بستگی دارد و اغلب بین 1 تا 4 روز است. بیمارانی که تحت عمل‌های کم تهاجمی قرار می‌گیرند عموما همان روز به منزل برمی‌گردند. مدت زمان بستری شدن در جراحی‌های باز طولانی‌تر خواهد بود.

آیا بی‌حسی پا بعد از عمل دیسک کمر طبیعی است؟

احتمال بی‌حسی پا بعد از جراحی دیسک کمر وجود دارد. بعد از جراحی، بسیاری از علائم بیرون‌زدگی دیسک کمر از جمله درد ظرف مدت کوتاهی برطرف می‌شوند اما پاهای بیمار ممکن است همچنان بی‌حس باشد. با این که فشار از روی اعصاب برداشته شده، بهبودی و بازیابی عملکرد طبیعی‌شان به زمان بیشتری نیاز دارد. برخی مواقع برجای ماندن اسکار جراحی در اطراف رشته‌های عصبی موجب بروز بی‌حسی می‌شود.

رفع بی‌حسی به تدریج و طی چند هفته و گاها چند ماه اتفاق می‌افتد. شدت و مدت زمانی که بیمار قبل از جراحی درگیر بی‌حسی پا بوده است، بر روی سرعت بهبودی او بعد از عمل تأثیر می‌گذارد.

نحوه صحیح خواب بعد از جراحی دیسک کمر

یکی از مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از عمل دیسک کمر، داشتن استراحت کافی است. بنابراین، در این دوران نحوه خوابیدن بیمار اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت.

هنگام رفتن به تختخواب و برخاستن از آن، بیمار ابتدا بر روی لبه تخت می‌نشیند. سپس در حالی که پشت را صاف نگه داشته، به کمک دست‌ها بدن خود را به تخت نزدیک می‌کند و به طور همزمان، پاها را به بالای تخت می‌آورد.

بهترین حالت خوابیدن بعد از جراحی دیسک کمر، خوابیدن به پشت است. برای کاهش کمر درد، بهتر است در این حالت بالشتی در زیر زانوهای خمیده قرار گیرد.

بیمار بعد از عمل می‌تواند به پهلو نیز بخوابد. در این حالت لازم است بالشتی بین دو زانوی خمیده قرار بگیرد تا راستای طبیعی ستون فقرات حفظ شده فشار کمتری به کمر وارد شود. بیمار می‌تواند به طور مداوم وضعیت خود را از پهلو چپ به راست تغییر دهد.

میزان و مدت زمان درد بعد از جراحی دیسک کمر چقدر است؟

بیمار بلافاصله بعد از اتمام عمل در محل جراحی احساس درد شدید می‌کند. منشأ درد در واقع برش جراحی است و کمر دردی که قبل از جراحی وجود داشته تا حد زیادی بهبود یافته است. مصرف داروهای ضد درد از همان ابتدا شروع می‌شود و حرکت را برای بیمار ممکن می‌کند. اپیوئیدها و ضد التهاب‎های غیراستروئیدی از جمله مسکن‌هایی هستند که در تسکین درد جراحی دیسک کمر به کار می‌روند. درد بعد از گذشت چند روز کاهش یافته و اغلب طی2 هفته بهبود می‌یابد.

آیا بعد از جراحی دیسک کمر احتمال بیرون زدگی مجدد آن وجود دارد؟

بله، ولی فاکتورهای متعددی در این مورد دخیل هستند، اول از همه ژنتیک بیمار، رعایت مراقبتهای پس از جراحی، اضافه وزن، انجام کارهای فیزیکی سنگین و سیگار مواردی هستند که شانس عود دیسک کمر را افزایش می دهند، افرادی که ریسک فاکتورهای فوق را ندارند شاید هرگز دچار عود دیسک کمر نشوند.

با این که درصد زیادی از بیماران به کمک جراحی درمان می‌شوند، احتمال بیرون‌زدگی مجدد دیسک کمر بعد از عمل وجود دارد. طبق آمار بدست آمده، 5-10 درصد بیماران در مدتی کوتاه پس از عمل جراحی دچار عود بیرون‌زدگی دیسک می‌شوند. پارگی مجدد با علائمی مشابه پارگی قبل خود را نشان می‌دهد. در بیشتر موارد، پزشک برای درمان بیرون‌زدگی مجدد، تصمیم به انجام جراحی دیگری می‌گیرد. عوامل ذیل احتمال عود دیسک کمر را افزایش می‌دهند:

• برخی مواقع ممکن است قسمتی از بیرون‌زدگی قبلی باقی مانده باشد و پس از مدتی موجب عود پارگی شود.
• اسکار ناشی از جراحی دیسک کمر نیز به اعصاب اطراف خود فشار می‌آورد و احتمال بیرون‌زدگی مجدد را افزایش می‌دهد.
• دیسک بین مهره‌ای ممکن است علاوه بر ناحیه‌ای که در آن دچار پارگی شده، در نواحی دیگر نیز ترک‌هایی داشته باشد. به مرور زمان، ترک‌ها پیشروی می‌کنند و پارگی مجدد اتفاق می‌افتد.

آیا رانندگی بعد از جراحی دیسک کمر امکان‌پذیر است؟

بیمار بعد از عمل دیسک کمر می‌تواند رانندگی کند. رانندگی به تمرکز و سرعت عمل بالایی نیاز دارد. بنابراین، بهترین زمان برای شروع رانندگی زمانی است که درد بیمار کنترل شده، نیازی به مصرف مسکن ندارد و می‌تواند برای مدتی در حالت نشسته باشد. در بیشتر موارد، آمادگی از هفته دوم بعد از جراحی به دست می‌آید. این زمان بسته به شرایط فرد و نوع جراحی متفاوت خواهد بود.

استحمام و شستن بدن بعد ار جراحی دیسک کمر

فرد 3 تا 5 روز بعد از جراحی می‌تواند به حمام برود. اما باید تا زمان کشیدن بخیه‌ها زخم خود را خشک و تمیز نگه دارد تا احتمال بروز عفونت را پایین بیاورد. در این مدت، فرد باید حین استحمام روی زخم را با پوشش استریل و ضد آب پانسمان می‌کند. در صورت مشاهده علائمی چون قرمزی، درد، تورم و ترشح در محل جراحی باید فورا به پزشک مراجعه کرد.

بعد از عمل دیسک کمر می‌توانیم ورزش کنیم؟

همزمان با گذراندن دوره نقاهت، امکان ورزش کردن نیز وجود دارد. بیمارانی که در این دوره تحرک دارند و ورزش‌های مناسب را انجام می‌دهند، درد کمتری دارند و سریع‌تر بهبود می‌یابند. ورزش باید با حرکات آرام شروع شده و سرعت و تعداد دفعات آن به تدریج بیشتر شود. پیاده‌روی اولین و کم‌خطرترین فعالیت ورزشی بعد از جراحی دیسک کمر است. در کنار پیاده‌روی، برخی تمرینات کششی نیز کمک‌کننده هستند. در انتخاب حرکات و نحوه انجام آن‌ها، مشورت با پزشک ضروری است. همچنین پزشک ممکن است برای مدتی فیزیوتراپی را تجویز کند.

رابطه زناشویی تا چه مدت بعد از عمل دیسک کمر مجاز است؟

رابطه زناشویی یک فعالیت فیزیکی نسبتا سنگین است که انجام آن در هفته‌‌های اول بعد از جراحی توصیه نمی‌شود. در بیشتر موارد، بعد از گذشت 6 هفته امکان داشتن رابطه زناشویی وجود دارد. با این حال، دوره ریکاوری در بیماران مختلف، متفاوت است. بیمار می‌تواند در این مورد با پزشک مشورت کند؛ پزشک بعد از بررسی وضعیت بیمار، زمان مناسب برای شروع رابطه جنسی را مشخص می‌کند. اگر رابطه سریع‌تر از زمانی که بدن به آمادگی لازم رسیده برقرار شود، خطر تشدید درد و گاها عود بیرون‌زدگی دیسک وجود دارد.

هزینه جراحی دیسک کمر در سال 1404

یکی از مهم‌ترین مواردی که بیمار قبل از جراحی به آن توجه می‌کند، هزینه است. هزینه جراحی دیسک کمر با توجه به دستمزد متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات ، روش درمانی ، شدت دیسک کمر ، هزینه آزمایشات و داروها وغیره تعیین می شود. فاکتورهای متعددی در تعیین هزینه جراحی دیسک کمر مؤثر هستند. مخارج کلی عمل عبارتند از: دستمزد جراح، هزینه بیمارستان، بیهوشی و مراقبت‌های قبل و بعد از جراحی.

• عمل دیسک کمر بسته به این که چه روشی برای انجام آن انتخاب می‌شود، هزینه متفاوتی خواهد داشت. عموما جراحی‌های باز هزینه بیشتری در مقایسه با جراحی‌های کم تهاجمی دارند. همچنین اگر جراحی با تکنیک‌های جدید انجام شود، پرهزینه‌تر خواهد بود.
• بیمارانی که جراحان باتجربه و ماهر را انتخاب می‌کنند، طبیعتا مبلغ بیشتری برای جراحی می‌پردازند.
• دولتی و یا خصوصی بودن بیمارستان نیز در تعیین هزینه مؤثر است. انجام جراحی دیسک کمر در بیمارستان خصوصی مشمول هزینه بیشتری می‌شود؛ چرا که مجهزتر بوده و سطح ارائه خدمات بالاتر است.
• بیمه‌های مختلف شرایط و سطح پوشش متفاوتی دارند. بنابراین، در برآورد هزینه نهایی باید میزان پرداختی بیمه نیز در نظر گرفته شود.

میانگین هزینه عمل دیسک کمر در سال جاری، 15 تا 130 میلیون برآورد شده است.

لزوم انتخاب بهترین جراح دیسک کمر

انتخاب بهترین جراح دیسک کمر برای درمان موفقیت‌آمیز و بروز عوارض کمتر ضروری است. سطح تجربه و مهارت پزشک تأثیر مستقیم بر روی نتیجه عمل و بهبودی بیمار دارد.

اطمینان از این که پزشک دانش و تجربه کافی را برای انجام جراحی دارد، بسیار حائز اهمیت است. ستون فقرات ساختاری پیچیده و حساس دارد و کوچک‌ترین خطا ممکن است عوارض جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد. انتخاب جراحی که در جراحی دیسک کمر و به طور خاص روش جراحی مورد نظر بیمار خبره است، احتمال داشتن عمل موفق و کم عارضه را بالا می‌برد.

با انتخاب بهترین جراح دیسک کمر، بیمار می‌تواند ارتباط راحت و صمیمانه‌ای با او برقرار کند. در این صورت، بیمار تمامی سؤالات خود در مورد روش جراحی، مراقبت‌ها، عوارض احتمالی و ... می‌پرسد و جراح نیز پاسخ‌های روشنی ارائه می‌دهد. بیمار با استرس کمتر و البته اطمینان بیشتر می‌تواند برای جراحی تصمیم‌گیری کند.