فلج شدن بعد از عمل دیسک گردن

فلج شدن بعد از عمل دیسک گردن یکی از عوارض نادری است که به خاطر فشار روی نخاع، آسیب به اعصاب یا اشتباهات جراحی رخ می دهد. معمولا این عارضه در روش فیوژن قدامی دیسک گردن رخ می دهد؛ زیرا طی این جراحی، دیسک آسیب دیده برداشته می شود و مهره ها جهت افزایش مقاومت به یکدیگر جوش داده می شوند. در صورتی که کوچک ‌ترین خطایی حین این جراحی رخ دهد، ممکن است بیمار فلج شود.

از این رو، انتخاب جراح ماهر و آگاه به پیچیدگی های این جراحی از اهمیت بالایی برخوردار است. در مواردی که آسیب به دلیل سهل‌انگاری پزشکی رخ دهد، دیگر نمی توان آن را صرفا یک عارضه طبیعی جراحی دانست و به بررسی و پیگیری دقیق نیاز دارد. برای آگاهی از دلایل این عارضه، تا پایان این مطلب، با ما همراه باشید.

احتمال فلج بعد از جراحی دیسک گردن چقدر است؟

یکی از نگرانی های اصلی بیماران قبل از انجام جراحی دیسک گردن، احتمال فلج شدن بعد از عمل است. این نگرانی کاملا منطقی است؛ چرا که جراحی های مرتبط با ستون فقرات گردنی به دلیل نزدیکی به نخاع و اعصاب حیاتی، حساسیت بالایی دارند. با این حال، مطالعات نشان می دهند که خطر فلج دائمی پس از این جراحی ها بسیار پایین و معمولا کمتر از 1 درصد است. در جراحی های ستون فقرات، احتمال فلج کامل یا از دست دادن کامل حرکت نیز کمتر از 5 درصد است و در اغلب موارد، اگر بی ‌حسی یا ضعف عضلانی ایجاد شود، موقتی خواهد بود.

علت فلج بعد از عمل دیسک گردن

فلج پس از جراحی دیسک گردن به دلایل مختلفی رخ می دهد که برخی از آن ها به مشکلات مکانیکی و برخی دیگر به عوامل بیوشیمیایی و گردش خون مرتبط هستند. برخی از دلایل وقوع این عارضه به شرح زیر است:

فشرده شدن طناب نخاعی

‌یکی از مهم‌ترین دلایل این عارضه، فشرده شدن طناب نخاعی است که ممکن است به دلیل تثبیت نامناسب کاشت های جراحی یا تشکیل هماتوم (تجمع خون) در ناحیه عمل ایجاد شود. در چنین شرایطی، فشار وارد شده بر نخاع می تواند عملکرد عصبی را مختل کرده و منجر به بی‌حسی یا حتی فلج کامل شود. بررسی های رادیولوژیک پس از عمل، در شناسایی به‌موقع این مشکلات و انجام اقدامات اصلاحی سریع برای بازیابی عملکرد نخاع، نقش حیاتی دارند.

آسیب حین خون رسانی مجدد به نخاع

یکی دیگر از دلایل مهم فلج شدن پس از عمل، آسیب خون رسانی مجدد به نخاع است. این وضعیت زمانی رخ می دهد که جریان خون پس از یک دوره انسداد یا کاهش اکسیژن ‌رسانی، به طور ناگهانی به نخاع بازگردانده می شود. اگرچه بازگشت خون‌ رسانی برای بافت های نخاعی حیاتی است، اما این فرآیند می تواند منجر به استرس اکسیداتیو، التهاب و آسیب بیشتر به نورون ها شود. شدت این آسیب به عواملی مانند مدت زمان کاهش اکسیژن‌رسانی، میزان بافت درگیر و نیاز سلول های عصبی به اکسیژن بستگی دارد.

افزایش بیش از حد کلسیم داخل سلولی

در طول بازگشت خون به نخاع، تغییراتی موضعی در پلاسما رخ می دهد که می تواند منجر به اضافه ‌بار یون کلسیم در سلول های عصبی شود. این وضعیت باعث تخریب آکسون ها و ایجاد تغییرات فیبروتیک در بافت نخاع می شود که به طور بالقوه عملکرد عصبی را مختل می کند. این عارضه ممکن است یکی از دلایل فلج شدن بعد از جراحی دیسک گردن باشد.

فعالیت بیش از حد رادیکال های آزاد اکسیژن

پس از بازگشت جریان خون، تولید اکسیژن توسط رادیکال های آزاد می تواند به سلول های عصبی آسیب زده و از طریق واکنش های پراکسیداسیون، روند تخریب عصبی را تشدید کند.

گلوتامات، یک انتقال‌دهنده عصبی تحریکی است که تجمع بیش از حد آن، می تواند باعث مرگ برنامه‌ ریزی ‌شده سلول های عصبی (آپوپتوز) شود. این فرآیند با افزایش ورود یون های کلسیم به داخل سلول ها، تخریب نورون ها را تسریع می کند و می تواند منجر به از دست رفتن عملکرد حرکتی شود.

علائم فلج شدن بعد از عمل دیسک گردن

فلج پس از جراحی دیسک گردن، هرچند نادر است اما یکی از جدی ترین عوارض جراحی دیسک گردن برای بیماران است. این وضعیت ممکن است به‌طور ناگهانی و طی چند ساعت پس از جراحی یا به تدریج خود را نشان دهد. علائم این نوع فلج، بسته به شدت و علت ایجاد آن، می تواند متفاوت باشد، اما برخی ویژگی های مشترک در میان موارد گزارش‌شده وجود دارد که به شرح زیر است:

• شروع ناگهانی فلج: در بسیاری از موارد، عملکرد عصبی بیمار بلافاصله پس از جراحی کاملا طبیعی به نظر می رسد، اما طی 1 تا 4 ساعت پس از عمل، علائم فلج به‌طور ناگهانی ظاهر می شود.
• بی‌حسی و ضعف عضلانی: بیماران ممکن است احساس بی‌حسی، ضعف شدید یا ناتوانی در حرکت اندام ها، به‌ویژه در بازوها و دست ها داشته باشند.
• تورم در نخاع: تورم در نخاع با استفاده از تصویربرداری فوری با MRI به صورت کاملا واضح نشان داده می شود. طی این عارضه هیچ نشانه‌ای از هماتوم (تجمع خون) دیده نمی شود.
• اختلال در هماهنگی و کنترل حرکتی: برخی بیماران، حتی در صورت عدم فلج کامل، مشکلاتی در حفظ تعادل و هماهنگی حرکتی را تجربه می کنند.

به طور کلی، علائم فلج بعد از عمل دیسک گردن ممکن است در بیماران مختلف با شدت های متفاوتی بروز کند که بر روند درمان و بهبودی آن ها تاثیر می گذارد. در برخی از بیماران، فلج به‌طور کامل در عرض 2 ساعت برطرف می شود و تنها به درمان دارویی نیاز دارد. در برخی دیگر، فلج به‌طور ناقص بهبود می یابد و ممکن است تا 24 ساعت ادامه یابد. این دسته از بیماران، علاوه بر دریافت دارو، به فشار خلفی برای کاهش التهاب و بازیابی عملکرد عصبی نیز نیاز دارند.

انواع فلج بعد از عمل دیسک گردن

فلج ناشی از جراحی دیسک گردن بسته به محل و شدت آسیب به نخاع، می تواند اشکال مختلفی داشته باشد. این فلج می تواند جزئی یا کامل باشد و بخش های مختلف بدن را درگیر کند. یکی از مهم‌ترین عواملی که نوع فلج را تعیین می کند، میزان آسیب وارده به مهره های گردنی، به‌ویژه C5 (پنجمین مهره گردنی)، است. انواع مختلف فلج شدن بعد از عمل دیسک گردن عبارت است از:

فلج ناقص (Partial Paralysis)

در این نوع عارضه، آسیب های نخاعی ناشی از جراحی باعث فلج ناقص می شود و در آن بیمار تا حدی قادر به حرکت دادن برخی از اندام های خود است. طی این حالت، بازوها همچنان قادر به حرکت هستند، زیرا عضلات دلتوئید و دوسر بازو عملکرد خود را حفظ می کنند، اما مچ و دست ها به‌شدت ضعیف شده و یا کاملا فلج می شوند. در فلجی ناقص، کنترل روی تنه و پاها نیز تقریبا از بین می رود.

فلج کامل (Complete Paralysis)

این نوع عارضه در صورتی رخ می دهد که آسیب شدیدتری به نخاع وارد شده باشد. در فلج کامل، هیچ‌گونه حرکتی در اندام های پایین‌تر از سطح آسیب دیده، مشاهده نمی شود. از علائم این نوع فلج می توان به از دست رفتن کامل توانایی حرکت در دست ها، بازوها، پاها و تنه، عدم کنترل روی عملکردهای حیاتی بدن مانند کنترل مثانه و روده و عدم توانایی در نشستن بدون کمک، به دلیل ضعف شدید در عضلات مرکزی بدن، اشاره کرد.

فلج یک‌طرفه یا دوطرفه

برخی بیماران ممکن است به جای فلج کامل، ضعف یا بی‌حسی در یک سمت بدن را تجربه کنند. در حالی که در موارد شدیدتر، هر دو طرف بدن تحت تاثیر قرار می گیرند و بیمار توانایی حرکت در هر دو دست و هر دو پا را از دست می دهد.

در صورت بی حسی یا فلجی ناحیه ای از بدن بعد از جراحی دیسک گردن چه کنیم؟

پس از جراحی دیسک گردن، هرگونه بی‌حسی، ضعف یا فلج شدن بخشی از بدن باید به‌عنوان یک علامت هشداردهنده در نظر گرفته شود و اقدامات لازم برای تشخیص و درمان آن در سریع‌ترین زمان ممکن انجام گیرد. مداخله زودهنگام در این شرایط می تواند از آسیب های دائمی جلوگیری کند و احتمال بازیابی عملکرد عصبی را افزایش دهد.

به طور کلی، در صورت مشاهده هر گونه علائم، جهت بررسی و پیش گرفتن درمان های دارویی، به پزشک خود اطلاع دهید. به یاد داشته باشید که بررسی و معاینه‌ی دقیق توسط پزشک ضروری است و در صورتی که روش دارویی در رفع فلج شما موثر نباشد، به جراحی مجدد نیاز است.

برای تشخیص و درمان فلج شدن بعد از عمل دیسک گردن به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

در صورت بروز علائم فلج یا بی‌حسی پس از عمل دیسک گردن، بیمار باید در اسرع وقت به متخصص جراحی مغز و اعصاب یا متخصص ستون فقرات مراجعه کند. این پزشکان با بررسی علائم، انجام معاینات عصبی دقیق و درخواست تصویربرداری هایی مانند MRI یا سی‌تی اسکن، می توانند علت مشکل را شناسایی کنند.

در برخی موارد، مراجعه به متخصص نورولوژی (عصب‌شناسی) نیز برای ارزیابی عملکرد عصبی و بررسی آسیب های احتمالی نخاع، ضروری است. درمان فلج شدن بعد از عمل دیسک گردن، ممکن است شامل داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی تخصصی یا در شرایط حاد، مداخله جراحی مجدد برای کاهش فشار روی نخاع باشد. تشخیص و درمان به‌موقع می تواند از آسیب های دائمی جلوگیری کرده و به بازگرداندن عملکرد عصبی بیمار کمک کند.