درمان بی حسی دست بعد از سکته مغزی
نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟
بسیاری از افرادی که سکته مغزی را تجربه می کنند، دچار بی حسی در اندام های آسیب دیده خود می شوند. این حالت اغلب به صورت سوزن سوزن شدن یا خواب‌رفتگی در دست ها و پاها احساس می شود و می تواند انجام فعالیت های روزمره را با دشواری مواجه کند. در برخی بیماران، این بی حسی به طور خودبه‌خود و بدون نیاز به مداخله پزشکی بهبود می یابد. با این حال، در مواردی که این عارضه ادامه پیدا کند، ارزیابی روش های توانبخشی ضروری است تا امکان بازیابی حس در اندام های درگیر افزایش یابد. ما در این مقاله به روش هایی جهت درمان بی حسی دست بعد از سکته مغزی می پردازیم.
روش های درمان بی حسی دست بعد از سکته مغزی
برای غلبه بر بی حسی دست، مغز باید مجددا از طریق فرآیند نوروپلاستیسیته آموزش ببیند. بر اساس این اصل، تمرینات مکرر می توانند مسیرهای عصبی جدیدی ایجاد کرده و به بازیابی عملکردهای از دست رفته کمک کنند.
به همین دلیل، به محض تایید پزشکان مبنی بر آمادگی بیمار برای توان بخشی، همکاری با کاردرمانگر، فیزیوتراپیست و در صورت لزوم گفتاردرمانگر توصیه می شود. در ادامه، برخی از موثرترین روش های درمان و استراتژی های توان بخشی برای کاهش بی حسی دست ناشی از سکته مغزی معرفی شده اند:
بازآموزی حسی
بی حسی پس از سکته مغزی با سایر انواع بی حسی متفاوت است، زیرا منشا آن آسیب در مغز است، نه خود اندام. به همین دلیل، بازآموزی حسی یا آموزش مجدد حسی، یکی از رایج ترین روش های درمانی در این زمینه محسوب می شود.
این روش مبتنی بر نوروپلاستیسیته است که به قابلیت مغز در تنظیم مجدد و ایجاد مسیرهای عصبی جدید اشاره دارد. هدف این تکنیک، بازآموزی مغز برای تفسیر صحیح احساسات حسی از طریق فعالیت های لمسی متنوع است.
آینه درمانی
آینه درمانی اغلب برای کمک به بهبود عملکرد حرکتی دست ها پس از سکته مغزی، به‌ویژه در موارد فلج شدید، مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین مطالعات نشان داده اند که این روش می تواند به بازگشت حس در اندام های آسیب دیده کمک کند.
در این روش، بیمار در مقابل یک آینه رومیزی قرار می گیرد به طوری که تصویر دست سالم او در آینه منعکس شود. سپس بیمار با دست سالم خود حرکات درمانی انجام می دهد. مشاهده این حرکات در آینه باعث تحریک نورون های آینه ای در مغز شده و روند انعطاف پذیری عصبی را تسریع می کند.
طب سوزنی الکتریکی
طب سوزنی یکی از روش های درمانی مکمل است که با قرار دادن سوزن های بسیار نازک در نقاط خاصی از بدن انجام می شود. در طب سوزنی الکتریکی، پس از وارد کردن سوزن ها، تحریک الکتریکی ملایمی نیز به کار گرفته می شود.
تحقیقات نشان داده‌اند که این روش می تواند بهبود نوروپلاستیسیته را در بیماران دچار اختلالات حسی-تنی (مانند بی‌حسی) تسریع کند. البته بررسی ها نشان داده‌اند که بازآموزی حسی تاثیر بیشتری در مقایسه با طب سوزنی الکتریکی داشته، اما هر دو روش می توانند به بهبود عملکرد عصبی در بیماران سکته مغزی کمک کنند.
به طور کلی، درمان بی‌حسی دست پس از سکته مغزی به توانبخشی مداوم، تحریک مکرر مغز و استفاده از روش های درمانی متناسب بستگی دارد. بازآموزی حسی، آینه درمانی و طب سوزنی الکتریکی از جمله راهکارهایی هستند که می توانند به تحریک نوروپلاستیسیته و تسریع روند بهبودی کمک کنند. مهم ترین نکته، شروع زودهنگام درمان و پیگیری منظم برنامه های توان بخشی تحت نظر متخصصان است.
درمان خانگی بی حسی دست بعد از سکته مغزی
خوشبختانه، امروزه ابزارها و دستگاه های توانبخشی متعددی روانه بازار شده اند که در خانه قابل استفاده هستند و می توانند به بهبود مهارت های حرکتی و کاهش بی حسی دست کمک کنند. این تجهیزات که به‌طور ویژه برای بازتوانی پس از سکته مغزی طراحی شده اند، می توانند زمان بهبودی را کاهش داده و بازگشت تدریجی حرکت را تسهیل کنند.
برای انتخاب بهترین گزینه، شناخت عملکرد این دستگاه ها و بررسی انواع موجود در بازار ضروری است. ما در ادامه، به روش های استفاده از این ابزارها و درمان های خانگی جهت رفع بی حسی دست بعد از سکته مغزی می پردازیم:
تمرینات دستی برای بهبود قدرت و دامنه حرکتی
تمرینات دستی یکی از موثرترین روش ها برای افزایش تحرک، قدرت و انعطاف پذیری دست ها پس از سکته مغزی است. برخی از این تمرینات را می توان با استفاده از ابزارهای جدید از جمله موارد زیر انجام داد:
- تقویت‌کننده های دستی (Hand Grips)
- کش های مقاومتی (Thera-Band) برای تمرینات کششی و تقویتی
- اکستنسورهای انگشت برای افزایش انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات دست
- تمرین با اشیای آشنا مانند مترونوم، سکه یا وسایل کوچک خانگی برای افزایش هماهنگی و مهارت های حرکتی از طریق تمرینات مکرر
سیستم های توانبخشی دست برای استفاده در خانه
برخی از دستگاه های پیشرفته توانبخشی که در خانه قابل استفاده هستند، شامل:
- دستکش هوشمند Neofect – کمک به بهبود هماهنگی و کنترل عضلانی
- سیستم IpsiHand Neurolutions – مبتنی بر تحریک عصبی برای بازآموزی مغز
- محصولات دستی Saebo – انواع تجهیزات توانبخشی برای بهبود کنترل حرکتی دست
- سیستم دستی Bioness H200 – تحریک الکتریکی عملکردی (FES) برای افزایش تحرک دست
علاوه بر این، محصولات توانبخشی متنوع دیگری نیز متناسب با نیازهای هر بیمار وجود دارند که می توانند به تسریع روند بهبود کمک کنند. انتخاب مناسب ترین روش درمانی باید با توجه به شرایط فردی و توصیه پزشک یا متخصص توانبخشی انجام شود.
بی حسی دست بعد از سکته مغزی چقدر طول می کشد؟
از آنجایی که هر سکته مغزی تاثیر متفاوتی بر مغز دارد، روند بهبودی در افراد مختلف، متغیر است. برخی از بازماندگان ممکن است بهبودی خود به خودی را تجربه کنند که در آن احساسات در مدت کوتاهی به‌طور طبیعی باز می گردند. این فرآیند که به بهبودی خود به خودی معروف است، معمولا در چند ماه نخست پس از سکته رخ می دهد و شامل بهبود سریع اثرات ثانویه سکته مغزی است.
عوامل موثر بر طول دوره بی حسی دست بعد از سکته مغزی
در مواردی که بی حسی به صورت خودکار از بین نرود، نیاز به توانبخشی و مداخلات درمانی وجود دارد. مدت زمان لازم برای بازیابی احساسات، به عوامل متعددی از جمله محل آسیب مغزی و میزان تأثیر آن بر عملکرد حسی، شدت سکته مغزی و گستردگی ناحیه درگیر، میزان و کیفیت توانبخشی که فرد دریافت می کند و نقش توانبخشی در تسریع روند بهبودی بستگی دارد.
آیا بی حسی دست ناشی از سکته مغزی بعد از 3 ماه درمان می شود؟
بله، حتی اگر بیش از 3 ماه از سکته مغزی گذشته باشد، همچنان امکان بازیابی احساسات وجود دارد. توانبخشی منظم و پیوسته می تواند روند بهبودی را ادامه دهد و عملکرد عصبی را در طولانی مدت بهبود بخشد. بهبودی عملکردی حتی سال ها پس از سکته نیز ممکن است ادامه یابد، به شرط آنکه روش های توانبخشی مناسب دنبال شود.
