بیماری دمانس مغزی یا زوال عقل چیست؟

بیماری دمانس مغزی یا زوال عقل اصطلاحی کلی است که گروهی از بیماری‌هایی را که بر تفکر، حافظه، استدلال، شخصیت، خلق و خو و رفتار شما تأثیر می‌گذارند، نشان می‌دهد. کاهش عملکرد ذهنی در زندگی و فعالیت‌های روزمره شما اختلال ایجاد می‌کند. حدود 50 درصد از افراد 85 ساله و بالاتر به زوال عقل مبتلا هستند. داروهای فعلی می‌توانند سرعت زوال ذهنی را کاهش دهند. با ما در این مقاله همراه باشید تا شما را با این بیماری به‌طور کامل آشنا کنیم.

زوال عقل یا دمانس (Dementia) اصطلاحی است که برای توصیف گروهی از علائم تأثیرگذار بر حافظه، تفکر و توانایی‌های اجتماعی به کار می‌رود. علائم دمانس مغزی در زندگی روزمره افراد مبتلا به آن اختلال ایجاد می‌کنند. زوال عقل یک بیماری خاص نیست. چندین بیماری می‌توانند باعث بروز آن شوند.

به‌طور کلی، دمانس مغزی شامل از دست دادن حافظه بوده که اغلب یکی از علائم اولیه این بیماری است. اما از دست دادن حافظه به تنهایی به معنای ابتلا به دمانس مغزی نیست؛ زیرا می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت زوال عقل در افراد مسن است، اما می‌تواند به دلایل دیگر نیز بروز یابد. بسته به علت زمینه‌ای دمانس مغزی، برخی از علائم آن ممکن است مجدداً عود کنند.

علائم بیماری دمانس مغزی

علائم بیماری دمانس مغزی با توجه به مرحله و پیشرفت بیماری تغییر می‌کنند. به عبارت دیگر، علائم این بیماری در ابتدا نسبتاً خفیف هستند، اما با گذشت زمان، معمولاً طی چندین سال بدتر می‌شوند. آن‌ها شامل مشکلات حافظه، تفکر، حل مسئله یا زبان و اغلب تغییر در احساسات، ادراک یا رفتار هستند. در ادامه نشانه‌های مرتبط با مراحل مختلف دمانس را بیان می‌کنیم:

علائم اولیه دمانس مغزی

علائم دمانس مغزی در مراحل اولیه این بیماری عبارت‌اند از:

• مشکلات حافظه
• مشکل در تفکر و برنامه‌ریزی
• تغییر در خلق و خو و احساسات
• مشکل در زبان و برقراری ارتباط
• عدم تشخیص مکان فعلی و گم شدن حتی در مکان‌های آشنا
• مشکل در تشخیص فواصل به‌خصوص هنگام استفاده از پله

علائم پیشرفت بیماری

علائم دمانس در مرحله میانی این بیماری بدتر می‌شوند و خود را به اشکال زیر نشان می‌دهند:

• توهم
• گیج شدن در مورد زمان
• مشکل در یافتن کلمات مناسب
• بی‌تفاوتی، افسردگی و اضطراب
• پرسیدن مکرر سؤال‌های تکراری
• پارانویا (بدگمانی و سوءظن شدید)
• گیج شدن درباره مکان فعلی حتی در خانه
• دشواری در به خاطر سپردن اطلاعات جدید
• مشکل در شناسایی اعضای خانواده یا دوستان صمیمی

علائم نهایی و تشدید بیماری

در مرحله نهایی بیماری دمانس، علائم شدیدتر می‌شوند و فرد را با مشکلات بیشتر مواجه می‌کنند. این نشانه‌ها شامل موارد زیر هستند:

• بی‌قراری
• توهم شدیدتر
• مشکل در بلع
• فهمیدن کلمات کمتر
• افزایش زمین خوردن
• حس ترس، تهدید یا گیجی
• پاسخ بیشتر به حواس تا کلمات
• از دست دادن کنترل مثانه و روده
• نشناختن مکان‌ها، اشیاء و افراد آشنا
• تلاش برای به یاد آوردن اتفاقات اخیر
• پس زدن افرادی که به آن‌ها کمک می‌کنند
• نیاز به کمک برای غذا خوردن و بنابراین کاهش وزن
• به زبان آوردن تنها چند کلمه یا از دست دادن کلی زبان
• نشناختن خود در آینه و همچنین اعضای خانواده‌ و دوستان
• دیدن خود در دوره دیگری از زندگی، به‌عنوان مثال در چندین سال قبل
• آهسته‌تر راه رفتن (شاید زمان بیشتری را روی ویلچر یا تخت بگذرانند)

علت بروز زوال عقلی یا دمانس مغز

دمانس مغز در اثر آسیب به مغز ایجاد می‌شود. این بیماری بر سلول‌های عصبی مغز تأثیر می‌گذارد و توانایی مغز را برای برقراری ارتباط با نواحی مختلف آن از بین می‌برد. زوال عقل همچنین می‌تواند ناشی از مسدود شدن جریان خون به مغز باشد و آن را از اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز محروم کند. بافت مغز بدون اکسیژن و مواد مغذی می‌میرد.
آسیب به مغز بسته به ناحیه تحت تأثیر، علائم مختلفی را ایجاد می‌کند. برخی از انواع دمانس مغزی برگشت‌پذیر نیستند و با گذشت زمان بدتر می‌شوند. سایر انواع آن در اثر بیماری‌هایی رخ می‌دهند که بر مغز شما نیز تأثیر می‌گذارند. گروه دیگری از مشکلات می‌توانند منجر به بروز علائم مشابه با زوال عقل شوند. بسیاری از این بیماری‌ها قابل درمان هستند.

انواع مختلف بیماری دمانس مغزی

بیماری دمانس مغز را می‌توان به سه گروه اولیه،‌ ثانویه و زوال عقل ناشی از بیماری‌های دیگر تقسیم کرد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

انواع دمانس اولیه (Primary dementia)

انواع زوال عقل اولیه شامل موارد زیر می‌شوند:

بیماری آلزایمر: آلزایمر شایع‌ترین نوع دمانس مغزی است. دو پروتئین غیر طبیعی در مغز شما تجمع می‌یابند: پروتئین‌های تاو و آمیلوئید. این پروتئین‌ها ارتباط بین سلول‌های عصبی مغز را مختل می‌کنند. سلول‌های عصبی یک ناحیه می‌میرند و این اتفاق به‌تدریج برای نواحی دیگر نیز می‌افتد. درنتیجه فرد دچار از دست دادن حافظه کوتاه‌مدت، گیجی و تغییرات شخصیتی و رفتاری می‌شود. مشکل در صحبت کردن، به یاد آوردن خاطرات قدیمی و مشکلات مربوط به راه رفتن در مراحل بعدی بیماری رخ می‌دهند.

بیماری آلزایمر عمدتاً بر بزرگسالان مسن‌تر (بیشتر از 10٪ از افراد بالای 65 سال و حدود 50٪ از افراد بالای 85 سال) تأثیر می‌گذارد. سابقه خانوادگی عامل خطر مهمی است. تقریباً 60 تا 80٪ از افراد مبتلا به دمانس مغزی به این نوع مبتلا هستند.

دمانس لِوی بادی (Lewy body dementia): دمانس لوی بادی شامل تجمع توده‌هایی از پروتئین به نام لوی بادی در سلول‌های عصبی مغز می‌شود. پروتئین‌های لوی بادی به سلول‌های عصبی آسیب می‌رسانند و علائمی مانند مشکلات حرکتی و تعادلی، تغییر در الگوهای خواب، از دست دادن حافظه، مشکل در برنامه‌ریزی و حل مسئله، توهم و هذیان ایجاد می‌کنند. حدود 5 تا 10٪ از زوال عقل‌ها از این نوع هستند.

دمانس مختلط (Mixed dementia): این نوع دمانس مغزی ترکیبی از دو یا چند زوال عقل است. شایع‌ترین ترکیب، بیماری آلزایمر با دمانس عروقی است که بیشتر در افراد بالای 80 سال دیده می‌شود. اغلب تشخیص دمانس مختلط سخت است؛ زیرا علائم یک نوع ممکن است آشکارتر بوده یا بسیاری از علائم هر نوع با هم همپوشانی داشته باشند. زوال در افرادی که دمانس مختلط دارند در مقایسه با افرادی که فقط به یک نوع مبتلا هستند، سریع‌تر است.

دمانس فرونتوتمپورال (FTD): دمانس فرونتوتمپورال ناشی از آسیب به لوب‌های پیشانی و گیجگاهی است. این آسیب در اثر تجمع پروتئین‌های غیر طبیعی در این نواحی ایجاد شده و باعث تغییراتی در رفتار اجتماعی، شخصیت یا از دست دادن مهارت‌های زبانی (صحبت کردن، درک یا فراموش کردن معنی کلمات رایج) یا هماهنگی حرکتی می‌شود. این نوع دمانس مغزی علت شایع زوال عقل اولیه است که اغلب در افراد بین سنین 45 تا 64 سال رخ می‌دهد. بین 5 تا 6٪ از تمام زوال عقل‌ها از نوع فرونتوتمپورال هستند.

دمانس عروقی (Vascular dementia): دمانس عروقی دومین نوع شایع است که در اثر سکته مغزی یا آترواسکلروز (انسداد و آسیب عروق خونی مغز) ایجاد می‌شود. علائم این نوع دمانس مغزی شامل مشکلات حافظه، گیجی و مشکل در تمرکز و انجام وظایف می‌شوند. دمانس عروقی می‌تواند به‌طور ناگهانی (پس از سکته مغزی شدید) یا مرحله به مرحله (پس از یک‌سری سکته‌های کوچک) ظاهر شود. فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا از عوامل خطر این بیماری محسوب می‌شوند. حدود 15 تا 25٪ از افراد مبتلا به زوال عقل، دمانس عروقی دارند.

انواع دمانس ثانویه (Secondary dementia)

دمانس ثانویه می‌تواند در اثر بیماری‌های زیر ایجاد شود:

بیماری پارکینسون: بسیاری از افراد در مراحل بعدی بیماری پارکینسون دچار دمانس مغزی می‌شوند. علائم این بیماری شامل مشکل در تفکر و حافظه، توهم و هذیان، افسردگی و مشکل در صحبت کردن می‌شوند.

بیماری هانتینگتون: یک ژن معیوب باعث این اختلال مغزی می‌شود. بیماری هانتینگتون باعث از بین رفتن سلول‌های عصبی مغز شما شده که باعث کنترل دشوار حرکت بدن و همچنین مشکلات تفکر، تصمیم‌گیری و حافظه و تغییرات شخصیتی می‌شود.

آسیب تروماتیک مغزی (TBI): ضربات مکرر به سر می‌توانند باعث آسیب تروماتیک مغزی شوند. این وضعیت بیشتر در بازیکنان فوتبال، بوکسورها، سربازان و افرادی با سابقه تصادف دیده می‌شود. علائم دمانس مغزی که سال‌ها بعد ظاهر می‌شود، شامل از دست دادن حافظه، تغییرات رفتاری یا خلقی، گفتار نامفهوم و سردرد هستند.

بیماری کروتزفلد جاکوب: این بیماری عفونی مغزی نادر از هر 1 میلیون نفر تنها 1 نفر را مبتلا می‌کند و در اثر پروتئین غیر طبیعی مغز به نام پریون ایجاد می‌شود. این پریون‌ها تجمع می‌یابند و باعث مرگ سلول‌های عصبی مغز می‌شوند. مشکلات تفکر، حافظه، برقراری ارتباط، برنامه‌ریزی یا قضاوت، گیجی، تغییرات رفتاری، پریشان‌حالی و افسردگی از علائم این بیماری هستند.

سندرم ورنیکه کورساکوف: این اختلال مغزی ناشی از کمبود شدید ویتامین (ویتامین ب1) است که می‌تواند منجر به خونریزی در نواحی مهم مرتبط با حافظه در مغز شود. این سندرم بیشتر به‌دلیل اختلال مصرف الکل ایجاد می‌شود، اما می‌تواند به‌دلیل سوء تغذیه و عفونت مزمن نیز باشد. علائم آن شامل دوبینی، از دست دادن هماهنگی عضلانی و مشکل در پردازش اطلاعات، یادگیری مهارت‌های جدید و به یاد آوردن خاطرات هستند.

انواع دمانس مغزی ناشی از علل برگشت‌پذیر

برخی از بیماری‌ها می‌توانند علائم مشابه دمانس مغزی ایجاد کنند که با درمان برگشت‌پذیر هستند. این بیماری‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

هیدروسفالی با فشار طبیعی (NPH): این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که مایع مغزی نخاعی در فضاهای مغز (بطن‌ها) جمع می‌شود. تجمع بیش‌از‌حد این مایع به مغز آسیب می‌رساند. هیدروسفالی با فشار طبیعی می‌تواند در اثر عفونت مغزی، آسیب مغزی، خونریزی مغزی یا جراحی قبلی مغز ایجاد شود. علائم آن عبارت‌اند از تعادل ضعیف، فراموشی، مشکل در توجه، نوسانات خلقی، زمین خوردن مکرر و از دست دادن کنترل مثانه.

کمبود ویتامین: عدم دریافت کافی ویتامین ب1، ب6، ب12 و ویتامین ای در رژیم غذایی می‌تواند علائمی شبیه زوال عقل ایجاد کند.

تومور مغزی: تومور مغزی و هماتوم ساب دورال (خونریزی مغزی بین سطح مغز و پوشش روی آن) می‌تواند علائم شبیه به زوال مغزی ایجاد کند.

بیماری‌های متابولیک و غدد درون‌ریز: بیماری‌هایی که می‌توانند علائم شبیه به زوال عقل ایجاد کنند، شامل بیماری آدیسون، سندرم کوشینگ، قند خون پایین، قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین (مانند آرسنیک یا جیوه)، سطوح بالای کلسیم، سیروز کبدی و مشکلات تیروئید می‌شوند.

عوارض جانبی دارو: برخی داروها در برخی افراد می‌توانند علائم مشابه دمانس مغزی ایجاد کنند. این داروها شامل قرص‌های خواب، داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد تشنج، داروهای ضد پارکینسون، آرام بخش‌های غیر بنزودیازپین، مسکن‌های مخدر، استاتین‌ها و غیره هستند.

عفونت‌ها: عفونت‌هایی که می‌توانند علائم مشابه دمانس مغزی ایجاد کنند،‌ شامل عفونت HIV، سیفلیس و بیماری لایم هستند. عفونت‌های دستگاه ادراری و عفونت‌های ریه‌ در افراد مسن نیز می‌توانند منجر به ایجاد این علائم شوند. سایر عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی و عفونت مغزی ناشی از قارچ‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها نیز می‌توانند باعث بروز علائم شناختی شوند.

عوارض بیماری زوال عقل یا دمانس مغزی

دمانس مغز می‌تواند بر بسیاری از سیستم‌های بدن و در نتیجه بر توانایی عملکرد تأثیر بگذارد. همچنین می‌تواند عوارض زیر را به همراه داشته باشد:

• مشکلات ایمنی: برخی از موقعیت‌های روزمره مانند رانندگی، آشپزی، پیاده‌روی و تنها زندگی کردن می‌توانند مشکلات ایمنی را برای افراد مبتلا به زوال عقل ایجاد کنند.
• ذات‌الریه: مشکل در بلع خطر خفگی را افزایش می‌دهد. غذا یا مایعات می‌توانند وارد ریه‌ها شوند (آسپیراسیون) و در نتیجه تنفس را مسدود کنند و باعث ذات‌الریه شوند.
• تغذیه نامناسب: بسیاری از افراد مبتلا به زوال عقل در نهایت کمتر غذا می‌خورند یا از آن دست می‌کشند. این امر بر دریافت مواد مغذی بدن آن‌ها تأثیر می‌گذارد. در نهایت، ممکن است قادر به جویدن غذا و قورت دادن نباشند.
• ناتوانی در مراقبت از خود: با بدتر شدن دمانس مغز، افراد مبتلا به آن برای حمام کردن، لباس پوشیدن، شانه کردن مو یا مسواک زدن دچار مشکل می‌شوند. آن‌ها برای استفاده از دستشویی و مصرف داروها طبق دستور پزشک نیاز به کمک دارند.

سایر عوارض زوال عقل عبارت‌اند از:

• زخم بستر
• حملات قلبی
• سکته مغزی
• نارسایی کلیه
• سپسیس (عفونت)
• صدمات و شکستگی استخوان در اثر زمین خوردن

نحوه تشخیص دمانس مغزی

تأیید تشخیص دمانس مغزی می‌تواند دشوار باشد. همان‌طور که اشاره شد، طیف وسیعی از بیماری‌ها می‌توانند باعث زوال عقل یا منجر به آن شوند. علاوه‌بر‌این، بسیاری از علائم آن با بسیاری از بیماری‌های دیگر مشترک هستند. برای تشخیص دمانس مغزی، پزشک متخصص در مورد سیر علائم، سابقه پزشکی، داروهای فعلی و سابقه خانوادگی زوال عقل از شما سؤال می‌پرسد. او همچنین ممکن است آزمایش‌های زیر را تجویز کند:

ارزیابی روانپزشکی: روانپزشک علائم افسردگی، تغییرات خلقی یا سایر مشکلات سلامت روان را که ممکن است باعث از دست دادن حافظه شوند، بررسی می‌کند.

تست عصبی‌شناختی: در طول تست عصبی‌شناختی، پزشک متخصص از تست‌های کتبی و کامپیوتری برای ارزیابی توانایی‌های ذهنی شما از جمله حل مسئله، یادگیری، قضاوت، حافظه، برنامه‌ریزی، استدلال و زبان استفاده می‌کند.

آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند بیماری‌ها و شرایطی مانند عفونت، التهاب، کم‌کاری تیروئید و کمبود ویتامین (به‌ویژه ب12) را که منجر به دمانس مغزی می‌شوند، نشان ‌دهد. گاهی پزشک در صورت لزوم، آزمایش مایع مغزی نخاعی را برای ارزیابی بیماری‌های خودایمنی و نورودژنراتیو تجویز می‌کند.

تست‌های تصویربرداری: پزشک ممکن است تست‌های تصویربرداری زیر را از مغز تجویز کند:

• سی‌تی اسکن و ام‌آر‌آی: سی‌تی اسکن از اشعه ایکس و کامپیوتر و ام‌آر‌آی از آهنرباها، فرکانس‌های رادیویی و کامپیوتر برای ایجاد تصاویر دقیق از مغز استفاده می‌کنند. این تست‌ها به دنبال شواهدی از سکته مغزی، خونریزی، تومورها و مایع روی مغز هستند.
• پت اسکن: پت اسکن نوع خاصی از اسکن مغز است که به تعیین عملکرد مغز و زوال شناختی از طریق الگوی نحوه جذب نوعی گلوکز توسط بافت مغز کمک می‌کند. این اسکن گاهی در تشخیص‌های خاص مورد نیاز است.

راه‌های درمان زوال عقل یا دمانس مغزی

اکثر انواع زوال عقل قابل درمان نیستند، اما راه‌هایی برای مدیریت علائم آن وجود دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

دارو برای مدیریت دمانس

داروهای زیر برای بهبود موقت علائم زوال عقل تجویز می‌شوند:

مهارکننده‌های کولین استراز: این داروها سطح پیام‌رسان شیمیایی را که در حافظه و قضاوت نقش دارد، ‌افزایش می‌دهند. آن‌ها شامل دونپزیل، ریواستیگمین و گالانتامین هستند. اگرچه این داروها عمدتاً برای درمان بیماری آلزایمر استفاده می‌شوند، ممکن است برای سایر انواع زوال عقل مانند دمانس عروقی، دمانس مرتبط با بیماری پارکینسون و دمانس لوی بادی نیز تجویز شوند. عوارض جانبی آن‌ها شامل تهوع، استفراغ و اسهال هستند.

ممانتین: ممانتین با تنظیم فعالیت گلوتامات عمل می‌کند. گلوتامات یکی دیگر از پیام‌رسان‌های شیمیایی است که در عملکردهای مغز مانند یادگیری و حافظه نقش دارد. ممانتین گاهی با مهارکننده کولین استراز تجویز می‌شود. یکی از عوارض جانبی رایج ممانتین سرگیجه است.

سایر داروها: ممکن است داروهای دیگری را برای درمان علائم یا بیماری‌های دیگر مصرف کنید. شاید برای رفع افسردگی، مشکلات خواب، توهم، پارکینسونیسم یا پریشان‌حالی به درمان نیاز داشته باشید.

روش‌های غیر دارویی برای مدیریت دمانس

بسیاری از علائم زوال عقل و مشکلات رفتاری ممکن است در ابتدا با روش‌های غیر دارویی برطرف شوند. این روش‌ها عبارت‌اند از:

تقسیم کارهای بزرگ به کارهای کوچک‌تر: تقسیم وظایف بزرگ به مراحل ساده‌تر و تمرکز بر موفقیت، نه شکست، می‌تواند مفید باشد. روال منظم کارها به کاهش سردرگمی افراد مبتلا به دمانس کمک می‌کند.

کاردرمانی: کاردرمانگر می‌تواند نحوه ایمن‌تر کردن خانه و رفتارهای مقابله‌ای را آموزش دهد. هدف از کاردرمانی جلوگیری از بروز حوادثی مانند زمین خوردن است. کاردرمانی همچنین در مدیریت رفتار به شما کمک کرده و شما را برای پیشرفت احتمالی دمانس آماده می‌کند.

ایجاد تغییرات در محیط زندگی: کاهش بی‌نظمی و سر و صدا می‌تواند تمرکز و عملکرد را برای فرد مبتلا به زوال عقل آسان‌تر کند. شاید لازم باشد اشیاء خطرناک مانند چاقو و کلید ماشین را پنهان کنید. اگر فرد مبتلا به زوال عقل سرگردان شود، سیستم‌های مانیتورینگ می‌توانند به شما هشدار دهند.

راه‌های پیشگیری از دمانس مغزی چیست؟

هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از بیماری دمانس مغز وجود ندارد، اما انجام اقدامات زیر ممکن است کمک‌کننده باشد:

• افسردگی یا اضطراب خود را درمان کنید.
• به‌طور منظم معاینه چشم انجام دهید: بر اساس تحقیقات، عدم درمان از دست دادن بینایی ممکن است با افزایش خطر زوال عقل همراه باشد.
• خواب با کیفیت داشته باشید: بهداشت خواب را به‌خوبی رعایت کنید. اگر با صدای بلند خروپف می‌کنید یا در طول خواب تنگی نفس دارید، با پزشک صحبت کنید.
• از نظر جسمی و اجتماعی فعال باشید: فعالیت بدنی و تعامل اجتماعی ممکن است شروع دمانس مغزی را به تأخیر بیندازند و علائم آن را کاهش دهند. هفته‌ای 150 دقیقه ورزش کنید.
• کم‌شنوایی را درمان کنید: افراد مبتلا به کم‌شنوایی بیشتر به مشکلات تفکری (زوال شناختی) دچار می‌شوند. درمان زودهنگام کم‌شنوایی، مانند استفاده از سمعک، می‌تواند به کاهش این خطر کمک کند.
• ذهن خود را فعال نگه دارید: فعالیت‌هایی که ذهن را تحریک می‌کنند، شروع زوال عقل را به تعویق می اندازند و اثرات آن را کاهش می‌دهند. خواندن، حل پازل و بازی با کلمات برای فعال نگه داشتن ذهن مفید هستند.
• سیگار را ترک کنید: طبق برخی از مطالعات، سیگار کشیدن در میانسالی و بعد از آن ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل و بیماری‌های عروقی را افزایش دهد. ترک سیگار این خطر را کاهش می‌دهد و سلامتی را بهبود می‌بخشد.
• ویتامین‌های کافی مصرف کنید: برخی تحقیقات نشان می‌دهند که افرادی با سطح پایین ویتامین دی، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر و سایر اشکال دمانس مغزی هستند. شما می‌توانید سطح ویتامین دی خود را با مصرف برخی غذاها، مکمل‌ها و قرار گرفتن در معرض نور خورشید افزایش دهید.
• عوامل خطر قلبی-عروقی را مدیریت کنید: فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت را درمان کنید. به سطح کلسترول بد خود توجه کنید و در صورت بالا بودن سطح آن تحت درمان قرار بگیرید. سطح بالای کلسترول بد در میانسالی خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهد. اگر اضافه ‌وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
• رژیم غذایی سالمی داشته باشید: رژیم غذایی مدیترانه‌ای می‌تواند سلامتی را بهبود بخشد و خطر ابتلا به دمانس را کاهش دهد. این رژیم سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و اسیدهای چرب امگا 3 است که معمولاً در برخی از ماهی‌ها و آجیل‌ها یافت می‌شوند. این نوع رژیم همچنین سلامت قلب و عروق را که به کاهش خطر ابتلا به زوال عقل کمک می‌کند، بهبود می‌بخشد.

آیا دمانس مغزی می‌تواند مادرزادی باشد؟

اکثر موارد دمانس مغزی به فرزندان یا نوه‌ها منتقل نمی‌شوند. دمانس مغزی اغلب تحت تأثیر ترکیبی از عوامل مانند افزایش سن، ژنتیک، سبک زندگی و عوامل محیطی است. بنابراین، دمانس مغزی می‌تواند ارثی باشد، اما نادر است.

دمانس فرونتوتمپورال چیست؟

دمانس فرونتوتمپورال به گروهی از بیماری‌ها اشاره دارد که موجب از بین رفتن سلول‌های عصبی و رابط‌های آن‌ها در لوب‌های پیشانی و گیجگاهی مغز می‌شوند. این لوب‌ها با شخصیت، رفتار و زبان مرتبط هستند. علائم رایج دمانس فرونتوتمپورال بر رفتار، شخصیت، تفکر، قضاوت، زبان و حرکت تأثیر می‌گذارند.

تفاوت دمانس مغزی و آلزایمر

دمانس مغزی به وضعیت عملکرد ذهنی افراد اشاره دارد و نه یک بیماری خاص. دمانس مغز اصطلاحی کلی است که زوال ذهنی‌ شدیدی را توصیف کرده که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کند. علل زمینه‌ای زیادی از جمله بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون برای دمانس مغزی وجود دارند. بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت اصلی دمانس است.

آیا دمانس مغزی می‌تواند کشنده باشد؟

دمانس مغزی طول عمر افراد مبتلا به آن را کاهش می‌دهد، اما بیشتر مرگ و میرهای مرتبط با دمانس به‌دلیل زمینه‌ای یا عوارض ناشی از این بیماری مانند سوءتغذیه، عفونت و صدمات جدی ناشی از زمین خوردن و سایر حوادث هستند.

طول عمر بیماران دمانس مغزی چقدر است؟

متخصصان معمولاً دمانس مغزی را به سه مرحله اولیه، میانی و نهایی تقسیم می‌کنند. این مراحل پیشرونده هستند؛ یعنی با گذشت زمان بدتر می‌شوند. اینکه هر فرد مبتلا به دمانس مغزی با چه سرعتی مراحل این بیماری را طی می‌کند، به سلامت فردی و علت زمینه‌ای او بستگی دارد. با‌این‌حال، به طور کلی، تحقیقات نشان می‌دهند که میانگین طول عمر افراد مبتلا به زوال عقل حدود 5 سال برای زنان و 4 سال برای مردان است.