عمل جراحی ورتبروپلاستی چیست؟

ورتبروپلاستی یک روش درمانی کم ‌تهاجمی و سرپایی است که برای ترمیم شکستگی های فشاری ستون فقرات به کار می رود. این نوع شکستگی ها معمولا در مهره های ستون فقرات رخ می دهند و اغلب ناشی از پوکی استخوان، ضربه های شدید یا تومورها هستند. هنگامی که مهره دچار شکستگی فشاری می شود، قطعات استخوانی ممکن است روی یکدیگر ساییده شوند و موجب درد شدید و محدودیت حرکتی شوند.

در عمل جراحی ورتبروپلاستی، پزشک از طریق یک سوزن مخصوص، نوعی سیمان پزشکی را به داخل مهره آسیب ‌دیده تزریق می کند. این سیمان پس از تزریق به سرعت سفت می شود و باعث استحکام بخشیدن به استخوان، جلوگیری از فروپاشی بیشتر آن و کاهش درد بیمار می شود. ورتبروپلاستی معمولا تحت هدایت تصویربرداری پزشکی مانند فلوروسکوپی انجام می شود تا پزشک بتواند سیمان را به‌طور دقیق در محل شکستگی قرار دهد.

ورتبروپلاستی نوعی جراحی شکستگی ستون فقرات است که از راه پوست انجام می شود. این روش از طریق یک برش کوچک روی پوست انجام می شود و نیازی به جراحی باز ندارد. در بیشتر موارد، بیماران پس از انجام این روش بهبود قابل‌توجهی در میزان درد و توانایی حرکت خود احساس می کنند و می توانند سریع ‌تر به فعالیت های روزمره بازگردند.

کاربرد جراحی ورتبروپلاستی

ورتبروپلاستی به ‌عنوان یک روش کم ‌تهاجمی، برای درمان شکستگی های فشاری ستون فقرات مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع شکستگی ها به دلایل مختلفی رخ می دهند و می توانند باعث درد شدید، کاهش ارتفاع مهره ها و محدودیت حرکتی شوند.

در صورت عدم درمان، این شکستگی ها ممکن است منجر به بدشکلی ستون فقرات و افت کیفیت زندگی بیمار شوند. به‌طور کلی، کاربرد ورتبروپلاستی برای بیمارانی است که دچار درد شدید ناشی از شکستگی های فشاری شده ‌اند و با استفاده از روش های درمانی غیر جراحی، مانند داروهای مسکن یا بریس بهبود نیافته ‌اند.

عمل ورتبروپلاستی برای چه کسانی مناسب است؟

ورتبروپلاستی معمولا برای بیمارانی توصیه می شود که دچار درد شدید ناشی از شکستگی های فشاری در ستون فقرات هستند و با روش های درمانی غیر تهاجمی مانند استراحت، مصرف داروهای مسکن و فیزیوتراپی بهبودی پیدا نکرده ‌اند. این جراحی زمانی انجام می شود که درد بیمار حداقل دو ماه ادامه داشته باشد و بر کیفیت زندگی و توانایی انجام فعالیت های روزانه او تاثیر منفی بگذارد.

نحوه انجام عمل ورتبروپلاستی

برای انجام عمل ورتبروپلاستی، متخصص بیهوشی بسته به شرایط بیمار، از آرام ‌بخش متوسط یا بیهوشی عمومی استفاده می کند تا بیمار در طول عمل احساس درد نداشته باشد.

پس از اثر کردن داروی بیهوشی، جراح با استفاده از یک سوزن مخصوص، از طریق پوست به مهره آسیب ‌دیده دسترسی پیدا می کند. برای اطمینان از دقت بالا در این فرآیند، از نوعی تصویربرداری اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی استفاده می شود. این فناوری به پزشک اجازه می دهد تا سوزن را با دقت به ناحیه مورد نظر هدایت کند.

پس از قرارگیری دقیق سوزن، جراح نوعی سیمان پزشکی مخصوص را از طریق سوزن به داخل مهره تزریق می کند. این سیمان به سرعت سخت می شود و باعث تثبیت استخوان، جلوگیری از فروپاشی بیشتر و کاهش درد بیمار می شود.

پس از پایان تزریق، جراح سوزن را خارج کرده و محل ورود آن را پانسمان می کند. بیمار برای مدت کوتاهی تحت نظر قرار می گیرد و در صورت نبود عوارض، معمولا در همان روز مرخص می شود. بسیاری از بیماران پس از انجام این عمل، کاهش چشمگیری در درد خود احساس کرده و می توانند خیلی زود به فعالیت های روزمره بازگردند.

مدت زمان بهبودی و دوره نقاهت عمل ورتبروپلاستی چقدر است؟

بهبودی پس از ورتبروپلاستی معمولا سریع است و بسیاری از بیماران طی چند روز بهبود قابل‌ توجهی را تجربه می کنند. با این حال، برای جلوگیری از هرگونه عارضه و تسریع روند بهبود، رعایت برخی نکات ضروری است. پس از انجام عمل، توصیه می شود بیمار حداقل ۲۴ ساعت استراحت کند و از انجام فعالیت های سنگین بپرهیزد. اگرچه بسیاری از افراد می توانند روز بعد به فعالیت های سبک خود بازگردند، اما باید تا شش هفته از انجام حرکات شدید، بلند کردن اجسام سنگین و ورزش های پرفشار خودداری کنند تا مهره های ستون فقرات به‌طور کامل تثبیت شوند.

بیماران معمولا طی ۴۸ ساعت پس از عمل، کاهش درد و بهبود حرکت را احساس می کنند. برخی افراد بلافاصله بعد از ورتبروپلاستی تسکین قابل ‌توجهی در درد خود مشاهده می کنند، در حالی که در برخی دیگر، بهبودی تدریجی و طی چند روز اتفاق می افتد. ممکن است بعد از عمل درد خفیفی در محل تزریق ایجاد شود که به دلیل ورود سوزن به بافت های ستون فقرات است و این معمولا ظرف سه روز برطرف می شود. در صورت احساس ناراحتی، استفاده از کمپرس یخ روی محل سوزن می تواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند.

مزایا و معایب عمل ورتبروپلاستی

ورتبروپلاستی نیز مانند هر جراحی دیگری، مزایا و معایبی دارد که در ادامه برای آگاهی بیشتر، به آن ها اشاره خواهیم کرد:

مزایای عمل ورتبروپلاستی

کاهش یا از بین بردن درد: اصلی ‌ترین مزیت ورتبروپلاستی، تسکین سریع و موثر درد ناشی از شکستگی های فشاری ستون فقرات است. بسیاری از بیماران در عرض چند روز پس از عمل، بهبود قابل ‌توجهی را تجربه می کنند.

جلوگیری از بدتر شدن کیفوز (حالت خمیدگی ستون فقرات): شکستگی های فشاری می توانند باعث تغییر شکل ستون فقرات و ایجاد کیفوز (قوز) شوند. ورتبروپلاستی با تثبیت مهره های آسیب ‌دیده، از بدتر شدن این وضعیت جلوگیری می کند.

یک روش کم‌تهاجمی: این عمل نیازی به برش جراحی ندارد و تنها از طریق یک سوزن و با هدایت تصویربرداری اشعه ایکس انجام می شود. در نتیجه، ریسک عوارض جراحی و دوره نقاهت کاهش می یابد.

زمان کوتاه انجام عمل: ورتبروپلاستی معمولا بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می کشد و نیازی به بستری طولانی‌مدت در بیمارستان ندارد.

عدم نیاز به فیزیوتراپی بعد از عمل: برخلاف برخی از جراحی های ستون فقرات، بیماران معمولا نیازی به جلسات طولانی فیزیوتراپی پس از ورتبروپلاستی ندارند و می توانند به سرعت به فعالیت های روزمره خود بازگردند.

معایب ورتبروپلاستی

خونریزی یا عفونت: در موارد بسیار نادر، ممکن است در محل ورود سوزن، خونریزی یا عفونت ایجاد شود.

لخته شدن خون: گاهی اوقات ممکن است به دلیل عدم تحرک پس از عمل، لخته های خونی تشکیل شوند.

واکنش آلرژیک: برخی بیماران ممکن است به مواد بی‌حسی یا سیمان پزشکی مورد استفاده در عمل حساسیت نشان دهند.

آسیب عصبی: در صورتی که سوزن به‌اشتباه به اعصاب مجاور آسیب برساند، ممکن است بیمار دچار بی‌حسی، ضعف یا مشکلات حرکتی شود.

مهاجرت سیمان استخوانی: در برخی موارد نادر، سیمان مورد استفاده ممکن است به قسمت های دیگر بدن حرکت کند و مشکلاتی ایجاد نماید.

به‌طور کلی، ورتبروپلاستی یک روش ایمن و موثر برای کاهش درد ناشی از شکستگی های فشاری ستون فقرات است، اما بررسی شرایط بیمار و انجام عمل توسط پزشک متخصص، نقش مهمی در موفقیت این روش درمانی دارد.

عوارض و خطرات عمل ورتبروپلاستی

با وجود اینکه جراحی ورتبروپلاستی کاملا ایمن و موثر است، اما مانند هر روش پزشکی دیگری، خطرات و عوارضی دارد که بیماران باید از آن ها آگاه باشند. برخی از عوارض بالقوه ورتبروپلاستی عبارتند از:

نشت سیمان استخوانی

یکی از اصلی‌ترین خطرات ورتبروپلاستی، نشت سیمان استخوانی از محل تزریق است. این نشت ممکن است عوارض مختلفی مانند بی‌حسی، ضعف عضلانی یا درد عصبی ایجاد کند. در برخی موارد، قطعات بسیار ریز سیمان ممکن است وارد جریان خون شوند و به اندام هایی مانند ریه ها، قلب، کلیه ها یا مغز منتقل شوند. این اتفاق به ‌ندرت رخ می دهد، اما در صورت وقوع، ممکن است به این اندام ها آسیب برساند و در موارد شدید، حتی تهدیدکننده‌ی زندگی باشد.

افزایش خطر شکستگی های جدید

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که ورتبروپلاستی ممکن است فشار را روی مهره های مجاور افزایش دهد و احتمال شکستگی های جدید در آن ها را بیشتر کند. این موضوع به ‌ویژه در بیمارانی که به پوکی استخوان شدید مبتلا هستند، اهمیت بیشتری دارد.

خونریزی یا عفونت

از آنجایی که ورتبروپلاستی با استفاده از یک سوزن مخصوص و بدون برش جراحی انجام می شود، خطر عفونت نسبت به جراحی های باز کمتر است. با این حال، همچنان احتمال اندکی وجود دارد که بافت اطراف محل تزریق دچار خونریزی یا عفونت شود. برای کاهش این خطر، پزشکان معمولا از تکنیک های استریل و آنتی‌بیوتیک های پیشگیرانه استفاده می کنند.

اقدامات قبل از عمل ورتبروپلاستی

قبل از عمل ورتبروپلاستی برخی اقدامات توسط پزشک و بیمار صورت می گیرد تا روند جراحی به درستی و در آرامش پیش برود. این اقدامات به شرح زیر هستند:

ارزیابی های پزشکی پیش از عمل

پزشک برای تعیین محل دقیق شکستگی و میزان آسیب مهره ها، عکسبرداری با اشعه ایکس را تجویز می کند. ممکن است برای بررسی وضعیت استخوان ها و بافت های اطراف تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) انجام شود. در برخی موارد، سی‌تی اسکن (CT یا اسکن CAT) برای مشاهده دقیق ‌تر شکستگی ها به کار می رود.

بررسی داروهای مصرفی و شرایط پزشکی خاص

بیمار باید تمام داروهای مصرفی از جمله داروهای نسخه‌ای، بدون نسخه و مکمل های گیاهی را به پزشک اطلاع دهد. در صورت مصرف داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین، هپارین یا آسپرین، لازم است پزشک در جریان قرار بگیرد، زیرا این داروها خطر خونریزی را افزایش می دهند.

مراقبت های بعد از عمل ورتبروپلاستی

بعد از عمل، بیمار باید تحت مراقبت های خاصی قرار بگیرد تا روند بهبودی به سرعت انجام شود و بتواند به خانه برگردد. از این اقدامات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پس از عمل، احتمالا به مدت 1 ساعت به پشت دراز خواهید کشید تا سیمان به طور کامل سفت شود.
• ممکن است به مدت 1 تا 2 ساعت دیگر در اتاق ریکاوری تحت نظر قرار بگیرید.
• ممکن است تقریبا بلافاصله پس از عمل تسکین درد را احساس کنید، اما در برخی افراد ممکن است این تسکین تا ۷۲ ساعت طول بکشد.
• برای دردهای موقت، پزشک ممکن است مسکن های بدون نسخه تجویز کند.
• پزشک درد شما را ارزیابی کرده و وضعیت شما را برای شناسایی هرگونه عارضه احتمالی بررسی خواهد کرد.
• ممکن است لازم باشد به استفاده از بریس پشتی ادامه دهید، اما در بیشتر موارد این کار ضروری نیست.
• چند هفته بعد، برای قرار ملاقات بعدی به پزشک مراجعه خواهید کرد.

چه کسانی نباید عمل ورتبروپلاستی انجام دهند؟

افرادی که با یکی از شرایط زیر مواجه هستند، ممکن است کاندیدای مناسبی برای انجام عمل ورتبروپلاستی نباشند:

• افرادی که عفونت استخوانی (استئومیلیت) دارند.
• افرادی که از اختلالات خونریزی رنج می برند.
• افرادی که شکستگی قطعه‌ای یا تومور در ناحیه نخاع دارند.

تفاوت ورتبروپلاستی با کایفوپلاستی چیست؟

ورتبروپلاستی و کایفوپلاستی، هر دو برای درمان شکستگی های فشاری ستون فقرات به کار می روند، اما تفاوت هایی در نحوه انجام آنها وجود دارد:

در کیفوپلاستی، جراح ابتدا از یک سوزن برای باد کردن یک بالون کوچک استفاده می کند که فضایی را در استخوان ایجاد می کند تا سیمان بتواند به راحتی در شکستگی تزریق شود. این بالون بخشی از روند درمانی نیست که در ورتبروپلاستی انجام می شود. در ورتبروپلاستی، جراح مستقیما سیمان استخوانی را به ناحیه شکستگی تزریق می کند بدون اینکه نیازی به استفاده از بالون باشد. به طور کلی، جراحی کیفوپلاستی پیچیده‌ تر از ورتبروپلاستی است و زمان بیشتری برای انجام آن لازم است.

عمل ورتبروپلاستی چقدر طول می کشد ؟

عمل ورتبروپلاستی به خاطر کم تهاجمی بودن و استفاده از ابزار ساده (مثل سرنگی جهت تزریق) معمولا کوتاه است و برای هر استخوان شکسته، یک ساعت زمان خواهد برد. این جراحی زمانی طول خواهد کشید که تعداد شکستگی ها زیاد باشند.

آیا عمل ورتبروپلاستی دردناک است؟

عمل ورتبروپلاستی به خاطر استفاده از آرامبخش یا بیهوشی عمومی، دردناک نخواهد بود. جراح پس از اثر کردن داروی بیهوشی، یک سوزن را وارد پوست بیمار کرده و از نوعی اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی برای هدایت سوزن به موقعیت مناسب در استخوان استفاده می کند. سپس از طریق همان سوزن، سیمان جراحی را به ناحیه آسیب دیده استخوان تزریق می کند.

برای انجام عمل ورتبروپلاستی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

برای انجام عمل ورتبروپلاستی، باید به یک جراح ارتوپد یا جراح اعصاب مراجعه کنید. این متخصصان توانایی تشخیص و درمان مشکلات مربوط به ستون فقرات و استخوان ها را دارند. علاوه بر این، برخی از رادیولوژیست های تخصصی نیز قادر به انجام این روش ها هستند. مهم است که پزشک شما تجربه کافی در زمینه انجام عمل های کم تهاجمی و استفاده از سیمان استخوانی برای درمان شکستگی های ستون فقرات داشته باشد.