

آنوریسم مغزی در کودکان و نوزادان

آنوریسم مغزی می تواند به صورت مادرزادی، در دوره کودکی یا بزرگسالی اتفاق بیفتد. آنوریسم های مادرزادی که از بدو تولد در افراد وجود دارد، ممکن است در 4 هفته اول زندگی ظاهر شوند. اصولا این عارضه ناشی از یک ناهنجاری ذاتی در دیواره شریان است.
آنوریسم مغزی مادرزادی همچنین در افراد مبتلا به بیماری های ژنتیکی خاص، مانند اختلالات بافت همبند یا بیماری کلیه پلی کیستیک، شایع تر است. این بیماری همچنین می تواند ناشی از سایر ناهنجاری های مغزی مادرزادی مانند ناهنجاری شریانی وریدی (درهم پیچیدن سرخرگ و سیاهرگ ها در مغز که جریان خون را مختل می کند) مرتبط باشند که موردی نادر بوده و تقریباً 10 درصد مواقع رخ می دهد.
علائم و نشانه های آنوریسم مغزی مادرزادی
آنوریسم مغزی مادرزادی شامل برخی علائم و نشانه ها هستند. شایع ترین علامت تشنج است و همچنین خونریزی ساب عنکبوتیه شایع ترین شکل خونریزی در افرادی که مبتلا به آنوریسم مغزی اند محسوب می شود. طی 10 سال گذشته، روند افزایش تشخیص غیر تهاجمی آنوریسم مغزی پاره شده در نوزادان وجود داشته است.
هنگامی که یک آنوریسم پاره شده تجربه می شود، علامت اصلی که بسیار ناگهانی و شدید ظاهر می شود و باید به آن توجه داشت، سردرد است. افتادگی پلک، حساسیت به نور، از دست دادن هوشیاری، حالت تهوع و استفراغ از دیگر مواردی است که نشان دهنده آنوریسم مغزی مادرزادی است.
علت و دلایل آنوریسم مغزی مادرزادی
علت تشکیل آنوریسم مغزی مادرزادی زیر مجموعه منحصر به فردی از آنوریسم های داخل جمجمه ای است که با دلایل بروز آنوریسم های موجود در بزرگسال متفاوت است. فشار خون بالا، آترواسکلروز و سیگار عوامل خطر برای ایجاد آنوریسم در بزرگسالان هستند. اما علت آنوریسم داخل جمجمه در نوزادان کمتر مشخص است، اگرچه عفونت، اختلالات بافت همبند و ناهنجاری های مادرزادی عروق به عنوان عوامل بالقوه ایجاد آنوریسم مغزی مادرزادی گزارش شده اند.
چگونه آنوریسم مادرزادی را در کودکان و نوزادان تشخیص دهیم؟
بیشتر آنوریسم های مغزی تا زمانی که پاره نشوند مشخص نمی شوند، زیرا آنوریسم های مغزی اصولا قبل از ترکیدن شامل عوارض خاصی نمی شوند. ممکن است وجود آن ها هنگام تصویربرداری مغزی که ممکن است برای بیماری دیگری به دست آمده باشد، مشخص شود. چندین روش تشخیصی برای ارائه اطلاعات در مورد آنوریسم و تشخیص آن برخی آزمایش ها مانند آنژیوگرافی دیجیتال تفریق مغزی، آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CT/CTA)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI/MRA) هستند.
درمان آنوریسم مادرزادی در نوزادان و کودکان
همه آنوریسم های مغزی مادرزادی نمی ترکند و در نتیجه نبود علائم شدید، نیاز به درمان های تهاجمی ندارند. برخی از افراد با آنوریسم های بسیار کوچک ممکن است برای پیشگیری از هر گونه رشد یا شروع علائم و برای اطمینان از عدم احتیاج درمان تهاجمی در آینده، تحت نظر پزشک قرار میگیرند. در بیشتر موارد، آنوریسم مادرزادی را می توان با موفقیت درمان کرد. نحوه درمان به میزان خونریزی و عملکرد و عوارض اولیه تحت تأثیر آنوریسم پاره شده بستگی دارد.
به طور کلی گزینه های درمانی آنوریسم مغزی مادرزادی شامل گزینه های تهاجمی که شامل خطراتی برای فرد انند آسیب احتمالی به سایر رگهای خونی دارند. گزینه درمانی دیگر درمان غیر تهاجمی اندوواسکولار است که عوارض کمتری دارد و دوره نقاهت آن کوتاه است. از دیگر روش های تهاجمی، برش میکروواسکولار میباشد که شامل قطع جریان خون به آنوریسم است. تحت بیهوشی، بخشی از جمجمه برداشته می شود و آنوریسم از مغز جدا می شود.
اندوواسکولار روش غیر تهاجمی و جایگزینی برای جراحی است. پزشک در این روش یک لوله پلاستیکی توخالی را وارد یک سرخرگ (معمولاً در کشاله ران) میکند و آن را به محل آنوریسم میرساند. با استفاده از یک سیم راهنما، سیم پیچ های جداشدنی (مارپیچ سیم پلاتین) از کاتتر عبور کرده و به داخل آنوریسم رها می شوند. سیم پیچ ها آنوریسم را پر می کنند، گردش خون را مسدود می کنند و باعث لخته شدن خون در کیسه آنوریسم می شوند که به طور موثر آنوریسم را از بین می برد.
سایر درمانهای مرتبط با مدیریت آنوریسمهای مغزی پاره نشده که نیاز به جراحی ندارد، شامل داروهای ضد تشنج برای جلوگیری از تشنج و مسکنها برای درمان سردرد می شود. افرادی که دچار خونریزی زیر عنکبوتیه شده اند اغلب به توانبخشی، گفتار و کاردرمانی نیاز دارند تا عملکرد از دست رفته خود را بازیابند و یاد بگیرند که با هر ناتوانی دائمی کنار بیایند.
عوارض و خطرات آنوریسم مغزی مادرزادی
آنوریسم مغزی مادرزادی به ویژه در صورتی که به آنوریسم پاره شده تغییر وضعیت دهد، اصولا با برخی عوارض و خطرات از جمله سردرد شدید و ناگهانی که ممکن است هنگام صبح با شدت بیشتری همراه باشد، ضعف یا بیحسی در یک طرف بدن، افتادگی پلک همراه است. دیگر عوارض آنوریسم مغزی مادرزادی استفراغ و حالت تهوع است که این مورد نیز در هنگام صبح معمولاً بیشتر رخ میدهد.
تشنج های مداوم، احساس بیحوصلگی و از دست دادن علاقه به موارد روزمره که بیمار قبلاً به آنها علاقه داشته، مشکلات چشمی مانند حرکات غیر طبیعی چشم و احساس خستگی زودتر از حد معمول از جمله مواردی است که از عوارض مختل کننده زندگی بیمار محسوب می شود. شایان ذکر است در صورتی که آنوریسم پاره شونده به موقع تشخیص داده نشده و برای درمان اقدام نشود، ممکن است منجر به کما یا مرگ شود.
آیا آنوریسم مغزی مادرزادی کشنده است؟
طبق گزارشات پزشکی ارائه شده، گاها آنوریسم می تواند منجر به کما یا مرگ گردد. آنوریسم برآمده می تواند به اعصاب یا بافت مغز فشار وارد کند. همچنین ممکن است ترکیده یا پاره شود و خون به بافت اطراف بریزد که خونریزی نامیده می شود. پارگی و خونریزی آنوریسم می تواند باعث مشکلات سلامتی جدی مانند سکته هموراژیک، آسیب مغزی، کما و حتی مرگ شود. احتمال مرگ و میر بر اثر این عارضه وجود دارد، اما بسیاری از بیماران آنوریسم مادرزادی، از آنوریسم مغزی جان سالم به در می برند.
آیا می توان از آنوریسم مغزی مادرزادی پیشگیری کرد؟
نکته قابل توجه در مورد آنوریسم مغزی مادرزادی این است که دلایل و علل مشخصی برای ابتلا به آن وجود ندارد و نمی توان به صورت صددرصدی از آن جلوگیری کرد. اما با رعایت برخی نکات می توان از پارگی آنوریسم و ایجاد عوارض تهدید کننده زندگی پیشگیری نمود.
از جمله اقداماتی که نیاز است در جهت جلوگیری از پارگی و پیشگیری از پیشرفت آنوریسم مغزی مادرزادی انجام داد می توان به کاهش عوامل خطر مانند کنترل فشار خون، ترک سیگار، مدیریت استرس و حفظ سبک زندگی سالم اشاره. مشاوره ژنتیک و انجام آزمایشهای دورهای در افرادی که سابقه خانوادگی آنوریسم دارند نیز ممکن است در شناسایی زود هنگام آنوریسم و شروع سریع تر اقدامات درمانی کمک کننده باشد.