آنوریسم مغزی

آنوریسم مغزی یا داخل جمجمه ای (Brain aneurysm) برآمدگی ظریف و نازک بر روی یکی از سرخرگ های مغز است که به یک توت آویزان از ساقه درخت شباهت دارد. آنوریسم برآمده می تواند به اعصاب یا بافت مغز فشار وارد کند، ترکیده یا پاره شود و به بافت اطراف خون بریزد. در صورتی که آنوریسم مغزی نشت کند یا پاره شود، خونریزی مغزی رخ می دهد که تحت عنوان سکته هموراژیک نیز شناخته می شود.

به عقیده‌ی متخصصان، آنوریسم های مغزی به خاطر فشار جریان خون به ناحیه ضعیف دیواره عروق مغزی تشکیل می شوند. این جریان حتی می تواند اندازه آنوریسم های مغزی را افزایش دهد. پارگی آنوریسم می تواند باعث مشکلات سلامتی جدی مانند سکته هموراژیک، آسیب مغزی، کما و حتی مرگ شود.

برخی از آنوریسم های مغزی، به ویژه آنهایی که بسیار کوچک هستند، خونریزی ندارند و با مشکلات سلامتی جدی نیز همراه نیستند. این نوع آنوریسم ها معمولاً در طی آزمایشات تصویربرداری متعدد پزشکی شناسایی می شوند. آنوریسم های مغزی می توانند در هر جایی از مغز رخ دهند، اما بیشتر آنها در شریان های اصلی در امتداد قاعده جمجمه ایجاد می شوند. تمام آنوریسم های مغزی پتانسیل پارگی و ایجاد خونریزی در مغز یا ناحیه اطراف را دارند.

پزشکان آنوریسم های مغزی را بر اساس شکل، اندازه و محل آنها در مغز طبقه بندی می کنند. این دسته بندی کمک می کند خطر پارگی به درستی تشخیص داده شود و برنامه ریزی های مناسب برای درمان قطعی آنوریسم مغزی انجام گیرد. مثلا شکل برخی از انواع آنوریسم ممکن است روی ساقه مغز شبیه توت یا برآمدگی گلوله مانند باشد که رگ خونی را دوکی شکل می کند.

اندازه آنوریسم ها می تواند از عرض 3 تا 25 میلی متر بر اساس نوع آنها ایجاد شود. آنوریسم مغزی می تواند در هر نقطه ای از مغز رخ دهد، بیشتر آنها در امتداد شریان هایی هستند که بین قسمت زیرین مغز و پایه جمجمه قرار دارند. نهایتا بر اساس موارد ذکر شده، انواع آنوریسم طبقه بندی می گردد.

آنوریسم ساکولار (Saccular)

آنوریسم ساکولار یا توت رایج ترین نوع آنوریسم است و اصولا زمانی که به توضیح آنوریسم مغزی می پردازیم، به آن اشاره می کنیم. آنوریسم های ساکولار شبیه کیسه های کوچک یا توت هایی هستند که از یک طرف دیواره رگ خونی بیرون زده اند. اکثر آن ها دارای ناحیه ساقه هستند، اگرچه به دلیل ذره بینی بودن، گاهی اوقات این ساقه را حتی در زمان جراحی نیز نمی توان به راحتی در این نوع آنوریسم تشخیص داد.

آنوریسم توت با رشد و پارگی همراه است. آنها همچنین شایع ترین علت خونریزی زیر عنکبوتیه غیر ضربه ای (SAH) هستند و به قسمت بزرگتر متصل می شوند. آنوریسم ساکولار در امتداد نقاط ضعیف دیواره شریان ایجاد می شود.

آنوریسم دوکی شکل (Fusiform)

آنوریسم دوکی شکل، کمتر از آنوریسم ساکولار شایع است. در این نوع از آنوریسم به نظر می رسد که رگ خونی در همه جهات منبسط شده است. اصولا آن ها از صدمات وارده به درونی ترین لایه های رگ خونی، مثلا پس از یک آسیب تروماتیک یا از تشکیل پلاک آترواسکلروتیک (چربی) شکل می گیرند.

آنوریسم های دوکی شکل ناحیه گردن ندارند و به ندرت پاره می شوند. آنها به ندرت باعث خونریزی زیر عنکبوتیه می شوند اما می‌توانند باعث سکته مغزی شوند و وقتی رشد می کنند، می‌توانند با علامت‌ های بارز همراه شوند.

آنوریسم قارچی ( Mycotic )

آنوریسم قارچی یا عفونی بسیار نادر بوده و نوعی از آنوریسم های ساکولار است. این آنوریسم اصولا در شریانی ایجاد می شود که قسمت خاصی از دیواره آن تحت تأثیر منبع عفونت قرار گرفته است و معمولاً از جای دیگری در بدن مثل قلب منشا گرفته و توسط جریان خون به رگ خونی مغز انتقال می یابد.

آنوریسم قارچی در اثر عفونت قارچی یا باکتریایی ایجاد می شود. زمانی اتفاق می‌افتد که دیواره رگ خونی عفونی ضعیف می‌شود و منجر به تورم یا برآمده شدن رگ می‌شود. آنوریسم‌های قارچی می‌توانند در هر قسمتی از بدن ایجاد شوند و در صورت عدم درمان می‌توانند باعث مشکلات سلامتی جدی شوند، از جمله پارگی و خونریزی بالقوه تهدید کننده زندگی هستند.

شایع ترین ناحیه مغز که آنوریسم های قارچی در آن ایجاد می شوند، در امتداد بخش‌های سطحی شریان‌های مغز است. تشکیل آنوریسم قارچی معمولاً عارضه یک عفونت سیستمیک است و برای تشخیص و درمان مناسب نیاز به مراقبت فوری پزشکی است.

آنوریسم دیسکتینگ، پاره شونده یا تشریحی (dissecting)

آنوریسم تشریحی نوعی از آنوریسم مغزی است که با پارگی درونی در دیواره شریان رخ می دهد. بر عکس سایر آنوریسم ها که کل دیواره را با ایجاد برآمدگی برجسته می کنند، این نوع باعث جدا شدن لایه از بقیه شریان ها شده و باعث مسدود شدن شریان و نشت خون به دیگر لایه‌ها خواهد شد.

از آنجایی که اندازه آنوریسم ممکن است به همراه ضعیف شدن تدریجی دیواره شریان تغییری نکند، ممکن است برای رفع این عارضه نیاز به مداخله جراحی باشد. پیشگیری از پارگی آنوریسم یکی از اهداف درمان است. هر چه آنوریسم بزرگتر شود، خطر پارگی (ترکیدن) بیشتر می شود. پارگی و خونریزی این آنوریسم تهدید کننده زندگی افراد بوده و ممکن است به احتمال مرگ منجر شود.

آنوریسم مغزی کاذب ( Pseudo )

آنوریسم مغزی کاذب یکی از انواع آنوریسم، همان تورم و برآمدگی یک رگ خونی است که در نتیجه آسیب به دیواره رگ اتفاق می‌افتد. این عارضه معمولاً در اثر جراحی یا زخم و آسیب ایجاد می‌شود و اجازه می‌دهد خون به بافت‌های اطراف نشت کند. آنوریسم کاذب نیز مانند انواع دیگر آنوریسم، شرایطی است که در آن دیواره رگ خونی بیرون زده و ضعیف می شود، اما در علت و محل ایجاد خود متفاوت است.

آنوریسم برآمدگی دائمی و بالون مانند یک رگ خونی است که به دلیل ضعف ساختاری در دیواره رگ خونی رخ می دهد اما آنوریسم کاذب مجموعه ای از خون است که در خارج از رگ خونی تشکیل می شود و در لایه بیرونی رگ قرار دارد.

آنوریسم تاولی ( blister)

آنوریسم تاولی شکل نادر اما شناخته شده ای از ضایعات عروقی مغز است. نادر بودن این آنوریسم به گونه ای است که کمتر از 2 درصد از تمام آنوریسم های داخل جمجمه ای را تشکیل می دهند و معمولاً در دیواره پشتی یا پشتی داخلی شریان کاروتید داخلی (ICA) یافت می شوند.

مشخصه این نوع آنوریسم در آنژیوگرافی، ظاهر خار مانند آن است و برجسته ترین ویژگی آن شکنندگی دیواره آنها است. این روند بالینی تهاجمی و پیش آگهی شدید آنها را توضیح می دهد.

به طور سنتی، برای درمان این آنوریسم جراحی در دسته اولین اقدامات و پیشنهادات پزشک قرار می گیرد. اما در طول چند سال گذشته، پزشکان برای درمان آنوریسم تاولی با معرفی روش‌های اندوواسکولار راهی نوین را در پیش گرفته اند و نتایج امیدوارکننده ای از آن حاصل شده است.

آنوریسم مغزی مادرزادی

آنوریسم مغزی می تواند مادرزادی باشد (در بدو تولد وجود داشته باشد)، که ناشی از یک ناهنجاری ذاتی در دیواره شریان است. آنها همچنین در افراد مبتلا به بیماری های ژنتیکی خاص، مانند اختلالات بافت همبند یا بیماری کلیه پلی کیستیک، شایع تر هستند.

این آنوریسم ها می توانند با سایر ناهنجاری های مغزی مانند ناهنجاری شریانی وریدی (درهم پیچیده سرخرگ ها و سیاهرگ ها در مغز که جریان خون را مختل می کند) مرتبط باشند که این اتفاق تقریباً 10 درصد مواقع رخ می دهد.

آنوریسم مغزی در بارداری

آنوریسم مغزی در زنان باردار نادر است و پزشکان نمی توانند زمان وقوع پارگی را پیش بینی کنند. اگر خونریزی مغزی اتفاق بیفتد، اغلب منجر به مرگ جنین و مادر می شود. در واقع، یکی از علل اصلی مرگ و میر غیر مرتبط با زایمان در میان زنان باردار آنوریسم مغزی است. آنوریسم مغزی در بارداری شایع نیست اما خطر ابتلا به آن خصوصا سه ماهه سوم بارداری و دوره پس از زایمان افزایش می‌ یابد.

تصور می شود که تغییرات در جریان خون و حجم خون، همراه با تغییرات هورمونی، خطر ابتلا به آنوریسم مغزی را در دوران بارداری افزایش می دهد. اما یک تشخیص زودهنگام و سریعا شروع درمان می تواند به کاهش احتمال پیامدهای شدید کمک کند. نکته مهم در رابطه با آنوریسم های بارداری اینکه احتمال بروز آنوریسم در افراد باردار 30 ساله و بالاتر بیشتر است، آنوریسم در بارداری اول شایع تر است. مورد دیگر آنکه آنوریسم به احتمال زیاد در سه ماهه سوم رخ می دهد و داشتن سابقه قاعدگی زودرس (پریود اول) و نداشتن سابقه بارداری قبلی خطر ابتلا را افزایش می دهد.

آنوریسم مغزی پاره شده

آنوریسم مغزی پاره شده در صورتی ایجاد می شود که آنوریسم مغزی منبسط شده و دیواره رگ خونی بیش از حد نازک شود، این باعث می شود آنوریسم پاره شده و در فضای اطراف مغز خونریزی کند. این رویداد، خونریزی زیر عنکبوتیه (SAH) نامیده می شود و ممکن است باعث سکته مغزی هموراژیک (خونریزی) شود.

پارگی آنوریسم مغزی و SAH رویدادهای تهدید کننده زندگی هستند. در صورتی که کوچک ترین علائمی از پارگی آنوریسم مغزی را مشاهده کردید، ضروری است که به پزشک مراجعه کنید.

آنوریسم مغزی پاره نشده

برای یک آنوریسم مغزی پاره نشده، پزشک تصمیم خواهد گرفت که آیا بهتر است آنوریسم را در حال حاضر درمان کند یا فرد را برای درمان های غیر تهاجمی تحت نظر داشته باشد. احتمال خونریزی یا پارگی برخی آنوریسم های خاص بیشتر است. پارگی یک وضعیت بحرانی و بالقوه تهدید کننده زندگی است

اصولا جراح، میزان احتمال پارگی آنوریسم را تعیین می کند تا بتواند درمان شما را برنامه ریزی کند. اگر نهایتا برای رفع عارضه نیاز به جراحی یافت شود، پزشک در نظر خواهد گرفت که کدام درمان برای شرایط شما بهترین است.

علائم آنوریسم مغزی

بیشتر آنوریسم‌های مغزی تا زمانی که پاره شوند یا در طول آزمایش‌های تصویربرداری پزشکی برای بیماری دیگری شناسایی شوند، مورد توجه قرار نمی‌گیرند.

آنوریسم پاره شده یا SAH که ناشی از ریختن خون در مایع مغزی نخاعی (CSF) و متعاقب آن افزایش فشار داخل جمجمه و تجزیه محصولات خونی است، شامل برخی علائم مشخص شامل بدترین سردرد زندگی ، تهوع و استفراغ، از دست دادن هوشیاری، سفتی گردن، و تشنج است. با این حال، علائم بالینی آنوریسم های پاره نشده بسیار ظریف تر است.

گفته می شود تنها 10 تا 15 درصد از آنوریسم های داخل جمجمه علامت دار هستند ، که اکثر آنها به طور تصادفی در هنگام ارزیابی سایر شرایط شناسایی می شوند. وجود علائم شدید، عمدتاً به دلیل اثر توده‌ای یک آنوریسم بزرگ، یا احتمالاً به دلیل نشت حداقل خون است که پرده های مغز را تحریک می‌کند.

این علائم ممکن است یک علامت هشدار دهنده از پارگی آنوریسم بوده و بسیار خطرناک باشد زیرا 10% تا 43% از بیماران مبتلا به SAH گزارش می دهند که سردرد نگهبان را در 2 ماه قبل از پارگی تجربه کرده اند .

اگر هر کدام از علائم مربوط به پارگی آنوریسم را تجربه کردید لازم است سریعا به متخصص مراجعه کنید، پزشک آزمایشاتی را برای تعیین اینکه آیا خون به فضای بین استخوان جمجمه و مغز نشت کرده است یا خیر، تجویز کرده و اینگونه از بروز عوارض شدید تر جلوگیری خواهد شد. به طور کلی شایع ترین علائم آنوریسم مغزی شامل موارد زیر است:

• سردرد بسیار شدید
• مشکل در تکلم
• تشنج
• حس کرختی و بی‌حسی یا ضعف در یک طرف صورت
• از دست دادن تعادل
• اختلال بینایی مانند دوبینی یا از دست دادن بینایی
• درد بالا یا اطراف چشم‌ها
• از دست دادن تعادل بدن
• مشکل جدی در تمرکز یا حافظه کوتاه مدت

علائم اولیه آنوریسم مغزی

آنوریسم‌های مغزی که پاره نشده‌اند، معمولاً علائم کمی داشته یا بدون علامت هستند. این آنوریسم ها اغلب از نظر اندازه کوچکتر هستند و بیشتر آنها به طور تصادفی در هنگام انجام آزمایشات برای غربالگری سایر شرایط یافت می شوند. اصولا آنوریسم مغزی در زنان بالغ بیشتر دیده می شود.

مواردی که باعث این عارضه می شود عواملی مانند بالا رفتن سن، ضربه به سر، سیگار کشیدن یا مصرف مواد مخدر، فشار خون بالا و یا مصرف الکل است.

اگر یک آنوریسم کوچک که نشانه چندانی ندارد شروع به بزرگتر شدن کند، بر اعصاب مغز فشار وارد می کند و ممکن است علائمی از قبیل موارد زیر تجربه شود، مراجعه به پزشک در این مواقع به شدت ضروری است:

• تاری یا دوبینی
• افتادگی پلک
• مردمک گشاد شده
• درد بالا و پشت یک چشم
• ضعف و بی حسی
• حالت تهوع و استفراغ
• گرفتگی گردن
• حساسیت به نور
• سردرد
• مشکل در صحبت کردن
• ضعف عضلانی
• خواب آلودگی
• اختلال در گفتار

علائم آنوریسم پاره نشده

بیشتر آنوریسم های مغزی تا زمانی که خیلی بزرگ شوند یا پاره نشوند علائمی از خود نشان نمی دهند. آنوریسم های کوچک بدون تغییر معمولاً علائمی ایجاد نمی کنند.

آنوریسم های بزرگتر، به طور پیوسته در حال رشد است ممکن است بر بافت ها و اعصاب فشار بیاورد و باعث ایجاد موارد زیر شود:

• درد بالا و پشت چشم
• ضعف
• فلج در یک طرف صورت
• مردمک گشاد شده در چشم
• تغییرات بینایی یا دوبینی
• تغییر در بینایی یا دوبینی
• بی حسی در برخی نقاط مانند یک طرف صورت

علائم آنوریسم پاره شده

آنوریسم پاره شده سردرد ناگهانی و شدید علامت اصلی پارگی آنوریسم است. این سردرد اغلب توسط مردم به عنوان بدترین سردردی که تا به حال تجربه کرده اند توصیف می شود.

هنگامی که یک آنوریسم پاره می شود، فرد سردرد ناگهانی، مداوم و بسیار شدیدی را تجربه می کند (بدترین سردرد زندگی خود) و همچنین ممکن است علائم زیر را مشاهده کند.

• تاری یا دوبینی
• حالت تهوع
• استفراغ
• گرفتگی گردن
• حساسیت به نور
• تشنج
• از دست دادن هوشیاری (این ممکن است به طور خلاصه اتفاق بیفتد یا ممکن است طولانی شود)
• ایست قلبی
• افتادگی پلک
• از دست دادن هوشیاری
• گیجی

دلایل و علت آنوریسم مغزی

آنوریسم مغزی زمانی ایجاد می شود که دیواره رگ های مغز نازک و ضعیف می شود. آنوریسم ها معمولاً در نقاط انشعاب در شریان ها ایجاد می شوند زیرا این بخش ها ضعیف ترین بخشهای مغز هستند. گاهی اوقات، آنوریسم مغزی ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد که معمولاً ناشی از یک ناهنجاری مادرزادی در دیواره شریان است.

آنوریسم مغزی در همه افراد و در هر سنی ممکن است رخ دهد. اما بیشتر در بزرگسالان بین 30 تا 60 سال دیده می شوند و در زنان شایع تر از مردان هستند. افراد مبتلا به برخی اختلالات ارثی نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند. گاهی اوقات علت اصلی آنوریسم مغزی،عوامل خطر ارثی است و در نتیجه زمینه های ارثی بیماری هایی مانند اختلالات ژنتیکی بافت همبند که دیواره شریان ها را ضعیف می کند، بیماری کلیه پلی کیستیک، سابقه آنوریسم در یکی از اعضای درجه یک خانواده و… ایجاد می شود.

سایر علل آنوریسم که در طول زمان باعث ایجاد آن می شوند و عبارتند از:

• فشار خون بالا درمان نشده
• سیگار کشیدن
• مصرف مواد مخدر، به ویژه کوکائین یا آمفتامین ها، که فشار خون را به سطوح خطرناکی می رساند.
• سن بالای 40 سال
• ضربه به سر
• تومور مغزی
• عفونت در دیواره شریان (آنوریسم قارچی)

علاوه بر این، فشار خون بالا، سیگار کشیدن، دیابت و کلسترول بالا فرد را در معرض خطر آترواسکلروز (بیماری عروق خونی که در آن چربی‌ها در داخل دیواره سرخرگ‌ها تجمع می‌یابد) قرار می‌دهد که می‌تواند خطر ابتلا به آنوریسم دوکی شکل را افزایش دهد.

چگونه آنوریسم مغزی را تشخیص دهیم؟

بیشتر آنوریسم‌های مغزی تا زمانی که پاره شوند یا در طول آزمایش‌های تصویربرداری پزشکی برای بیماری دیگری شناسایی شوند، مورد توجه قرار نمی‌گیرند. اگر سردرد شدیدی را تجربه کرده اید یا علائم دیگری مربوط به پارگی آنوریسم را دارید، پزشک آزمایشاتی را برای تعیین اینکه مشخص شود خون به فضای بین استخوان جمجمه و مغز نشت کرده است، تجویز می کند.

چندین آزمایش برای تشخیص آنوریسم مغزی و تعیین بهترین درمان وجود دارد. این موارد عبارتند از:

توموگرافی کامپیوتری (CT): توموگرافی اغلب اولین آزمایشی است که پزشک برای تشخیص نشت خون به مغز تجویز می کند. سی تی از اشعه ایکس یا برش های ریز برای ایجاد تصاویر دو بعدی از مغز و جمجمه استفاده می‌کند. گاهی اوقات یک رنگ کنتراست قبل از اسکن برای ارزیابی عروق و بررسی آنوریسم احتمالی به جریان خون تزریق می شود. این فرآیند که سی‌تی آنژیوگرافی (CTA) نامیده می‌شود، تصاویر واضح‌تر و دقیق‌تری از جریان خون در شریان‌های مغز ایجاد می‌کند. CTA می تواند اندازه، محل و شکل یک آنوریسم پاره نشده یا پاره شده را نشان دهد.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): در این روش از امواج رادیویی تولید شده توسط کامپیوتر و میدان مغناطیسی برای ایجاد تصاویر دقیق دو بعدی و سه بعدی از مغز استفاده می کند و می تواند تشخیص دهد که آیا خونریزی در مغز وجود داشته است یا خیر. آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA) تصاویر دقیقی از شریان های مغز تولید می کند و می تواند اندازه، محل و شکل آنوریسم را نشان دهد.

آنژیوگرافی مغزی: این تکنیک تصویربرداری می تواند انسداد عروق مغز یا گردن را پیدا کند. همچنین می تواند نقاط ضعیف شریان مانند آنوریسم را شناسایی کند. این آزمایش برای تعیین علت خونریزی در مغز و محل دقیق، اندازه و شکل آنوریسم استفاده می شود. پزشک شما یک کاتتر (لوله بلند و انعطاف پذیر) را معمولاً از شریان های کشاله ران برای تزریق مقدار کمی رنگ کنتراست به شریان های گردن و مغز شما عبور می دهد. رنگ کنتراست به اشعه ایکس کمک می کند تا تصویری دقیق از ظاهر آنوریسم و تصویر واضحی از هرگونه انسداد در شریان ها ایجاد کند.

تجزیه و تحلیل مایع مغزی نخاعی(CSF): این آزمایش مواد شیمیایی موجود در مایع را اندازه گیری می کند که مغز و نخاع (مایع مغزی نخاعی) را بالشتک و محافظت می کند. اغلب پزشک CSF را با انجام یک ضربه زدن به ستون فقرات (پنکسیون کمری) جمع‌آوری می‌کند، که در آن یک سوزن نازک در قسمت پایین کمر (نخاعات کمری) وارد می‌شود و مقدار کمی مایع خارج می‌شود و آزمایش می‌شود. نتایج به تشخیص هرگونه خونریزی در اطراف مغز کمک می کند. اگر خونریزی تشخیص داده شود، آزمایشات اضافی برای شناسایی علت دقیق خونریزی مورد نیاز است.

درمان آنوریسم مغزی

همه آنوریسم‌های مغزی به درمان نیاز ندارند. برخی از آنوریسم‌های پاره نشده بسیار کوچک که با هیچ عاملی که خطر پارگی بالاتری را نشان می‌دهند مرتبط نیستند، می‌توانند با خیال راحت به حال خود رها شوند و با MRA یا CTA برای تشخیص هرگونه رشد تحت نظارت قرار گیرند. مهم است که هر گونه مشکل پزشکی و عوامل خطر را به طور جدی درمان کنید.

درمان آنوریسم‌های مغزی پاره نشده که علائمی از خود نشان نداده‌اند، دارای عوارض بالقوه جدی هستند و باید با دقت در برابر خطر پارگی پیش‌بینی‌شده سنجیده شوند. پزشک هنگام تعیین بهترین گزینه برای درمان آنوریسم پاره نشده عوامل مختلفی را در نظر می گیرد، از جمله آنها نوع، اندازه و محل آنوریسم، خطر پارگی، سن و سلامت فرد، سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی، خطر درمان هستند.

سبک نورووالسکولر اینترونشن: در سال های اخیر در علم پزشکی پیشرفت های گوناگون رخ داده است یکی از برجسته ترین این پیشرفت ها سبک نورووالسکولر اینترونشن است. این سبک برای درمان انواع آنوریسم های مغزی به کار می رود و در این روش، بدون نیاز به شکاف جمجمه و یا عمل جراحی باز و ایجاد برش، متخصص با استفاده از کانتر، به شریان ها دسترسی پیدا کرده و پس از یافت آنوریسم، با تزریق با تزریق مواد خاص این ضایعه را از بین برده و محل ایجاد را مسدود می کند. از مزایای این روش آن است که بیمار، مدت زمان کمتری در بیمارستان بستری بوده و از آنجایی که جراحت خاصی ایجاد نمی شود مدت زمان بهبود و عوارض کمی در انتظار افراد خواهد بود.

درمان اندوواسکولار: این روش نسبت به جراحی میکروواسکولار و سایر جراحی ها روشی کمتر تهاجمی است. پزشک یک لوله پلاستیکی توخالی (یک کاتتر) را در یک سرخرگ، معمولاً در کشاله ران، وارد می‌کند و آن را از طریق بدن به آنوریسم مغزی می‌کشد. پزشک با استفاده از یک سیم، سیم پیچ های جداشدنی (مارپیچ های کوچک سیم پلاتین) را از داخل کاتتر عبور داده و آنها را به داخل آنوریسم رها می کند. کویل ها آنوریسم را مسدود کرده و جریان خون را به داخل آنوریسم کاهش می دهند. ممکن است لازم باشد این روش بیش از یک بار در طول زندگی فرد انجام شود زیرا آنوریسم های درمان شده با کویلینگ گاهی اوقات ممکن است عود کنند.

سایر درمان‌های آنوریسمِ پاره‌شده با هدف کنترل علائم و کاهش عوارض آنوریسم مغزی است. این درمان ها عبارتند از:

داروهای ضد تشنج (ضد تشنج): ممکن است برای جلوگیری از تشنج مربوط به پارگی آنوریسم استفاده شود.

داروهای مسدودکننده کانال کلسیم : ممکن است خطر سکته مغزی را در اثر اسپاسم عروقی را کاهش دهند.

تجمع مایع مغزی نخاعی (هیدروسفالی): باعث ایجاد فشار مضر بر روی بافت مغز اطراف شود، ممکن است شنتی که مایع مغزی نخاعی را از مغز به نقاط دیگر بدن هدایت می‌کند، پس از پارگی با جراحی وارد مغز شود.

درمان توانبخشی: افرادی که دچار خونریزی زیر عنکبوتیه شده اند، اغلب به درمان فیزیکی، گفتاری و کاردرمانی نیاز دارند تا عملکرد از دست رفته را بازیابند و یاد بگیرند که با هر ناتوانی دائمی کنار بیایند.

جراحی آنوریسم مغزی: روش های جراحی متعددی برای آنوریسم مغزی وجود دارد. از جمله آنها جراحی کلیپینگ میکروواسکولارکه شامل قطع جریان خون به آنوریسم است و نیاز به جراحی باز مغز دارد. پزشک رگ‌های خونی تغذیه‌کننده آنوریسم را پیدا می‌کند و یک گیره فلزی مانند گیره لباس را روی گردن آنوریسم قرار می‌دهد تا جریان خون را متوقف کند.

بسته به محل، اندازه و شکل آنوریسم نشان داده شده است که برش بسیار موثر است. به طور کلی، آنوریسم ها اگر به طور کامل بریده شوند، احتمال عود پایینی دارند. شایان ذکر است گزینه های جراحی آنوریسم مغزی خطراتی مانند آسیب احتمالی به سایر رگ‌های خونی، احتمال عود آنوریسم و خونریزی مجدد و خطر سکته را به همراه دارند .

عوارض و خطرات آنوریسم مغزی

آنوریسم ها ممکن است پاره شوند و در فضای بین جمجمه و مغز (خونریزی زیر اکنوئیدی) و گاهی به بافت مغز (خونریزی داخل مغزی) خونریزی کنند. اینها اشکالی از سکته مغزی هستند که سکته مغزی هموراژیک نامیده می شوند. خونریزی در مغز می تواند طیف گسترده ای از علائم شامل سردرد خفیف تا آسیب دائمی به مغز یا حتی مرگ را ایجاد کند.

پس از پارگی آنوریسم ممکن است عوارض جدی ایجاد شود مانند:

خونریزی مجدد: هنگامی که آنوریسم پاره شد، ممکن است آنوریسم قبل از درمان دوباره پاره شود که منجر به خونریزی بیشتر در مغز و آسیب دیده و احتمال مرگ را افزایش دهد.

تغییر سطح سدیم: خونریزی در مغز می تواند تعادل سدیم در جریان خون را مختل کند و باعث تورم در سلول های مغز شود. این می تواند منجر به آسیب دائمی مغز شود.

هیدروسفالی: خونریزی زیر عنکبوتیه می تواند باعث هیدروسفالی شود. هیدروسفالی تجمع بیش از حد مایع مغزی نخاعی در مغز است که باعث ایجاد فشار می شود که می تواند منجر به آسیب دائمی مغز یا مرگ شود. هیدروسفالی اغلب پس از خونریزی زیر عنکبوتیه رخ می دهد زیرا خون جریان طبیعی مایع مغزی نخاعی را مسدود می کند. در صورت عدم درمان، افزایش فشار داخل سر می تواند باعث کما یا مرگ شود.

وازواسپاسم: این عارضه اغلب پس از خونریزی زیر عنکبوتیه رخ می دهد، زمانی که خونریزی باعث انقباض شریان های مغز و محدود شدن جریان خون به مناطق حیاتی مغز می شود. این می تواند باعث سکته مغزی ناشی از عدم جریان خون کافی به بخش هایی از مغز شود.

تشنج: خونریزی آنوریسم می تواند باعث تشنج ، چه در زمان خونریزی یا بلافاصله پس از آن شود. در حالی که بیشتر تشنج ها مشهود هستند، در مواردی ممکن است فقط با آزمایش مغزی پیچیده دیده شوند. تشنج هایی که درمان نشده اند یا درمان پاسخ نمی دهند می توانند باعث آسیب مغزی شوند.

تفاوت آنوریسم مغزی با خونریزی مغزی

آنوریسم مغزی و خونریزی مغزی دو عارضه متفاوت با دلایل و درمان های متفاوت اند اما ممکن است گاها خونریزی مغزی در اثر آنوریسم اتفاق بیافتد. خونریزی مغزی فرآیندی است که در آن به دلیل پاره شدن عروق مغز بر اثر موارد متعددی مانند فشارخون بالا، ضربه به سر، فشارخون بالاو… رخ میدهد و یکی از دلایل اصلی این نشت یا ترکیدن، رگ‌های خونی کوچک به نام آنوریسم است.

ممکن است به نظر برسد که خونریزی و آنوریسم تقریباً با یکدیگر مترادف هستند، در حالی که تفاوت آنها مشخص است. آنوریسم یک شریان برآمده است. هنگامی که بخشی از دیواره شریان ضعیف می شود، فشار باعث برآمدگی آن در ناحیه می شود. این رویداد آن را بیشتر مستعد ترکیدن و خونریزی می کند. آنوریسم در داخل مغز می ترکد، وضعیت به سرعت به یک سکته مغزی هموراژیک تبدیل می شود.

در واقع آنوریسم یک برآمدگی در شریان‌ها است که به دلیل ضعف دیواره رگ ایجاد می‌شود، در حالی که خونریزی نوعی نشت است که در رگ‌های خونی مغز رخ می‌دهد و خون را به نواحیاشتباه ارسال می کند. آنوریسم شروع خونریزی است و در صورت عدم درمان طولانی مدت منجر به خونریزی شدید و سکته می شود. اما هر خونریزی که در مغز ایجاد می شود، ناشی از آنوریسم نیست و ممکن است دلایل دیگری داشته باشد.

آیا ممکن است آنوریسم باعث مرگ شود؟

در صورتی که آنوریسم درمان نشده و وضعیت آن به آنوریسم پاره شده تغییر کند، هر چه از این فرآیند گذشته و درمان عقب بافتد ریسک مرگ و میر نیز بالا تر می رود. در واقع وقتی آنوریسم مغزی پاره می شود، خون به فضای اطزاف مغز نشت خواهد کرد و آسیب های شدید عصبی را با خود به همراه آورده و ممکن است باعث مرگ شود. شایان ذکر است وضعیت سلامت عمومی بیمار، سرعت تشخیص و اقدامات فوری درمانی نیز در احتمال مرگ تاثیر کافی خواهد گذاشت.

سردرد ناشی از آنوریسم مغزی چگونه است؟

طبق گزارش بیمارانی که این عارضه را تجربه کرده اند، سردرد ناشی از آنوریسم سردردی ناگهانی، شدید و مداوم است. به گونه ای که حتی افرادی که به میگرن یا بیماری هایی که با سردرد همراه است مبتلا هستند هم هیچگاه آن شدت از سردرد را تجربه نکرده اند. این سردرد عموما اثرات آنوریسم پاره شده است که باعث نشتی خون از شریان ها می شود.

راه های پیشگیری از ایجاد آنوریسم مغزی

آنوریسم مغزی دارای دلایل متعددی است که رعایت هرکدام از نکات پیشگیری باعث حذف این دلایل و جلوگیری از احتمال ایجاد هستند. مثلا شما می توانید با کنترل فشار خون بالا در نتیجه عدم استعمال دخانیات تا حد زیادی ریسک ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.

به طور کلی عوامل پیشگیری از آنوریسم شامل موارد زیر هستند:

حفظ وزن سالم: ریسک ابتلا به آنوریسم در افرادی که دارای اضافه وزن هستند بیشتر از افرادی هست که شاخص توده بدنی مناسبی دارند.

کنترل فشار خون: داشتن فشارخون بالا می‌تواند به طور مشخصی شانس ابتلا به آنوریسم مغزی را افزایش دهند.

رعایت رژیم غذایی سالم: داشتن رژیم غذایی مناسب ک در طول روز مقدار مناسب ویتامین و پروتئین را به بدن رسانده و کاهش مصرف نمک، کماکان در فرآیند پیشگیری از آنوریسم نقش مهمی را ایفا می کند.

عدم مصرف الکل: مصرف الکل جریان خون را مختل می کند بنابراین توصیه می شود مصرف آن محدود یا قطع شود.

کاهش مصرف کافئین: نوشیدن قهوه و چای یا سایر نوشیدنی‌های غنی از کافئین در صورتی که به مقدار محدود در طول روز مصرف شود مشکلی ایجاد نمی کند اما در صورتی که این مواردیرا به عنوان تنها منبع مایعات در طول روز در نظر بگیرید، آسیب های جدی بدن را در پی خواهد داشت.

ورزش منظم: فعالیت و ورزش و نرمش منظم با حفظ سلامت قلب و عروق، باعث کاهش و کنترل فشارخون خواهد شد

ترک سیگار: از جمله اقدامات مهم دیگر جهت کنترل فشار خون ترک سیگار است که می‌تواند به طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به آنوریسم مغزی را کاهش دهد.

برای تشخیص و درمان آنوریسم مغزی به چه پزشکی باید مراجعه کنیم؟

آنوریسم مغزی از مشکلات مهم و جدی است که در صورت تشخیص دیر هنگام آن و عدم اقدام سریع به درمان می تواند باعث عوارض خطرناکی مانند کما یا مرگ و میر شود.

تشخیص اینکه با توجه به شرایط بیمار و پیشروی بیماری، چه نوع درمانی مناسب تر است توسط متخصص مغزو اعصاب انجام می گیرد. مراجعه به متخصص متبحر که در درمان های نوین و پیشرفته ای مانند نورووالسکولر اینترونشن مهارت دارد، می تواند از هر گونه عارضه خطرناک جلوگیری کرده و درمانی کم عارضه را در مدت زمان کمتر به شما هدیه دهد.