بیماری AVM مغزی چیست؟

AVM مغزی یا ناهنجاری شریانی وریدی، به وضعیتی گفته می شود که در آن رگ های خونی در هم پیچیده و اتصالات نامنظمی بین سرخرگ ها و سیاهرگ ها ایجاد می شود. این وضعیت جریان خون را مختل کرده و از رسیدن اکسیژن به بافت ها جلوگیری می کند. AVM می تواند در هر جایی از بدن، از جمله مغز، رخ دهد .

در حالت عادی شریان ها ( سرخرگ ها) خون غنی از اکسیژن را از قلب به مغز و سایر اندام ها منتقل می کنند. در سمت مقابل وریدها (سیاهرگ ها) خون خالی از اکسیژن را از بافت های بدن به ریه و قلب تخلیه می کنند. در واقع شریان ها، خون غنی از اکسیژن را از قلب به مغز و بقیه اندام ها و بافت های بدن می برند.وریدها خون و مواد زائد فاقد اکسیژن و مواد مغذی را از بافت‌ها به قلب و ریه‌ها باز می‌گردانند. اختلال AVM سرخرگ ها و سیاهرگ ها را به هم متصل می کند و اکسیژن رسانی به بافت های بدن را مختل می کند.

هنگامی که یک AVM این فرآیند حیاتی را مختل می کند، بافت های اطراف ممکن است اکسیژن کافی دریافت نکنند. به طور معمول، تبادل در مویرگ‌ها، جایی که کوچک‌ ترین واحدهای عروق خونی شریان‌ها و سیاهرگ‌ها به هم متصل می‌شوند، انجام می‌شود. AVM باعث می شود، پل مویرگ ها بین شریان و وریدهای شما از بین برود. اتصال غیر طبیعی بین شریان و ورید در AVM می تواند باعث پارگی عروق و خونریزی در مغز شود. پارگی AVM در مغز، می تواند باعث خونریزی شده و منجر به سکته مغزی یا آسیب های بافتی شود.

همچنین پیشنهاد می کنیم مقاله آنوریسم مغزی را نیز مطالعه کنید.

علائم AVM مغزی

علائم ناهنجاری شریانی وریدی یا AVM می تواند متفاوت باشد. گاهی اوقات AVM علائمی ایجاد نمی کند و تشخیص آن به صورت اتفاقی در حین گرفتن تصاویر برای سایر بیماری ها صورت می گیرد.

علائم احتمالی می تواند شامل :

• ضعیف شدن عضلات، مانند ضعف در پاها.
• از دست دادن حرکت و احساس در یک قسمت از بدن که به عنوان فلج شناخته می شود
• از دست دادن هماهنگی که می تواند باعث ایجاد مشکل در راه رفتن شود
• مشکل در انجام کارهایی که نیاز به برنامه ریزی دارند
• کمر درد
• سرگیجه
• مشکلات بینایی ( ممکن است شامل از دست دادن بخشی از میدان دید، مشکل در حرکت چشم ها یا تورم بخشی از عصب بینایی باشد.)
• مشکل در گفتار یا درک زبان.
• بی حسی، گزگز یا درد ناگهانی.
• از دست دادن حافظه یا زوال عقل.
• دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارند، به عنوان توهم شناخته می شوند.
• گیجی
• کودکان و نوجوانان ممکن است در یادگیری یا رفتار مشکل داشته باشند.

نوع خاصی از AVM به نام ناهنجاری ورید جالینوس باعث علائمی می شود که در زمان تولد یا اندکی پس از آن ظاهر می شوند. ورید ناهنجاری جالینوس در اعماق مغز رخ می دهد. علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تجمع مایع در مغز که باعث می شود سر بزرگتر از حد معمول باشد
• رگهای متورم روی پوست سر
• تشنج
• شکست در رشد
• نارسایی احتقانی قلب

اولین علائم یا علائم اولیه avm مغزی

اولین نشانه ای که AVM از خود نشان می دهد، خونریزی است. سایر علائم ممکن است پس از خونریزی به مرور ظاهر شوند. مشکل در تفکر و تمرکز که با گذشت زمان بدتر می شود نیز یکی از این نشانه ها است. علائم دیگر می تواند شامل مواردی مانند سردرد، حالت تهوع و استفراغ، تشنج و از دست دادن هوشیاری باشد.

بی حسی یا گزگز، سرگیجه، درد شکم، برآمدگی روی بازوها یا پاها و درد و تورم از دیگر علائم اولیه است که نشان از وجود AVM می دهد.

بیماران مبتلا به ناهنجاری شریانی وریدی ممکن است علائمی نداشته باشند. حدود 15 درصد از افراد مبتلا به AVM علائمی نشان نمی دهند. اغلب، اولین علامتی که در AVM به وجود می آید بعد از خونریزی آن است. خونریزی رگ خونی (پارگی)، می تواند باعث سکته مغزی و آسیب مغزی شود. حدود 50 درصد از افراد مبتلا به AVM مغزی به عنوان علامت اولیه، خونریزی مغزی دارند.

علت و دلایل ابتلا به avm مغزی

اینکه چه چیزی باعث ناهنجاری های شریانی وریدی می شود هنوز به طور دقیق مشخص نشده است. پزشکان بر این باورند که این عارضه مادرزادی است. افراد با avm متولد می شوند و احتمالاً در طول رشد جنین این عارضه شدت می یابد. در ایجاد ناهنجاری شریانی وریدی و اتصال شریان ها و سیاهرگ ها به روش نامنظم، برخی تغییرات ژنتیکی نیز ممکن است نقش داشته باشند، اما در بیشتر موارد معمولا در خانواده ها به صورت ارثی منتقل نمی شود.

خطرات و عوارض بیماری avm مغزی

شایع ترین عوارض ناهنجاری شریانی وریدی خونریزی و تشنج است. خونریزی می تواند باعث آسیب مغزی شود و در صورت عدم درمان ممکن است باعث مرگ شود. خونریزی و سکته مغزی یکی از شدیدترین عوارض AVM است. خونریزی از AVM در مغز باعث سکته مغزی، آسیب مغزی یا تشنج می شود. AVM ها در سر می توانند قسمت هایی از مغز و نخاع را تحت فشار قرار دهند و جابجا کنند. تشنج ناشی از ناهنجاری جریان وریدی، می تواند منجر به غش کردن و داشتن حرکات ماهیچه ای شود که قابل کنترل نیست.

نحوه تشخیص avm مغزی

وقتی به پزشک مراجعه می کنید، از شما در مورد علائم سوال می کند و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد . آن‌ها گاهی به صدای بروئی (Bruit ) گوش می‌دهند، این صدا جریان خون سریعی است که می‌تواند در شریان‌ها و رگ‌ها وجود AVM را نشان دهند.

اصولا آزمایشاتی که برای تشخیص ناهنجاری شریانی وریدی انجام می شود شامل تست های تصویربرداری که پزشکان از آن استفاده می کنند. این تست ها شامل:

• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI: این آزمایش از امواج رادیویی برای مشاهده و آنالیز دقیق اندام‌ها و بافت‌های بدن استفاده می‌کند.
• توموگرافی کامپیوتری (CT اسکن) که در این آزمایش از اشعه ایکس برای تهیه تصاویری از بدن استفاده می کند.
• آنژیوگرافی کاتتر: در این حالت پزشک یک لوله (کاتتر) را در شریان مچ دست یا کشاله ران وارد می کند و آن را برای بررسی به ناحیه ای منتقل می کند. رنگ ها و اشعه ایکس به ارائه دهندگان کمک می کند تا جزئیات رگ های خونی را مشاهده کنند.

تست های تصویربرداری مغز برای تشخیص AVM های مشکوک مغز نیز شامل موارد زیرهستند:

• آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی مغزی (MRA) که از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از رگ های خونی شما در داخل و اطراف مغز استفاده می کند.
• آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CTA) : از اشعه ایکس برای دیدن تصاویر دقیق از رگ های خونی استفاده می کند.
• سونوگرافی داپلر ترانس کرانیال: از امواج صوتی برای تعیین سرعت جریان خون در مغز استفاده می شود.

راه های درمان avm مغزی

انتخاب های درمانی ناهنجاری شریانی وریدی مناسب برای هر فرد به مواردی مانند نوع، اندازه و محل AVM، و آناتومی شریان ها وریدی در بدن، درصد خطر پارگی AVM، علائم، سن و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. در حالت ایده آل، هدف از درمان ناهنجاری شریانی وریدی کاهش احتمال خونریزی یا از بین رفتن دائمی آن است. چندین راه مختلف برای درمان آن وجود دارد. این انواع درمان شامل جراحی باز، انسداد شریان مبتنی بر کاتتر، و درمان های متمرکز به AVM از طریق جراحی غیر تهاجمی و لیزری است. هر نوع درمانی شامل برخی مزایا و خطراتی است که به سلامت کلی و ویژگی های AVM در افراد بستگی دارد.

یک AVM ممکن است در ناحیه ای از بدن باشد که خطرات جراحی یا سایر درمان ها به حدی دارای عوارض برای فرد باشند که پزشک ترجیح دهد تا مدتی دست به درمان نزند. در این صورت،در طول زمان با آزمایش های تصویربرداری AVM با دقت کنترل شده و بیمار تحت نظر پزشک قرار می گیرد. اگر AVM شروع به نشان دادن تغییر علائم کند، که نشان دهنده افزایش خطر خونریزی است، باید درمان شروع شود. این درمان مواردی از قبیل برخی داروها مانند داروهایی که می توانند برخی از علائم AVM را تسکین دهند. مانند داروهای ضدتشنج، مسکن برای سردرد و کمردرد و داروهای فشار خون است. پس از این اقدامات غیر جراحی و در صورتی که نتیجه مطلوب و درمان کامل حاصل نگردید، روش های جراحی در اولویت قرار می گیرد.

آمبولیزاسیون: رایج ترین درمان برای AVM است و شامل تزریق ماده ای در داخل شریان های غیر طبیعی برای مسدود کردن آنها و کاهش جریان خون به AVM می شود. جراح شریان‌های AVM را با استفاده از تکنیک‌های مختلف بررسی می‌کند که قبل از مسدود کردن آن مطمئن شود که جزء شریان های اصلی نباشد. در روند این درمان دقت زیادی لازم است که خطر خونریزی و سکته به حد قابل توجهی کاهش یابد.

میکروسرجری: اصطلاحی برای برداشتن AVM با روش جراحی است. این یک گزینه درمانی رایج برای AVM هایی است که از طریق جراحی قابل درمان هستند. گاها برای درمان به این روش افاقه می شود و گاهي به صورت ترکیبی از روش های دیگری مانند آمبولیزاسیون اندوواسکولار و رادیوسرجری استریوتاکتیک نیز استفاده می شود. اغلب مدت کوتاهی پس از آمبولیزاسیون، پزشک برای تکمیل درمان اندوواسکولار میکروسرجری انجام می دهد. آمبولیزاسیون جریان خون به AVM را تا حد امکان کاهش می دهد و با برداشتن کامل AVM درمان تکمیل می شود.

رادیوسرجری استریوتاکتیک: یک روش غیرتهاجمی برای درمان AVM با استفاده از اشعه های درمانی استریوتاکتیک با استفاده از لیدوکائین روی سر بیمار قرار می گیرد. هنگامی که قاب سر در جای خود قرار گرفت، بیمار تحت یک اسکن کامپیوتری CT سر قرار می گیرد. درمان بدون درد بسیار شبیه به سی تی اسکن است و اغلب حدود 30 دقیقه طول می کشد. معمولاً بیمار می تواند بعد از عمل به خانه برود.

بهترین درمان برای avm مغزی چیست؟

تصمیم گیری برای جراحی مغز برای AVM ها پیچیده است. عموما بهترین روش درمان برای هر فرد با توجه به شرایط فردی و ویژگی های AVM شکل گرفته متفاوت است. گزینه های زیادی برای درمان AVM وجود دارد. این موارد شامل میکروسرجری، آمبولیزاسیون اندوواسکولار، رادیوسرجری استریوتاکتیک یا ترکیبی از این موارد است. روش آمبولیزاسیون از جمله روش های رایج درمان است اما به طور کلی در صورتی که AVM در شریان های اصلی یا نواحی بسیار حساس بدن شکل گرفته بهتر است بیمار تحت نظر جراح متبحر گرفته و به تدریج درمان شود.

درمان غیر تهاجمی یا کم تهاجمی برای avm مغزی

برای درمان avm مغزی، برخی روش های غیر تهاجمی یا کم تهاجمی وجود دارد. آمبولیزاسیون اندوواسکولار یکی از این موارد است که در این روش، یک کاتتر در شریان پا یا مچ قرار می گیرد. کاتتر با استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس از طریق رگ های خونی به مغز هدایت می شود. کاتتر در یکی از شریان هایی قرار می گیرد که AVM مغز از آن تغذیه می کند. جراح به این قسمت آمبولیزه تزریق می کند و عامل آمبولیزاسیون شریان را مسدود می کند و اینگونه جریان خون را به داخل AVM کاهش می دهد.

این روش ممکن است به تنهایی انجام شود اما اغلب قبل از سایر درمان های جراحی برای ایمن تر کردن آنها استفاده می شود. این کار را با کاهش اندازه AVM مغز یا احتمال خونریزی انجام می دهد. گاهی اوقات متخصصان مراقبت های بهداشتی تصمیم می گیرند به جای درمان AVM مغز، آن را تحت نظر بگیرند. اگربیمار علائم کمی داشته یا هیچ علامتی ندارد یا AVM در ناحیه ای از مغز قرار گرفته باشد که درمان آن سخت است، ممکن است توصیه شود که بیمار تحت نظارت شامل معاینات پزشکی منظم قرار گیرد.

آیا avm مغزی کشنده است؟

برخی از انواع Avm می تواند کشنده باشد. اینکه یک ناهنجاری شریانی وریدی چقدر ممکن است کشنده یا شدید باشد به اندازه و محل آن بستگی دارد. خونریزی شدید ناشی از پارگی AVM در مغز می تواند باعث تشنج و سکته و نهایتا مرگ شود. با این حال، برخی از افراد دارای AVM هستند و هرگز علائم یا مشکلات سلامتی ندارند.

Avm مغزی همان تومور مغزی است؟

Avm مغزی و تومور مغزی هر دو از بیماری های خطرناک ناحیه مغز محسوب می شوند اما با هم متفاوت اند. در واقع ناهنجاری عروق مغزی یا AVM گره خوردن رگ های خونی در مغز است که می تواند جریان خون را محدود یا تغییر دهد و روند اکسیژن رسانی و موارد مغذی که از طریق این عروق به قلب و مغز و سایر نواحی بدن منتقل می شود را مختل کند. در حالی که تومور مغزی رشد غیر طبیعی یک سلول در مغز است که رشد آن از عملکرد صحیح نقاطی از مغز که درگیر آن است جلوگیری می کند.

برای تشخیص و درمان avm مغزی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده هر یک از علائم avm مراجعه به متخصص مغزو اعصاب( نورولوژی) ضروری است. این بیماری ممکن است در سال های اول پس از جراحی عود کند بنابراین پس از انجام درمان، باید هر سه ماه یکبار برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. بنابراین در انتخاب جراح علاوه بر مهارت و تبحر ایشان، در دسترس بودن برای سایر معاینه ها را نیز در نظر گیرید.