عمل جراحی بسته مغز و نخاع یا نورواینترونشن چیست؟
نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟
عمل جراحی بسته مغز و نخاع ( نورواینترونشن) روشی نوین، کم تهاجم و پیشرفته است که برای درمان بسیاری از بیماری های مغزی و نخاعی به کار می رود. این نوع از عمل‌های کم‌تهاجمی، انقلاب بزرگی را در زمینه پیشگیری و درمان سکته‌های مغزی ایجاد کرده است. در این روش جراحان، از طریق آنژیوگرافی مغزی و بدون نیاز به برش های سنگین جراحی را انجام می دهند و به بخش های مختلف مغز ورود کرده و اختلالاتی که در عروق مغزی رخ داده است را درمان می کنند. با بکارگیری این دسته از عمل‌های کم‌تهاجمی طی چندسال اخیر و همگام با توسعه تکنولوژی، بسیاری از روش‌های قدیمی و کلاسیک درمان، کمرنگ و حتی منسوخ شده است.
کاندیدای مناسب جراحی های نورواینترونشن چه کسانی هستند؟
بسیاری از مبتلایان به بیماریهای عروقی مغز و نخاع، به گونه ای موثر با این روش درمان می‌شوند. با این حال و با تمام مزایایی که این نوع جراحی دارد، باید توجه داشته باشید که تمام بیماری‌ها و اختلالاتی که مربوط به مغز و نخاع می شود را نمی‌توان با استفاده از این روش درمان کرد.
بکارگیری این روش در سال‌های اخیر جهت کاهش خونریزی‌های بالقوه کشنده حین عمل، در بیماران مبتلا به انواع تومور های مغزی، نخاع و سر و گردن که کاندیدای عمل جراحی هستند بسیار متداول شده و به تیم جراحی و نهایتا بیمار کمک بزرگی کرده است.
چه بیماری های با نورواینترونشن درمان می شوند؟
گروه بزرگی از بیماران خونریزی مغزی، سکته مغزی، توده‌های مغزی و نخاعی، تنگی عروق گردن، و توده‌های سرو گردن به صورت موثری با استفاده از این متد قابل درمان هستند. متخصصان نورواینترونشن و متخصصان مغز و نخاع این توانایی درمان انواع بیماری هایی که در حوزه مغز و نخاع را که می توان با روش کم تهاجمی نورواینترونشن هدایت کرد، را دارند.
اختلالات ستون فقرات که به جراحی نورواینترونشن پاسخ می دهد به شرح زیر است:
- درد در ناحیه پاییین کمر
- گردن درد
- فتق دیسک
- آرتروز مفاصل فاست
- تنگی کانال نخاعی
- تومورهای نخاعی
- آنوریسم مغزی
- تومورهای عروقی
- ناهنجاری های عروقی
- سکته مغزی
- آرتریواسکلروز
جراحی های نورواینترونشنال چگونه انجام می شوند؟
همانگونه که ذکر شد این شیوه درمان طی یک دهه گذشته، انقلابی در درمان طیف وسیعی از بیماری های مغز ، نخاع و سرگردن ایجاد کرده است. جراحی های نورواینترونشنال با استفاده از یک رگ محیطی که عموما در دست یا کشاله ران میباشد و بدون برش جراحی انجام می شود.
فرایند جراحی نورواینترونشن با استفاده از سوراخ کوچکی که در پوست ایجاد می کنند، انجام می شود. از طریق این سوراخ سوزن، لوله باریک و یا کاتتر وارد شریان خون شده و به سمت مغز، ستون فقرات و سرو گردن هدایت می شود.
زمانی که سوزن، لوله باریک و یا کاتتر به بخش مورد نظر می رسد، از پیشرفته ترین وسایل برای هدایت ابزارها به بخش های حساس عصبی و پیشبرد این روش کم تهاجمی استفاده می کنند.
انواع جراحی های به سبک نورواینترونشن
نورواینترونشن نوعی جراحی بسته مربوط به مغز و اعصاب است که از روش های جراحی نوین، کم تهاجم، کم خطر، برای درمان مشکلاتی از جمله مشکلات ستون فقرات، گردن و همچنین عروق مغزی انجام می شود. این روش جراحی انواع مختلفی دارد که در ادامه برای شما هرکدام را به صورت جامع توضیح می دهیم.
نصب استنت در عروق کاروتید
عروق کاروتید، رگ های بزرگ خونی هستند که در اطراف گردن قرار دارند. وظیفه این رگ ها رساندن خون به مغز است. ممکن است در عروق کاروتید لخته های خونی وجود داشته باشد که باعث اختلال در رسیدن خون به مغز می شود، این عروق ممکن است قطع شوند و یا باعث سکته مغزی شوند.
همچون استنت‌های قلبی که هم در درمان و هم پیشگیری از سکته‌های قلبی استفاده می‌شوند، استنت‌های کاروتید و استنت‌های مغزی نیز جهت پیشگیری و درمان سکته مغزی، مخصوصا در یک دهه گذشته، بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند و نقشی بسیار موثر در درمان سکته مغزی وکاهش عوارض ناشی از آن ایفا کرده‌اند. شایان ذکر است که این پروسه مدرن در زمانی کمتر از یک ساعت و بدون نیاز به بیهوشی انجام می‌شود.
کوییلینگ برای درمان آنوریسم
در مواردی که علت خونریزی مغزی، آنوریسم میباشد، این روش، انقلابی در درمان ایجاد کرده است. در مدت زمانی غیرقابل مقایسه با عمل جراحی باز(کرانیوتومی)، و با عوارض به مراتب کمتر نسبت به عمل جراحی باز، این روش بعنوان روش انتخابی درمان در مبتلایان به آنوریسم مغزی میباشد.
کوییلینگ از روش های نوین و کم عارضه است که برای آنوریسم مغزی از آن استفاده می کنند. این روش جراحی تحت بیهوشی عمومی صورت می گیرد. توجه داشته باشید که در حین انجام این عمل جراحی، لوله بسیار نازکی که کاتتر نام دارد در شریان های اصلی از جمله کشاله ران قرار می دهند.
لوله کاتتر به وسیله شبکه رگ های خونی به سر و در نهایت به آنوریسم فرستاده می شود. از این طریق به داخل آنوریسم رشته های پلاتینی را هدایت می کند. زمانی که داخل آنوریسم تعداد زیادی رشته و سیم های فلزی باشد، از ورود خون به آن جلوگیری می شود و به این معنی است که از شریال های اصلی آنوریسم بسته شده اند و دیگر امکان پارگی و یا رشد مجدد آن ها وجود ندارد.
استفاده از این روش، منجر به کمرنگ شدن نقش جراحی در درمان این ببماری شده است و به اعتقاد بسیاری از صاحب‌نظران و پیشگامان جراحی مغز و اعصاب، در آینده نزدیک، جراحی باز جایی در درمان آنوریسم نخواهد داشت.
درمان بیماری های AVF و AVM مغزی و نخاعی
به علت ماهیت این ضایعات ، عمل جراحی نقش محدودی در درمان بیماران AVM و AVF دارد. تا قبل از توسعه روش‌های اندوواسکولر و آنژیوگرافیک مغزی، بسیاری از بیماران مبتلا به AVM و AVF مغزی، محکوم به مرگ و یا در بهترین حالت تحمل عوارض و ناتوانی‌های شدید بودند. در حال حاضر و با گسترش تکنولوژی و ابزارهای آنژیوگرافی مغزی و مواد آمبولیزان، درمان AVM و AVF مغزی به گونه‌ای کاملا موثر و با حداقل عوارض انجام می‌شود.
زمانی که در عروق خونی مغز در هم پیچیدگی هایی که طبیعی نیستند رخ می دهد، منجر به بدشکلی عروقی می شود، این عارضه مادرزادی بوده و اگر افزایش سایز داشته باشد، فرد بیمار دچار علائم سکته مغزی، سردرد و یا حمله می شود. اغلب این بیماری، علائمی از خود نشان نمی دهند و در زمان آزمایش برای بیماری های دیگر خود را نشان می دهد.
توصیه می شود اگر این بدشکلی شریانی چه از خود علائم نشان دهد و یا بدون علائم باشد، حتما به درمان آن اقدام کنید؛ زیرا در صورت درمان نشدن و با بالارفتن سن، عوارض آن افزایش می یابد. همچنین در درمان بیماری های AVF و AVM مغزی و نخاعی، با وارد کردن ماده ای شبیه به چسب مایع، جریان خون ناحیه ای که دچار بدشکلی شریانی شده باشد را کاهش می دهند. این روش درمانی، قطعی نیست و در کنار پرتودرمانی و یا جراحی صورت می گیرد. زیرا این درمان می تواند باعث کاهش طول درمان اصلی شود.
ترومبکتومی، امبولکتومی و ترومبولیز درون شریانی
ترومبولیز درون شریانی، دارویی برای حل لخته خون است که از طریق لوله ای باریک و یا کاتتر از شریال های کشاله ران به مغز وارد می شود و به صورت مستقیم تزریق به لخته خون می شود. امبولکتومی گزینه دیگری است که برای از بین بردن لخته خون استفاده می شود. برای این کار وسیله ای را از طریق شریان، به محل آسیب دیده در مغز ارسال می کنند تا لخته خون را از بین ببرند. ابزارهاو راه های دیگری برای از بین بردن لخته خون وجود دارد که برای بیماران مبتلا به سکته مغزی پتانسیل بالایی دارد.
چگونه تشخیص دهیم که می توانیم از طریق نورواینترونشن درمان شویم؟
اگر کسی را می‌شناسید که مبتلا به هرکدام از بیماری‌ها و وضعیت‌های زیر میباشد، براحتی می‌توانید با معرفی وی به یک متخصص نوروواسکولار اینترونشن به او کمک کنید:
- تنگی عروق گردن جهت پیشگیری و درمان سکته مغزی به کمک استنت
- خونریزی مغزی
- سکته مغزی
- آنوریسم مغزی
- انواع AVM و AVF مغزی و نخاعی
- بسیاری از تومورهای مغزی و نخاعی جهت برنامه ریزی امبولیزیشن قبل از عمل جراحی باز
- ضایعات عروقی سرو صورت
اقدامات قبل از اعمال جراحی اینترونشنال و کم‌تهاجمی مغز و نخاع شامل چه مواردی است؟
پیش از انجام هرگونه جراحی اینترونشنال و کم‌تهاجمی مغز و نخاع باید نکاتی را رعایت کنید که در این بخش به بررسی آن خواهیم پرداخت:
- حمام شب قبل و شیو ناحیه کشاله ران و مچ دست
- حداقل شش ساعت ناشتا
- برای مصرف داروها از پزشک خود اجازه بگیرید.
- از خوردن خوراکی و نوشیدن آب در روز عمل خودداری کنید.
- قبل از عمل آزمایشات و تصویربرداری¬ها را به پزشک خود نشان دهید.
مراقبت های بعد از جراحی بسته مغز و نخاع ( نورواینترونشن)
با توجه به کم‌تهاجمی بودن این عمل‌ها ، مراقبت بعد از عمل شامل موارد ساده و روتین میباشد. در صورت نیاز به مراقبت خاص، بسته به نوع عمل انجام شده، توضیحات لازم به بیمار داده می‌شود. رعایت نکات زیر در بهبود دوران نقاهت تاثیر خواهد داشت:
- فعالیت های خود را کم کم زیاد کنید.
- با اجازه پزشک خود رانندگی را شروع کنید.
- از بلندکردن بار و اجسام سنگین خودداری کنید.
- هشدارهای بدن خود را در اولویت قرار دهید.
- زخم هایی که بر اثر عمل ایجاد می شود را خشک و تمیز نگهدارید.
- از گرفتن حرارت مستقیم به زخم سر خودداری کنید.
- برای برداشتن منگنه و بخیه ها حتما به پزشک مراجعه کنید.
دوره نقاهت جراحی بسته مغز چقدر است؟
گذراندن دوره نقاهت جراحی بسته مغز و بهبودی، بسته به نوع عمل، برای هر بیمار متفاوت است و حتی ممکن است به نسبت دیگر افراد بیشتر طول بکشد. این دوره نقاهت و بهبودی از حدود 3 روز شروع می شود و ممکن است هفته ها طول بکشد. مدت زمان بستری شدن برای هر بیمار در بیمارستان به عواملی از جمله جراحی، مدت زمانی که فرد برای بهبودی نیاز دارد بستگی دارد. زمانی که فرد بیمار به وضعیت نرمال و ثابتی برسد، پزشک معالج اجازه ترخیص را می دهد تا برای ادامه بهبودی به منزل خود برود.
آیا جراحی بسته مغز یا نورواینترونشن نیاز به بستری شدن دارد؟
بیماران بعد از جراحی بسته مغز یا نورواینترونشن بهتر است برای بهبودی سریعتر، 2 الی 5 روز را در بیمارستان بستری شود، زیرا بلافاصله یک روز بعد از جراحی نیاز به سی تی اسکن یا ام آر آی است و این بستری شدن بستگی به وجود یا عدم وجود عوارض نیز دارد.
عوارض عمل جراحی بسته مغز به سبک نورواینترونشنال چیست؟
عوارض عمل جراحی بسته مغز به سبک نورواینترونشنال بصورت خلاصه همان عوارض اعمال جراحی با است. البته در عمل‌های کم تهاجمی و آنژیوگرافیک، احتمال بروز این عوارض بسیار پایین‌تر میباشد. در ادامه این عوارض را شرح می دهیم:
- ضعف
- سردرد
- سرگیجه
- مشکلاتی در حرکت دادن دست و پا
- ضعف در تعادل بدن
- تغییر در شخصیت و رفتار
- تشنج
- گیجی
- مشکل در حرف زدن
- مشکلاتی در به خطر سپردن و تمرکز
- مشکل در راه رفتن
تفاوت جراحی به روش نورواینترونشن با سایر جراحی های مغز و نخاع چیست؟
این دسته از عمل‌های جراحی در زمره عمل های جراحی کم‌تهاجمی طبقه بندی می‌شوند و همانطور که از نام آن پیدا است، همراه با عوارض بسیار کمتر و دوره نقاهت کوتاه تر می‌باشند. بازگشت به کار و زندگی روزمره، سریع و با درد و ناراحتی کمتری همراه است.
آیا تمامی مشکلات عروقی با این روش درمان می‌شوند؟
به دلیل بسته بودن این جراحی دسترسی پزشک به بخش هایی محدودتر است ولی با پیشرفت فناوری در زمینه آنژیوگرافی مغز و نخاع، تقریبا همه اختلالات عروقی مغز، نخاع و سر و گردن به روش اینترونشنال و کم‌تهاجمی قابل درمان می‌باشند. با بکارگیری این دسته از عمل‌های کم‌تهاجمی طی چندسال اخیر و همگام با توسعه تکنولوژی، بسیاری از روش‌های قدیمی و کلاسیک درمان، کمرنگ و حتی منسوخ شده است.
