انواع راه های درمانی تومور مغزی

درمان تومور مغزی شامل روش‌های متعددی است که به منظور بهبود علائم بیمار انجام می‌شوند. تومور مغزی توده‌ای از سلول‌ها است که به طور غیر قابل کنترلی رشد کرده‌اند. توده از هر نوعی که باشد (خوش‌خیم یا بدخیم) می‌تواند به قسمت‌های مختلف مغز فشار ‌آورد و گاها عملکرد طبیعی آن‌ها را با مشکل روبه‌رو ‌کند. بیماران ممکن است در حرکت، بینایی، شنوایی، صحبت کردن، تفکر و یا حافظه مشکلاتی داشته باشند.

اقدام برای درمان تومور مغزی و انتخاب روش مناسب، به نوع، اندازه و موقعیت توده و همچنین وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد. اغلب تومورهای غیر سرطانی و کوچک که رشد آهسته‌ای داشته و علائمی نشان نمی‌دهند، به درمان خاصی نیاز ندارند. بیماران لازم است تحت نظر پزشک باشند و در فواصل زمانی مشخص، تست‌های تصویربرداری را انجام دهند. درمان سریع و مناسب برای تومورهایی که سرطانی هستند، به سرعت رشد می‌کنند و یا در موقعیت حساسی قرار گرفته و موجب بروز عوارض جدی شده‌اند، ضرورت دارد. جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، ایمونوتراپی و دارو درمانی مهم‌ترین راه‌های درمان تومور مغزی هستند که در ادامه بیشتر بررسی می‌شوند.

انواع روش‌های درمان تومور مغزی چیست؟

جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی، ایمونوتراپی و دارو درمانی رایج‌ترین روش‌های درمان تومور مغزی هستند. در بیشتر موارد، درمان با جراحی و برداشتن تومور آغاز می‌شود و سپس با شیمی درمانی و پرتو درمانی ادامه پیدا می‌کند تا بافت باقیمانده از بین برود و از بازگشت تومور نیز جلوگیری شود. با این حال، روش درمان متناسب با شرایط بیمار و وضعیت توده انتخاب می‌شود و در هر بیمار با بیمار دیگر متفاوت است.

در مواردی پزشک درمان را ضروری نمی‌داند و بیمار تحت نظارت و مراقبت او است. در این مدت، بیمار اغلب 2 با در سال به پزشک مراجعه می‌کند، معاینه می‌شود و در صورت لزوم، ام آر آی یا سی تی اسکن می‌دهد. بیماری کاملا تحت کنترل است و اگر شرایط تغییر کند، فورا زمان مناسب برای درمان آن تعیین می‌شود.

• جراحی تومور مغزی: عمل تومور مغزی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که هدف آن‌ها برداشت بیشترین میزان ممکن از بافت تومور است؛ به گونه‌ای که به بافت‌های اطراف آسیبی نرسد.رتو درمانی: در این روش، سلول‌های تومور با استفاده از پرتوهای قوی همچون ایکس تخریب می‌شوند.
• شیمی درمانی: در این روش درمانی، از داروهای قوی برای از بین بردن سلول‌های توده (گاها سلول‌های سالم) استفاده می‌شود.
• ایمونوتراپی: در ایمونوتراپی یا همان درمان بیولوژیک، سیستم ایمنی بدن تحریک می‌شود تا بتواند با تومور مقابله کند.
• دارو درمانی: در دارو درمانی، از داروهایی استفاده می‌شود که به طور اختصاصی و بدون آسیب زدن به سایر بافت‌ها تومور را از بین می‌برد.

پزشک در مورد گزینه‌های موجود برای درمان، نحوه عملکرد و مزایا و معایب هریک از آن‌ها با بیمار صحبت می‌کند.

درمان تومور مغزی با جراحی

در بسیاری از موارد، جراحی اولین راه درمان تومور مغزی است. هدف این است که با برداشت تومور، فشار داخل جمجمه‌ای و به دنبال آن، علائم بیمار کاهش یابد. جراحی به گونه‎ای انجام می‌شود که بافت‌های سالم در اطراف توده آسیب نبینند. با این که جراح به دنبال برداشت کامل تومور است، برخی مواقع این کار ممکن نیست. موقعیت و اندازه تومور ممکن است طوری باشد که برداشت کامل آن موجب آسیب به نقاط حساس مغز گردد. در این شرایط، پزشک تنها بخشی از توده را برمی‌دارد. برای اطلاعات بیشتر راجع به جراحی مقاله عمل تومور مغزی را مطالعه کنید.

برداشت جزئی تومور نیز تا حد زیادی علائم بیمار را برطرف می‌کند.پزشک حین عمل از بافت تومور نمونه‌برداری می‌کند. او از این طریق می‌تواند نوع و درجه تومور را تشخیص دهد و روش مناسب برای درمان را انتخاب کند.

عمل توده مغزی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که ممکن است تهاجمی (جراحی باز) یا کم تهاجمی (نوروآندوسکوپی) باشد. روش عمل بسته به مشخصات تومور و سن و شرایط بیمار، مشخص می‌شود. رایج‌ترین روش جراحی تومور مغزی، کرانیوتومی یا همان جراحی باز است. در این روش، بیمار کاملا بیهوش است و جراح با برداشت بخشی از استخوان جمجمه، وارد مغز می‌شود. او با نهایت دقت توده را جدا کرده و خارج می‌کند. این عمل ممکن است در حالتی که بیمار به هوش است اما هشیاری پایینی دارد نیز انجام شود (کرانیوتومی بیدار).

درمان تومور مغزی ممکن است از طریق جراحی کم تهاجمی مانند نورواندوسکوپی انجام شود. در این روش، ابتدا سر بیمار به صورت موضعی بی‌حس می‌شود. سپس جراح سوراخ‌های کوچکی در جمجمه ایجاد کرده و آندوسکوپ (ابزار جراحی مجهز به دوربین و قیچی) را وارد می‌کند. همچنان که تصاویری از داخل مغز دریافت می‌کند، آندوسکوپ را به سمت تومور حرکت می‌دهد و آن را بیرون می‌آورد.

درمان تومور مغزی با دارو درمانی

دارو درمانی یکی از راه‌های درمان تومور مغزی است که به طور خاص سلول‌های تومور را هدف قرار می‌دهد. بررسی‌هایی که بر روی سلول‌های تومور انجام شده، مکانیسم رشد و تکثیر غیر قابل کنترل آن‌ها را مشخص کرده است. داروها نیز به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند بر روی این مکانیسم‌ها اثر بگذارند و موجب توقف رشد و حتی مرگ سلولی شوند. مهم‌ترین مزیت دارو درمانی، اختصاصی بودن آن است؛ بدین معنی که داروها بدون این که به سلول‌های سالم آسیب برسانند، کار خود انجام می‌دهند.

این روش درمانی بیشتر برای تومورهای مغزی خوش‌خیم و برخی از تومورهای بدخیم کاربرد دارد. داروها با مواد دارویی مورد استفاده در شیمی درمانی متفاوت هستند و اختصاصی‌تر عمل می‌کنند. اما ممکن است به همراه سایر روش‌های درمان تومور مغزی نیز تجویز شوند. از دیگر دسته‌های دارویی که به درمان مؤثرتر توده مغزی کمک می‌کنند، می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• کورتیکواستروئیدها (کورتون‌ها): برای کاهش التهاب و تورم اطراف تومور تجویز می‌شوند.
• مسکن‌ها: سردرد ناشی از توده را تسکین می‌دهند.
• ضد صرع‌ها: تشنج ناشی از تومور مغزی را کنترل می‌کنند.

درمان تومور مغزی با پرتو درمانی

پرتو درمانی یکی از پرکاربردترین راه‌های درمان تومور مغزی است. در این روش، از اشعه‌ قوی برای کشتن سلول‌های تومور (سرطانی و غیر سرطانی) استفاده می‌شود. در واقع، پرتوها به دی ان ای سلول آسیب می‌رسانند و موجب مرگ آن و کوچک شدن توده می‌‎گردند. در بیشتر موارد، پرتو درمانی به همراه شیمی درمانی انجام می‌شود تا قدرت بیشتری در از بین بردن تومور داشته باشد. برخی بیماران ممکن است شرایط لازم برای عمل جراحی را نداشته باشند و پرتو درمانی روش درمانی مناسبی برای آن‌ها باشد. در مواردی، پرتو درمانی بعد از جراحی انجام می‌شود تا باقیمانده تومور نابود شده و خطر بازگشت آن نیز کمتر شود.

ایکس، گاما، نوترون و پروتون از جمله اشعه‌هایی هستند که در پرتو درمانی استفاده می‌شوند. پزشک متخصص براساس مشخصات تومور و شرایط بیمار، روش مناسب برای پرتو درمانی را مشخص می‌کند. همچنین نوع و شدت اشعه را به گونه‌ای انتخاب می‌کند که سلول‌های تومور را از بین بروند اما آسیبی به سلول‌های سالم اطراف آن وارد نشود. در ادامه با انواع پرتو درمانی برای درمان تومور مغزی آشنا می‌شویم.

درمان تومور مغزی با پرتو درمانی خارجی

پرتو درمانی خارجی رایج‌ترین نوع پرتو درمانی برای درمان تومور مغزی است. در این روش، دستگاهی در خارج از بدن پرتوها را به طور متمرکز به محل قرارگیری تومور می‌تاباند؛ به گونه‌ای که بیشترین میزان اشعه به تومور و کمترین میزان به بافت سالم برسد. بدین ترتیب پرتو درمانی خارجی سلول‌های تومور را از بین می‌برد و رشد توده را کند می‌کند؛ در عین حال، آسیب کمی نیز به سایر سلول‌های مغز وارد می‌کند. در مواردی که تومور بدخیم است و در نواحی دیگر مغز پخش شده، اشعه به کل مغز تابانده می‌شود. این روش ممکن است درمان اصلی باشد و یا به همراه جراحی و شیمی درمانی انجام شود.

برای پرتو درمانی خارجی، بیمار روی تخت دراز می‌کشد و دستگاه طوری تنظیم می‌شود که اشعه را مستقیما به سمت سلول‌های تومور بفرستد. دستگاه با بدن بیمار در تماس نیست و از فاصله دور کار خود را انجام می‌دهد. به منظور این که زمان برای درمان سلول‌های تومور کافی باشد و آسیب کمتری به سلول‌های سالم برسد، پرتودهی به چند قسمت تقسیم شده و در چند جلسه انجام می‌شود. پزشک با توجه به شرایط بیمار، زمان‌بندی هفتگی پرتو درمانی را مشخص می‌کند.

درمان تومور مغزی با پرتو درمانی مرسوم

پرتو درمانی مرسوم یا همان دو بعدی از تکنیک‌های اولیه برای درمان تومور مغزی است. در این روش، دسته‌هایی از پرتوهای پر انرژی برای متوقف کردن رشد و یا از بین بردن تومور استفاده می‌شوند. پزشک برای تعیین محل دقیق تومور، از اشعه ایکس کمک می‌گیرد؛ به این صورت که اشعه تابانده می‌شود و دستگاهی به نام فلوروسکوپی، پرتوهای بازگشتی به تصاویری از داخل مغز تبدیل می‌کند. مشخصات کلی ساختار تومور و استخوان‌هایی که در این تصاویر دیده می‌شوند که در واقع نشانه‌هایی برای تعیین موقعیت تومور و محل مناسب برای انتشار پرتوهای درمانی (ایکس، گاما، پروتون) هستند.

پرتو درمانی مرسوم برای درمان تومور در نواحی مختلف بدن همچون ریه، پروستات، کلیه و کبد کاربرد دارد. این در حالی است که روش‌های پیشرفته بسیاری جایگزین این نوع پرتو درمانی شده‌اند. شاید مهم‌ترین دلیل آن، آسیب به سلول‌های سالم باشد. خستگی، تحریک پوستی، ریزش مو، خشکی و زخم دهان از شایع‌ترین عوارض پرتو درمانی مرسوم هستند.

درمان تومور مغزی با پرتو درمانی منسجم سه بعدی

پرتو درمانی منسجم سه بعدی نیز نوعی پرتو درمانی خارجی برای درمان تومور مغزی است. همانند سایر انواع پرتو درمانی، در این روش نیز از اشعه‌‌های پرقدرت برای نابودن کردن سلول‌های تومور استفاده می‌شود. برنامه درمانی براساس تصاویری که با سی تی اسکن و ام آر آی به دست می‌آید، تعیین می‌گردد. ابتدا تصاویر به دست آمده به کمک کامپیوتر آنالیز می‌شود. با این کار، نمای سه بعدی از تومور به دست می‌آید که اندازه و شکل آن به خوبی مشخص است.

حال قدرت و نحوه انتشار پرتوها مطابق با شکل تومور طراحی می‌شوند. اشعه‌ها در چندین جهت منتشر می‌گردند تا کاملا با شکل تومور هماهنگی داشته باشند. تصویربرداری و تعیین شکل توده این امکان را به پزشک می‌دهد که تشعشعات را دقیقا به سمت توده ارسال کند و آسیب چندانی به سلول‌های سالم وارد نمی‌شود. پرتو درمانی منسجم سه بعدی کارایی بالایی در درمان تومور مغزی دارد؛ چرا که در این روش می‌توان از پرتوهای پرقدرت‌تری استفاده کرد.

درمان تومور مغزی با پرتو درمانی تعدیل‌شده

یکی دیگر از پرتو درمانی‌های خارجی که در درمان تومور مغزی به کار می‌رود، پرتو درمانی تعدیل‌شده است. در این روش نیز درمان براساس تصاویر سه بعدی به دست آمده از تومور انجام می‌شود. پرتوها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که با شکل تومور مطابقت داشته باشند و با دقت بالایی به سمت آن ارسال می‌گردند. بنابراین، سلول‌های سالم اطراف تومور کمترین آسیب را خواهند دید. مهم‌ترین مزیت پرتو درمانی تعدیل‌شده این است که قدرت و شدت پرتوها در طول درمان تغییر می‌کند؛ به این صورت که ممکن است بسته به وضعیت توده، برخی از قسمت‌های آن اشعه قوی و برخی دیگر پرتوهایی با شدت کمتر دریافت می‌کنند.

همچنین، تومور ممکن است در طول درمان دچار تغییراتی شود و طبق آن، مجددا پرتوهای مناسب طراحی شوند. بدین ترتیب، پرتو درمانی بسیار مؤثرتر و البته با عوارض جانبی کمتری انجام می‌شود. تعداد روزهای درمان در هفته بسته به اندازه و محل تومور و وضعیت سلامت بیمار تعیین می‌گردد.

درمان تومور مغزی با پروتون درمانی

پروتون درمانی نیز در واقع نوعی پرتو درمانی مدرن است که در آن به اشعه ایکس، از پروتون استفاده می‌شود. پروتون‌ها ذراتی بسیار کوچک در هسته اتم هستند که تنها با میکروسکوپ می‌توان آن‌ها را مشاهده کرد. این ذرات به کمک دستگاه مخصوصی به محل قرارگیری تومور هدایت می‌شوند. زمانی که به داخل تومور می‌رسند، به طور ناگهانی انرژی زیادی آزاد می‌کنند و سلول‌ها را از بین می‌برند.

پروتون درمانی به عنوان روشی مدرن برای درمان تومور مغزی، با دقت بسیار بالایی سلول‌های تومور را هدف قرار می‌دهد و در داخل توده فعالیت خود را شروع می‌کند. در نتیجه، آسیب کمی به سایر نواحی مغز وارد می‌کند.پرتو درمانی به کمک پروتون اغلب برای درمان تومور مغزی کودکان و تومورهایی که در نزدیکی نقاط حساس مغز هستند، کاربرد دارد؛ درمان این توده‌ها با کمترین آسیب به بافت‌های اطراف، اهمیت ویژه‌ای دارد.

درمان تومور مغزی با رادیوسرجری

رادیوسرجری یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای درمان تومور مغزی است. این روش بر خلاف نامش، یک جراحی نیست و انجام آن نیازی به ایجاد برش ندارد. در واقع نوعی پرتو درمانی است که تشعشعات را از زوایای مختلف بر روی توده متمرکز می‌کند و آن را از بین می‌برد. پرتوها کوچک هستند و هریک به خودی خود چندان قدرتی ندارند؛ اما نقطه‌ای که همه پرتوها به هم می‌رسند (محل قرارگیری تومور)، انرژی زیادی تولید می‌شود. از این رو، درگیری کمتری برای سلول‌های سالم اطراف ایجاد می‌کند و در درمان تومورهای مغزی کوچک بسیار کارآمد است.

همچنین در مواردی که توده در نقطه حساسی قرار دارد و یا دسترسی به آن از طریق جراحی دشوار است، پزشک رادیوسرجری را انتخاب می‌کند. در رادیوسرجری نیز همانند سایر روش‌های پرتو درمانی، دی ان ای سلول‌های تومور هدف قرار می‌گیرد. بدین ترتیب، سلول‌ها تخریب شده و یا رشدشان متوقف می‌شود.

درمان تومور مغزی با شیمی درمانی

شیمی درمانی یکی از رایج‌ترین راه‌های درمان تومور مغزی است. این درمان شامل مصرف داروهای ضد سرطان قوی است که سلول‌های تومور را از بین می‎برند و رشد آن‌ها را متوقف می‌کنند. بیشتر داروها به صورت تزریق درون رگی تجویز شده و برخی دیگر نیز به صورت قرص خوراکی مصرف می‌شوند. شیمی درمانی ممکن است به عنوان تنها راه درمان تومور مغزی انتخاب شود اما در بیشتر موارد به همراه پرتو درمانی کارایی بالاتری دارد. در مواردی که به دلایل مختلف امکان انجام جراحی وجود ندارد، داروهای شیمی درمانی گزینه مناسبی خواهند بود. همچنین ممکن است شیمی درمانی بعد از جراحی برای از بین بردن باقیمانده بافت تومور، انجام شود.

داروهای شیمی درمانی عملکرد اختصاصی ندارند و روی سلول‌های سالم نیز اثر می‌گذارند. از این رو، بیمار ممکن است طی درمان دچار عوارضی همچون تهوع، استفراغ، ریزش مو، خستگی و تغییر رنگ پوست شود. پزشک قبل از شروع درمان، پیرامون عوارض این روش و راه‌های کنترل آن‌ها با بیمار صحبت می‌کند.

درمان تومور مغزی با ایمونوتراپی

ایمونوتراپی یکی دیگر از راه‌های درمان تومور مغزی است که درمان بیولوژیک نیز نام می‌گیرد. در این روش، سیستم ایمنی بدن بیمار برای مقابله بیشتر با تومور تحریک می‌شود. سیستم ایمنی در واقع سد دفاعی بدن در مقابل عفونت‌ها و بیماری‌های مختلف است که از گلبول‌های سفید و بافت‌های لنفاوی تشکیل شده است. این سیستم به طور طبیعی سلول‌های آسیب دیده و غیرعادی مانند سلول تومور را از بین می‌برد. در واقع ایمونوتراپی قدرت سیستم ایمنی را بالا می‌برد؛ به گونه‌ای که این سیستم بتواند به نحو مؤثرتری سلول‌های تومور را شناسایی کرده و سپس با تولید سلول‌های ایمنی بیشتر، آن‌ها را تخریب کند. بیمارانی که تحت ایمونوتراپی قرار می‌گیرند، اغلب طول عمر بیشتری دارند.

ایمنی درمانی را نیز ممکن است به همراه سایر روش‌های درمان تومور مغزی مانند شیمی درمانی و دارو درمانی انجام شود. این درمان انواع گوناگونی دارد که هریک به طریقی سیستم ایمنی را تحریک می‌کنند. روش مناسب براساس نوع تومور انتخاب می‌شود.

درمان تومور مغزی با سایبر نایف

سایبر نایف یک رادیوسرجری پیشرفته است که در درمان تومور مغزی به کار می‌رود. بنابراین، انجام آن نیازی به ایجاد برش ندارد. در این روش نیز از پرتوهای پرقدرت استفاده می‌شود که با دقت بسیار بالاتری توده را هدف قرار می‌دهند. دقت بالا موجب می‌شود که حداقل میزان تشعشع به بافت‌های سالم اطراف تومور برسد. مطالعات نشان می‌دهد کنترل بیماری در افرادی که به روش سایبر نایف درمان می‌شوند، بهتر و آسان‌تر خواهد بود. رادیوسرجری سایبر نایف برای درمان تومورهای مغزی خوش‌خیم و بدخیم کاربرد دارد.

به منظور انجام سایبر نایف، ابتدا لازم است از مغز اسکن گرفته شود تا موقعیت دقیق توده مشخص گردد. دستگاه سایبر نایف یک دستگاه روباتیک است که در حالی که بیمار دراز کشیده است، در اطراف بدن او حرکت می‌کند و پرتوها را دقیقا به سمت تومور می‌فرستد. تعداد و شدت پرتوها بسته به اندازه، موقعیت و شکل تومور تعیین می‌شود.

درمان تومور مغزی با سلول بنیادی

سال‌های زیادی است که پژوهشگران به دنبال یافتن درمان‌های سلولی برای تومورهای سرطانی و غیر سرطانی هستند. مطالعات اخیر نشان می‌دهد برخی از انواع سلول‌های بنیادی کشش ذاتی به سمت تومورها و جاگیری در آن‌ها دارند. سلول‌های بنیادی سلول‌های به جا مانده از دوران جنینی هستند که می‌توانند به انواع مختلف سلول‌ها در بدن تبدیل شوند.

پژوهش‌های جدید بر روی تمایل سلول بنیادی به بافت تومور تمرکز دارد؛ بدین صورت که با اعمال تغییراتی سلول به حامل دارو تبدیل می‌شود، تنها به سمت بافت هدف یعنی توده مغزی حرکت کرده و در آن جا مقدار مشخصی از دارو را آزاد می‌کند. سلول‌های بنیادی در واقع حامل‌های دارویی ارگانیک و بسیار پرتحرکی هستند که می‌توانند سلول‌های سالم را از سلول‌های تومور تشخیص ‌دهند و کارایی بالایی در درمان تومور مغزی نقش داشته باشند. در مواردی با دستکاری ژنتیکی، سلول‌های بنیادی خود می‌توانند عوامل ضد سرطان را در محل مورد نظر تولید کنند. مهم‌ترین مزیت درمان سلولی تومور مغزی این است که عوارض جانبی و آسیب به بافت نرمال به حداقل می‌رسد.

درمان تومور مغزی در کودکان

درمان تومور مغزی در کودکان نیز همانند سایر بیماران بسته به نوع، درجه، محل و اندازه توده انجام می‌شود. پزشک همچنین با در نظر گرفتن سن، علائم و وضعیت سلامت کودک، برنامه درمانی مناسب را تعیین می‌کند. به همین دلیل، درمان توده مغزی در هر کودک با کودک دیگر متفاوت خواهد بود. پزشک جزئیات درمان را توضیح داده و به سؤالات والدین بیمار پاسخ می‌دهد.

راه‌های درمان تومور مغزی در کودکان شامل جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی و دارو درمانی هستند. در بیشتر موارد، جراحی اولین خطر درمان توده مغزی در کودکان است. طی جراحی ممکن است تمام و یا بخشی از تومور برداشته شود. در صورت برداشت جزئی، باقیمانده آن به کمک شیمی درمانی و پرتو درمانی از بین می‌رود.

بعد از درمان، کودک باید همچنان تحت نظر پزشک باشد. پزشک روند بهبودی بیمار و عوارض احتمالی بعد از درمان را بررسی می‌کند.

درمان تومور مغزی در نوجوانان و جوانان

تومورهای مغزی شایع‌ترین نوع تومور در نوجوانان و جوانان بین 15 تا 24 سال هستند. بنابراین، آشنایی با علائم و تشخیص به موقع بیماری اهمیت ویژه‌ای در این دسته از بیماران دارد. در نوجوانان و جوانان تومور اغلب با علائمی چون سردرد مزمن، سرگیجه، احساس خستگی، مشکلاتی در بینایی و تعادل و بی‌حسی در دست‌ها و پاها خود را نشان می‌دهد.

درمان تومور مغزی در این بیماران شرایط متفاوتی دارد. چرا که نوجوانان در دوره خاصی از زندگی خود قرار دارند و تغییرات هورمونی، جسمی، عاطفی و اجتماعی بسیاری را تجربه می‌کنند. این مسائل پذیرش محدودیت‌های ناشی از بیماری و طی کردن مسیر درمان را برای آن‌ها دشوارتر می‌سازد. پزشک با در نظر گرفتن مشخصات تومور و شرایط بیمار، یک و یا ترکیبی از روش‌های رایج را برای درمان توده مغزی در نوجوانان و جوانان انتخاب می‌کند.

درمان تومور مغزی بدخیم

تومورهای مغزی بسته به ظاهر سلول‌ها و سرعت رشد آن‌ها، در چهار درجه قرار می‌گیرند. تومورهای درجه 3 و 4 به عنوان تومورهای بدخیم (سرطانی) شناخته می‌شوند؛ بدین معنی که ظاهر سلول‌ها بسیار متفاوت از سلول‌های طبیعی است، با سرعت بالایی رشد می‌کنند و احتمال این که به سایر بافت‌ها گسترش پیدا کنند، زیاد است. بعد از تشخیص قطعی توده لازم است سریعا برای درمان اقدام شود تا از گسترش آن و آسیب به بافت‌های اطراف جلوگیری شود. با این حال، بیشتر تومورهای سرطانی مجددا رشد می‌کنند و درمان تنها به کنترل علائم و افزایش طول عمر بیمار کمک خواهد کرد.

مؤثرترین راه درمان توده مغزی بدخیم، عمل جراحی است. پزشک به کمک جراحی بیشترین میزان ممکن از بافت تومور را برمی‌دارد؛ بدون این که آسیبی به ساختارهای اطراف برسد. انجام شیمی درمانی و پرتو درمانی بعد از جراحی باقیمانده سلول‌ها را نیز از بین می‌برد و احتمال بازگشت توده را کاهش می‌دهد.

درمان تومور مغزی گرید 1

همان‌طور که اشاره شد، تومورهای مغزی براساس شکل ظاهری سلول‌ها، سرعت رشد و میزان تمایل‌شان به درگیر کردن بافت‌های دیگر درجه (گرید) بندی می‌شوند. هرچه درجه بالاتر می‌رود، بدخیمی توده نیز بیشتر خواهد بود. تومور مغزی گرید 1 توموری خوش‌خیم است؛ به کندی رشد می‌کند و به بافت‌های اطراف منتشر نمی‌شود. بنابراین، درمان آن در حالتی که توده کوچک است و علائمی ظاهر نکرده فوریتی ندارد. اکثر مواقع تومورهای درجه 1 از طریق پرتو درمانی و جراحی درمان می‌شوند.

درمان تومور مغزی گرید 2

تومور مغزی گرید 2 نیز به عنوان یک تومور خوش‌خیم و غیر سرطانی شناخته می‌شود. با این حال، نسبت به توده درجه 1 سریع‌تر رشد می‌کند و به ندرت ممکن است بافت‌های دیگر را درگیر کند. همانند سایر تومورهای غیر سرطانی، درمان تومور درجه 2 نیز براساس اندازه، موقعیت، نوع و علائم بیماری انجام می‌شود. جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی، دارو درمانی و ایمونوتراپی رایج‌ترین راه‌های درمان تومور مغزی گرید 2 هستند.

درمان تومور مغزی گرید 3

هرچه گرید توده بالاتر می‌رود، میزان بدخیمی آن نیز بیشتر می‌شود. تومور گرید 3 یک تومور بدخیم و سرطانی است که به سرعت رشد می‌کند و به بافت‌‌های دور و نزدیک منتشر می‌گردد. بدین ترتیب، علائم جدی ظاهر می‌شوند که باید کنترل شوند. پزشک با بررسی مشخصات توده و وضعیت بیمار، یک روش و یا ترکیبی از چند روش درمانی را برای درمان تومور مغزی گرید 3 مشخص کند. با این حال، احتمال بازگشت بیماری بعد از درمان بالا است.

درمان تومور مغزی گرید 4

سلول‌های تومور درجه 4 سرعت رشد بسیار بالایی دارند و در مدت کوتاهی سایر بافت‌های بدن را درگیر می‌کنند. پزشک بعد از تشخیص قطعی، سریعا برنامه درمانی مناسب را تعیین می‌کند تا از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند. در بیشتر موارد، درمان با جراحی شروع می‌شود تا جلوی رشد و انتشار بیشتر توده گرفته شود. اما از آن جایی که تومور گرید 4 بدخیم است و سلول‌های آن در نواحی مختلف بدن پخش شده‌اند، درمان بیمار بسیار دشوار است. بیشتر توده‌های بدخیم حتی بعد از درمان کامل مجددا رشد می‌کنند.

درمان تومور مغزی خوش‌خیم

تومور مغزی خوش‌خیم (غیر سرطانی) درجه 1 یا 2 را دارد؛ بدین معنی که سرعت رشد پایینی دارد و اغلب تنها در مغز رشد می‌کند. زمانی که تشخیص تومور مغزی خوش‌خیم قطعی می‌شود، پزشک در مورد گزینه‌های درمانی با بیمار صحبت می‌کند. نکته مهم این است که همه تومورهای غیر سرطانی به درمان نیاز ندارند. فاکتورهایی چون اندازه، موقعیت، نوع و علائم تعیین‌کننده درمان تومور مغزی خوش‌خیم هستند. در مواردی که تومور بزرگ است، در نقطه حساسی رشد کرده و موجب بروز علائم شده است، اقدام برای درمان ضروری خواهد بود.

در بیشتر موارد، تومورهای خوش‌خیم با جراحی به طور کامل برداشته می‌شود و احتمال بازگشت آن‌ها نیز بسیار کم است. بعد از جراحی، بیمار همچنان تحت نظر خواهد بود تا علائم بازگشت احتمالی توده سریع‌تر شناسایی شود و در صورت لزوم، تحت شیمی درمانی و یا پرتو درمانی قرار بگیرد.

 

سریع‌ترین و بهترین راه درمان تومور مغزی

تومور مغزی از جمله بیماری‌های خطرناک و جدی است که استرس مضاعفی را برای بیماران دارد. زمانی که فرد متوجه می‌شود تومور مغزی دارد، به دنبال راه درمانی خواهد بود که در مدتی کوتاه، بهترین نتیجه را به دست آورد. هریک از راه‌های درمان تومور مغزی به طریقی سلول‌های توده را نابود می‌کنند و یا جلوی رشد آن‌ها را می‌گیرند. تومورهای مغزی انواع و درجات مختلفی دارند و روش درمانی مناسب نیز براساس شرایط بیمار و نوع و موقعیت توده در مغز مشخص می‌شود.

در شرایطی که توده کوچک است، به بافت‌های اطراف منتشر نشده و مشکل جدی برای بیمار ایجاد نکرده است، شاید بهترین درمان تحت نظر بودن و انجام تست‌های تصویربرداری باشد. در مواردی که تومور بزرگ است و به داخل جمجمه فشار می‌آورد، پزشک می‌تواند با برداشت حتی بخشی از توده به سرعت فشار را کاهش دهد و علائم را کنترل کند. توده‌هایی که نزدیک به نقاط حساس مغز قرار گرفته‌اند، باید با دقت و حساسیت بیشتری درمان شوند. بنابراین، هر بیمار برنامه درمانی مختص به خود را دارد و سریع‌ترین و بهترین راه درمان برای بیماران مختلف، متفاوت خواهد بود.

آیا درمان قطعی تومور مغزی وجود دارد؟

با کشف داروهای جدید و پیشرفت‌های رخ داده در روش‌های درمان تومور مغزی، درصد بالایی از بیماران به طور کامل درمان می‌شوند، رشد توده در آن‌ها متوقف می‌شود و یا برای مدت طولانی‌تری به زندگی خود ادامه می‌دهند. با این حال، درمان قطعی بیماری به عوامل گوناگونی بستگی دارد.

مهم‌ترین عاملی که در درمان قطعی نقش دارد، نوع تومور یعنی خوش‌خیم یا بدخیم بودن آن است. اغلب تومورهای خوش‌خیم (غیر سرطانی) بهتر به درمان پاسخ می‌دهند و احتمال بازگشت مجددشان کم است. این موارد در مورد تومورهای بدخیم‌ کاملا برعکس است.

هرچه سن بیمار حین تشخیص بیمار پایین‌تر باشد، شانس بهبودی او نیز بیشتر است. همچنین افرادی که در مراحل اولیه متوجه بیماری خود می‌شوند، فرصت بیشتری برای درمان و جلوگیری از پیشروی آن خواهند داشت.

برای درمان قطعی تومور مغزی، موقعیت و اندازه آن نیز مهم است. درمان کامل تومورهای بزرگ و آن‌هایی که در نزدیکی نقاط حساس مغز رشد کرده‌اند، دشوار است.

اگر تومور مغزی درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟

تومورهای مغزی بدخیم سرطانی هستند و علاوه بر بافت مغز، سایر بافت‌های بدن را نیز درگیر می‌کنند. این توده‌ها در زمانی کوتاه می‌توانند بر روی عملکرد‌های حیاتی مغز همچون بینایی، شنوایی، حرکت و تعادل اثر بگذارند. بنابراین، اگر به موقع درمان نشوند عوارض بسیار خطرناکی به دنبال دارند و حتی ممکن است موجب مرگ بیمار شوند.

تومورهای خوش‌خیم سرعت رشد پایینی دارند و در بافت‌های دیگر پخش نمی‌شوند. در بیشتر موارد، تومورهای غیر سرطانی که کوچک هستند و مشکلی برای بیمار ایجاد نمی‌کنند، نیازی به درمان ندارند. اما بیمار تحت نظر پزشک است و به طور مرتب تست‌های تصویربرداری و آزمایشات لازم را انجام می‌دهد. با این که تومورهای خوش‌خیم سرطانی نیستند و زندگی بیمار را تهدید نمی‌کنند، اما برخی مواقع به اندازه‌ای بزرگ می‌شوند که فشار داخل جمجمه را بالا می‌برند. توده‌های بزرگ عملکرد طبیعی مغز را دچار مشکل می‌کنند و باید درمان شوند.

آیا رژیم غذایی برای درمان تومور مغزی وجود دارد؟

در کنار تشخیص به موقع و درمان مناسب، رژیم غذایی نیز نقش مهمی در درمان تومور مغزی دارد. داشتن رژیم غذایی مناسب سیستم ایمنی را تقویت می‌کند و به بهبودی سریع‌تر کمک می‌کند. شیمی درمانی و پرتو درمانی موجب بروز عوارضی چون خستگی، بی‌اشتهایی، ضعف و تهوع می‌شوند.

تغذیه خوب عوارض جانبی ناشی از درمان را نیز کاهش می‌دهد. بدن با دریافت مواد غذایی ضروری به مقدار کافی، راحت‌تر می‌تواند با بیماری مقابله کرده و نواحی درگیر را ترمیم کند. در نهایت می‌توان گفت رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد. با توجه به اهمیت نقش برنامه غذایی در روند بهبودی تومور مغزی، بیمار می‌تواند در این مورد با پزشک متخصص تغذیه مشورت کند و با گنجاندن مواد مغذی ضروری در رژیم غذایی، نیازهای بدن خود را تأمین نماید.

برای درمان تومور مغزی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

تومور مغزی بیماری خطرناک و پرعارضه است که برای این که درمان به بهترین نحو ممکن انجام شود، لازم است یک تیم از پزشکان وضعیت بیمار را بررسی کنند. تیم از پزشکانی با تخصص‌های مختلف تشکیل شده است: نورولوژیست، نورورادیولوژیست، جراح مغز و اعصاب، انکولوژیست، فیزیوتراپیست. هریک از پزشکان به نحوی به تشخیص صحیح و قطعی، انتخاب روش درمانی مناسب و انجام درمان مؤثر کمک می‌کنند.