عوارض بعد از عمل دیسک کمر
نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟
خطر بروز عوارض در هر عملی وجود دارد؛ هنگامی که جراحی در نزدیکی ستون فقرات و نخاع انجام می‌شود، این عوارض (درصورت بروز) می‌توانند بسیار جدی باشند. بیماران باید قبل از تصمیم‌گیری برای انجام جراحی دیسک کمر، خطرات و عوارض آن را به‌دقت در نظر بگیرند و با رعایت دستورالعمل های پزشکی، آن ها را به حداقل برسانند.
در این مقاله قصد داریم تا درمورد عوارض عمل دیسک کمر و نحوه کاهش و مدیریت آنها، اطلاعات مفیدی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم؛ برای آگاهی از این نکات، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
خطرات و عوارض بعد از عمل دیسک کمر شامل چه مواردی هستند؟
جراحی ستون فقرات عملی پیچیده و حساس بوده و شامل طیف وسیعی از عوارض احتمالی است. عوارض مرتبط با عمل دیسک کمر بسته به روش جراحی، سابقه پزشکی بیمار و مهارت جراح می‌توانند متفاوت باشند. این عوارض شامل موارد زیر می‌شوند:
عفونت در محل جراحی
یکی از شایع‌ترین عوارض عمل دیسک کمر، عفونت محل جراحی است. بیمارانی که پس از جراحی دچار عفونت می‌شوند، ممکن است تب، لرز و درد در محل جراحی را تجربه کنند. پزشک معمولاً برای رفع عفونت آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. خطر این عارضه در بیماران دیابتی، بیمارانی که استروئید مصرف می‌کنند یا بدن آن ها مقاومت کمتری نسبت به عفونت دارد، بیشتر است.
عفونت سطحی در محل جراحی بعد از عمل دیسک کمر شایع بوده و در بین 2 تا 4 درصد از عمل‌های دیسک کمر رخ می‌دهد. عفونت های حاد که بسیار جدی‌تر است، به‌ندرت و در کمتر از 1 درصد موارد اتفاق میفتد.
لخته شدن خون
لخته شدن خون به‌ویژه در ساق پا که به‌عنوان ترومبوز ورید عمقی (DVT) شناخته می‌شود، یکی از عوارض احتمالی عمل دیسک کمر است.
ترومبوز ورید عمقی باعث ایجاد درد و تورم در پای شما می‌شود و در موارد نادر می‌تواند منجر به مشکل جدی‌تری به نام آمبولی ریه شود. در آمبولی ریه، تکه‌ای از لخته خون جدا شده و ازطریق جریان خون به ریه می‌رسد و یکی از عروق آن را مسدود می‌کند.
خطر ایجاد لخته خون را می‌توانید با فعال ماندن در دوران نقاهت یا پوشیدن جوراب‌های واریس برای کمک به بهبود جریان خون، به میزان زیادی کاهش دهید.
پارگی دورال
پارگی دورال یکی دیگر از عوارض جراحی دیسک کمر است. دورال کیسه بافتی ضد آب است که نخاع و اعصاب نخاعی را می‌پوشاند. اگر پارگی دورال حین جراحی شناسایی و ترمیم نشود، منجر به نشت مایع مغزی-نخاعی (CSF) پس از عمل می‌شود.
گاهی پارگی دورال را می‌توان با بخیه ترمیم کرد و گاهی بهتر است خود به خود بهبود یابد. جراح ممکن است دورال را برای برگرداندن مایع مغزی-نخاعی، وارد ناحیه مد نظر کند. معمولاً نشت این مایع ظرف چند روز متوقف می‌شود و اثر طولانی‌مدتی ندارد. گاهی باوجود احتیاط، مایع نخاع ازطریق زخم نشت می‌کند که نشان‌دهنده خطر عفونت و مننژیت است. برای اصلاح این وضعیت، ممکن است به جراحی دیگری نیاز باشد.
آمبولی ریه
همان‌طور که اشاره شد، یکی از خطرات اصلی ترومبوز ورید عمقی، آمبولی ریه است. آمبولی ریه، به‌عنوان یکی از عوارض عمل دیسک کمر، زمانی اتفاق میفتد که لخته خون با جریان خون وارد ریه‌ها شده، در آنجا ساکن می‌شود و جریان خون را مسدود می‌کند. اگر آمبولی ریه در اسرع وقت برطرف نشود، می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
نشت مایع مغزی-نخاعی
طی جراحی دیسک کمر، خطر آسیب تصادفی به پوشش اعصاب نخاع وجود دارد؛ این امر می‌تواند منجر به نشت مایع مغزی-نخاعی شود.
اگر جراح این آسیب را در حین عمل شناسایی کند، آن را ترمیم می‌کند. با‌این‌حال، گاهی نشت‌های کوچک فقط پس از عمل ظاهر شده و باعث ایجاد عوارضی مانند سردرد، استفراغ و ترشح زخم می‌شوند. برای رفع این مورد احتمال دارد جراح، عمل دیگری را ضروری بداند.
آسیبدیدگی عصب‌ها
در حین جراحی دیسک کمر (به‌ویژه جراحی دکمپرشن)، ممکن است اعصاب نخاع آسیب ببینند. آسیبدیدگی اعصاب نخاع می‌تواند باعث ایجاد بی‌حسی یا ضعف در یک یا هر دو پا شود.
فلج شدن عارضه‌ای نادر اما جدی است که می‌تواند در اثر عمل دکمپرشن ستون فقرات رخ دهد. خونریزی ستون فقرات، نشت مایع نخاعی، آسیب تصادفی به عروق تأمین‌کننده خون نخاع و آسیب اعصاب نخاع هنگام جابه‌جایی آنها در طول جراحی، از عواملی هستند که باعث ایجاد آسیب‌های عصبی و فلج شدن می‌شوند.
بی‌حسی دست و پا
عمل دیسک کمر شامل دستکاری اعصاب ستون فقرات است که می‌تواند منجر به آسیب عصبی شود. حین تلاش برای برداشتن دیسک، ممکن است زیر اعصاب نخاع کشیده شده یا در اثر ضربه مستقیم جراحی یا اعمال فشار لازم برای کنترل خونریزی آسیب ببینند. آسیب به این اعصاب درنهایت می‌تواند باعث بی‌حسی پا پس از جراحی دیسک کمر و یا بی حسی دست ها شود.
مشکلات مجاری ادرار
همان‌طور که بیان شد، در طی جراحی‌های دیسک کمر، خطر آسیب اعصاب و ایجاد اختلال در سیستم اعصاب مرکزی وجود دارد. این بدان معناست که مغز در برقراری ارتباط با روده و مثانه دچار مشکل می‌شود و درنتیجه بی‌اختیاری ادرار و مدفوع رخ می‌دهد. بنابراین علاوه بر بی‌حسی دست و پا، آسیبدیدگی اعصاب نخاع در عمل دیسک کمر، می‌تواند باعث ایجاد مشکلات مرتبط با مجاری ادراری نیز شود.
درد ستون فقرات
درد ستون فقرات یکی از عوارض رایج جراحی دیسک کمر است. بدین ترتیب احتمالاً پس از عمل، کمردرد خفیف تا متوسطی را تجربه خواهید کرد. این درد شاید در ابتدا کمی شدت داشته باشد، اما طی 6 تا 8 هفته آینده به‌تدریج بهبود می یابد.
همچنین درد ستون فقرات پس از عمل دیسک کمر می‌تواند یکی از عوارض سندرم جراحی ناموفق کمر (FBSS) باشد. سندرم جراحی ناموفق کمر به وضعیتی اشاره دارد که در آن کمردرد ادامه می‌یابد یا مجدداً بعد از جراحی ستون فقرات ظاهر می‌شود. این درد بلافاصله پس از جراحی یا چند هفته یا چند ماه پس از آن شروع می‌شود.
عدم رفع علائم یا بروز مجدد آنها
به‌طور کلی جراحی دکمپرشن کمر در تسکین علائمی مانند درد و بی‌حسی پا مؤثر است. با‌این‌حال، برخی از افراد پس از جراحی یا چند سال پس از آن همچنان دارای علائم بیرون زدگی و درد دیسک کمر هستند. عود این علائم می‌تواند ناشی از موارد زیر باشند:
- ضعیف شدن ستون فقرات
- بیرون‌زدگی دیسک های دیگر
- تشکیل استخوان جدید یا رباط ضخیم که به نخاع شما فشار وارد می‌کند
امکان ایجاد اسکار در اطراف اعصاب پس از جراحی نیز وجود دارد که می تواند منجر به علائمی مشابه با اعصاب نخاعی تحت فشار شود.
ایجاد زخم در صورت و از دست دادن بینایی
از‌آنجا‌که در حین جراحی دیسک کمر به شکم می‌خوابید، ممکن است روی پیشانی و چانه خود قرار بگیرید. معمولا متخصص بیهوشی مراقب است تا این موضوع مشکلی ایجاد نکند، اما بسیاری از بیماران با صورت کمی پف‌کرده به هوش می‌آیند. در برخی موارد، روی پیشانی یا چانه زخم می‌شود که ممکن است تا چند روز باقی بماند.
آسیبدیدگی رگ‌های خونی
یکی دیگر از عوارض جراحی دیسک کمر آسیبدیدگی عروق خونی است که می‌تواند منجر به خونریزی قابل توجهی شده و خطرات جدی در بر داشته باشد. عروق خونی زیر در حین عمل دیسک کمر در معرض آسیب های جدی قرار دارند:
- آسیب به عروق خونی اصلی که در مقابل ستون فقرات (آئورت) قرار دارند
- آسیب به عروق خونی اصلی پاها که می تواند منجر به از دست دادن اندام شوند. (این امر نادر است)
- آسیب به کبد، کلیه‌ها و روده که در مقابل دیسک‌ها قرار دارند. این آسیبدیدگی نیز خطرناک است، اما به‌ندرت رخ می‌دهد.
انجام عمل به‌صورت اشتباه
ستون فقرات دارای دیسک‌ها و مهره‌های زیادی است. در طول عمل، جراح معمولاً از تصویربرداری اشعه ایکس استفاده می‌کند تا مطمئن شود جراحی را در ناحیه صحیح انجام می‌دهد؛ اما گاهی تصویر اشعه ایکس نشان می‌دهد که فضای دیسک کمر اشتباهی باز شده است. بررسی حین عمل برای جلوگیری از انجام عمل در ناحیه نادرست ضروری است.
مرگ
خطر مرگ از عوارض نادر جراحی دیسک کمر است. این عارضه می‌تواند ناشی از خطرات غیرمنتظره مانند آمبولی ریه یا از دست دادن خون زیاد از رگ‌های خونی اصلی باشد. خطر وقوع مرگ بعد از جراحی دیسک کمر، برای بیمارانی که دارای شرایط خاص مانند بیماری قلبی، فشار خون بالا، سیگار کشیدن و خطرات مرتبط با سنین متفاوت هستند، بالاتر است.
لازم به ذکر است خطر مرگ ناشی از جراحی دکمپرشن کمر نسبت به عمل دیسک کمر بیشتر است؛ زیرا بیماران معمولاً مسن‌تر هستند و از تناسب اندام کمتری برخوردارند.
ورم پا بعد از عمل دیسک کمر طبیعی است؟
بله، کمی تورم پا پس از جراحی دیسک کمر طبیعی محسوب می‌شود و یکی از عوارض جانبی شایع به‌دلیل التهاب و کاهش تحرک پس از عمل است. اگر تورم پا قابل توجه بوده یا فقط در یکی از پاها رخ دهد، می‌تواند نشان‌دهنده لخته شدن خون باشد. بنابراین اگر بعد از جراحی دیسک کمر دچار تورم پا شدید، باید با پزشک خود تماس بگیرید.
چگونه عوارض بعد از عمل دیسک کمر را کاهش دهیم؟
انجام برخی اقدامات برای جلوگیری از بروز عوارض در دوران نقاهت عمل دیسک کمر ضروری است. با پیروی از دستورالعمل‌های زیر، می‌توانید خطر عوارض را به حداقل برسانید و از کسب نتیجه موفق‌تر جراحی اطمینان حاصل کنید:
- از رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی پیروی کنید، هیدراته بمانید و فعالیت بدنی سبکی داشته باشید.
- از استعمال دخانیات، مصرف زیاد الکل و سایر عادات ناسالم اجتناب کنید تا روند بهبودی شما تسریع شود.
- خواب کافی و مدیریت استرس ازطریق تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند مدیتیشن یا تنفس عمیق، می‌توانند به بهبودی مؤثرتر بدن و جلوگیری از عوارض کمک کنند.
- مراقبت مناسب از زخم جراحی برای جلوگیری از عفونت ضروری است. بنابراین محل جراحی را تمیز و خشک نگه دارید و از دستورالعمل‌های جراح خود را برای تعویض پانسمان پیروی کنید.
- مدیریت مؤثر درد برای پیشگیری از عوارض ضرورت دارد. داروهای مسکن را طبق دستور مصرف کرده و از کمپرس سرد یا سایر تکنیک‌های تسکین درد برای کاهش ناراحتی استفاده کنید.
- در طول دوران نقاهت، حفظ وضعیت بدنی و الگوهای حرکتی مناسب برای جلوگیری از آسیب یا عوارض بیشتر حائز اهمیت است. بنابراین از حرکات ناگهانی، خم شدن یا چرخش ناگهانی کمر خودداری کنید.
- تمریناتی را انجام دهید که باعث تقویت عضلات مرکزی و بهبود وضعیت بدن شما می‌شوند.
- شرکت در برنامه توانبخشی جامع ازجمله فیزیوتراپی می‌تواند به میزان قابل توجهی ریسک عوارض بعد از جراحی دیسک کمر را کاهش دهد. بنابراین در تمام جلسات فیزیوتراپی حضور یابید و از دستورالعمل‌های فیزیوتراپیست خود پیروی کنید.
آیا عمل جراحی دیسک کمر عوارض دائمی دارد؟
بله، جراحی دیسک کمر گاهی می‌تواند عوارض جانبی دائمی مانند درد مداوم، بی‌حسی، ضعف در پاها، و محدودیت حرکتی در اثر آسیبدیدگی اعصاب نخاع داشته باشد. با‌این‌حال، اکثر عوارض موقت هستند و بیماران می‌توانند با مدیریت و توانبخشی مناسب، زندگی فعالی داشته باشند.
درصورت بروز عوارض شدید بعد از عمل دیسک کمر چه کنیم؟
اگر پس از عمل دیسک کمر عوارض شدیدی ظاهر شوند، باید فوراً به پزشک خود مراجعه کنید تا با بررسی عوارض شما، راه حل درست برای رفع آنها را پیشنهاد دهد و از ایجاد مشکلات جدی جلوگیری کند.
