افتادگی پلک بعد از بوتاکس

هر روش درمانی همواره خطرات و عوارض بالقوه‌ای را در پی دارد. علی رغم این که بوتاکس نتایج عالی و قابل‌توجهی را در کاهش چین و چروک‌ها و خطوط ایجاد می‌کند، برخی از بیماران ممکن است عوارض جانبی ناخواسته و جدی را تجربه کنند. عوارض رایج تزریق بوتاکس مانند کبودی به صورت خفیف بوده و بعد از چند روز رفع می‌شوند، اما ممکن است برخی عوارض تا زمان از بین رفتن اثرات بوتاکس همچنان در ناحیه تحت درمان باقی بمانند. یکی از عوارض طولانی‌مدت، افتادگی پلک بعد از تزریق بوتاکس است.

احتمال بروز این عارضه در کلینیک‌های معتبر کمتر از 1 درصد است. با این وجود، در صورت تزریق بوتاکس توسط پزشک غیرمتخصص، احتمال بروز پتوز پلک افزایش می‌یابد. افتادگی پلک معمولاً 1 تا 3 هفته بعد از تزریق بوتاکس رخ می‌دهد. در برخی موارد نادر، افتادگی پلک ممکن است بلافاصله بعد از تزریق بوتاکس بروز کند. به طور کلی افتادگی پلک بعد از بوتاکس، عارضه‌ای موقتی است، اما در صورتی که افتادگی پلک منجر به اختلال در دید بیمار و بروز سایر مشکلات شود، بیمار می‌تواند گزینه‌های درمانی موجود را با مشورت پزشک دنبال کند.

علت افتادگی پلک بعد از بوتاکس

افتادگی پلک بعد از تزریق بوتاکس زمانی رخ می‌دهد که سم بوتولینوم به داخل پلک‌ها وارد شده و در عملکرد   ماهیچه بالابرنده پلک بالا اختلال ایجاد شود. این عارضه معمولاً به دلیل تزریق بوتاکس و گسترش سم در عضله پیشانی یا فرونتالیس (منجر به شل شدن بیش از حد عضله ابرو و تحت فشار قرارگرفتن پلک بالایی) یا تزریق بین ابروها یا دقیقاً روی ابروها (برای خطوط گلابلار یا اخم و پخش شدن سم بوتولینوم در ماهیچه بالابرنده پلک بالا) بروز می‌کند. برخی از دلایل ایجاد افتادگی پلک بعد از بوتاکس عبارتند از:

• تزریق بیش از اندازه سم بوتولینوم

• تزریق در محل نامناسب (الگوی تزریق نامناسب)

• تزریق در عمق نامناسب  

• عدم رعایت دستورالعمل‌های بعد از تزریق مانند دراز کشیدن و خم شدن

• عدم تخصص و تجربه پزشک

• استفاده از برند تقلبی بوتاکس

علائم و نشانه های افتادگی پلک بعد از تزریق بوتاکس

افتادگی پلک بعد از تزریق بوتاکس، می‌تواند منجر به ضعف عضلانی در پلک بالایی و بروز مشکلاتی برای بیماران شود. برخی از علائم این عارضه عبارتند از:

تنبلی چشم:

تنبلی چشم وضعیتی است که در آن بیمار قادر به باز کردن چشم‌های خود نیست. در صورت افتادگی شدید، ممکن است بیمار دچار مشکلات بینایی شود.

سنگینی چشم:

افتادگی پلک بالایی منجر به احساس سنگینی بر روی چشم می‌شود. این مسئله در طول روز تشدید می‌شود.

بروز مشکلات روزمره و پایین آمدن سطح کیفیت زندگی بیماران:

علاوه بر مشکلات ظاهری در صورت بیمار، افتادگی پلک بعد از بوتاکس و احساس ناراحتی در ناحیه چشم می‌تواند منجر به محدودیت در بینایی و همچنین دشواری در انجام کارهای روزانه (مانند آرایش‌ کردن) شود.

افتادگی پلک بعد از بوتاکس بعد از چه مدتی رفع می شود؟

افتادگی پلک بعد از تزریق بوتاکس، یک عارضه نادر و موقتی به شمار رفته و اغلب در عرض چند هفته (5 تا 6 هفته) و در برخی اوقات ظرف چند ماه (3 تا 4 ماه) با از بین رفتن سم بوتولینوم برطرف می‌شود.

راه های پیشگیری از افتادگی پلک بعد از بوتاکس

برای جلوگیری از افتادگی پلک بعد از بوتاکس بیماران می‌توانند اقداماتی را مد نظر داشته باشند. در ذیل به برخی از راه‌های پیشگیری از این عارضه اشاره می‌شود:

انتخاب کلینیک معتبر و پزشک متخصص: بهترین راه برای پیشگیری از افتادگی پلک بعد از تزریق بوتاکس انتخاب پزشک بر اساس شهرت، مدارک تحصیلی معتبر، تعامل مناسب با بیماران، تجربه و تخصص لازم است. پزشکان متخصص نسبت به میزان صحیح دوز تزریقی و محل مناسب تزریق، از آگاهی و دانش کافی برخودار هستند. پزشک غیرمتخصص به دلیل نداشتن تجربه و دانش مناسب ممکن است اقدام به تزریق دوز بسیار بالایی از سم بوتولنیوم کند یا بوتاکس را در ناحیه و عمق اشتباه و نامناسب تزریق کند. از سوی دیگر با توجه به وجود مواد بوتاکس تقلبی، انتخاب کلینیک معتبر بسیار مهم است.

مطلع کردن پزشک از شرایط جسمانی و اطلاعات پزشکی: بیماران باید در زمان مشاوره با پزشک، کلیه اطلاعات مربوط به بیماری‌‌ها، داروها و مکمل‌های مصرفی، حساسیت‌ها (آلرژی به مواد تزریقی و مواد غذایی) و آسیب تروماتیک یا ابتلاء به فلج بل را در اختیار پزشک قرار دهند. برخی از شرایط و داروهای مصرفی بیماران (مانند داروهای رقیق‌کننده‌ خون، شل کننده‌های عضلانی، داروهای آلرژی و داروهای خواب‌آور) امکان بروز عوارض جانبی مانند پتوز را افرایش می‌دهند. سن، آسیب‌های ناشی از نور خورشید، برخی عادت‌های بد (استعمال دخانیات و مشروبات الکی) می‌توانند بر نتایج درمان بوتاکس تأثیر بگذارند. پزشکان این اطلاعات را بررسی کرده و نحوه کاهش خطر (مانند به تعویق انداختن درمان و قطع دارو) را تعیین می‌کنند.

رعایت نکات مراقبتی بعد از تزریق بوتاکس: برخی اقدامات قبل و بعد از تزریق بوتاکس احتمال بروز خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهند. رعایت نکردن دستورالعمل‌های قبل و بعد از تزریق می‌تواند منجر به بروز افتادگی پلک بعد از بوتاکس شود. بیماران برای کسب نتایج مطلوب باید تمامی نکات مراقبتی پزشک را قبل و بعد از عمل رعایت کنند. برخی از نکات و دستورالعمل‌های مراقبتی عبارتند از:

• خودداری از خم شدن و بلند کردن وسایل سنگین

• رعایت اصول صحیح در نحوه استراحت و خوابیدن (خوابیدن به پشت و قرار دادن سر بالاتر از سطح قلب با استفاده از چند بالش در زیر سر)

• پرهیز از استعمال سیگار و قلیان

• خودداری از مصرف نوشیدنی‌های الکلی

• پرهیز از انجام ورزش‌های شدید

• خودداری از قرارگرفتن در معرض نور خورشید به مدت طولانی

• اجتناب از خارش، مالش یا وارد کردن فشار در ناحیه تزریق بوتاکس

• قرار نگرفتن در محیط‌های گرم مانند سونا و جکوزی تا زمان تعیین شده توسط پزشک

• عدم استفاده از داروهای رقیق کننده خون و داروهای ضدالتهاب (استفاده از داروها باید با صلاحدید پزشک انجام شود).

درمان افتادگی پلک بعد از بوتاکس

درصورت بروز عارضه افتادگی پلک بعد از تزریق بوتاکس بیمار می‌تواند از برخی از راه‌های درمانی برای این مشکل استفاده کند. برخی از راه‌های درمان افتادگی پلک بعد از بوتاکس عبارتند از:

• صبر: در برخی موارد نیازی به اصلاح ناهمواری و افتادگی ابروها یا پلک نیست. این مسئله به میزان تماس و اثر مواد بوتاکس با عضله پلک بستگی دارد. در بیشتر مواقع با توجه به میزان کم ورود سم بوتولینوم به عضلات پلک بیماران مدت زمان کمی دچار پتوز خواهد بود. با توجه به موقتی بودن اثرات تزریق بوتاکس، این عارضه در افراد دارای افتادگی سطحی پس از مدت کوتاهی (4 تا 6 هفته) از بین می‌رود.

• ماساژ عضلانی: یکی از راه‌های درمان افتادگی پلک بعد از بوتاکس، ماساژ دادن عضله افتاده است. برخی از متخصصان توصیه می‌کنند که بیماران دارای عارضه پتوز، پلک افتاده را با انگشتان یا پشت مسواک برقی برای مدت چند دقیقه ماساژ دهند. ماساژ پلک افتاده به تحریک عضله و کاهش مدت زمان لازم برای حل شدن بوتاکس کمک می‌کند. در صورتی که برخی از بیماران در موارد نادر بلافاصله بعد از تزریق دچار افتادگی شوند، برای شروع ماساژ پلک افتاده باید حداقل تا یک روز بعد از تزریق بوتاکس صبر کنند.

• درمان‌های محرک الکتریکی برای فعال کردن عضلات چشم: تحریک الکتریکی عضلات پلک فوقانی ممکن است مدت زمان افتادگی پلک بیمار را کوتاه‌تر کرده و به ماهیچه‌های پلک بالا برای بازگشت به انقباض طبیعی خود کمک کند. در درمان‌های الکتریکی از مقدار کمی الکتریسیته برای تحریک و فعال‌سازی عضلات پلک استفاده می‌شود. این کار منجر به انقباض عضلات پلک می‌شود.

• استفاده از قطره‌های چشمی: پزشک می‌تواند برای کاهش و درمان افتادگی پلک بعد از بوتاکس، قطره‌های چشمی خاصی (مانند آپراکلونیدین و بریمونیدین) تجویز کند. این قطره‌های چشمی سیگنال‌هایی را برای انقباض به گیرنده‌های عصبی ارسال می‌کنند. این سیگنال‌ها منجر به بالا رفتن 1 تا 2 میلی‌تری پلک افتاده می‌شوند.

در حقیقت استفاده از این قطره‌ها می‌تواند منجر به تحریک عضله مولر (عضله‌ای در مجاورت عضله بالابرنده پلک بالا) شود. استفاده از این قطره‌ها حتماً باید با تجویز پزشک انجام شود. به طور کلی مقدار مصرف این قطره‌‌ها حدود 1 تا 2 قطره و 3 مرتبه در روز است. البته بسته به ارزیابی‌ پزشک، ممکن است این میزان در بیماران مختلف، متفاوت باشد. این قطره‌ها صرفاً برای افتادگی پلک قابل استفاده بوده و در افتادگی ابروها کاربردی ندارند.

• لیفت ابرو با بوتاکس: با وجود این که در بیشتر اوقات افزودن بوتاکس ایده خوبی در نظر گرفته نمی‌شود، گاهی اوقات تزریق بوتاکس در عضله پایین آورنده می‌تواند ظاهر بیمار را متقارن‌تر کرده و سنگینی ناشی از افتادگی پلک را کاهش دهد. تزریق چند واحد بوتاکس در قسمت پایین دم ابرو می‌تواند با شل شدن و افتادگی بیش از حد عضلات ابرو مقابله کند.

در حالت ایده‌آل، بیماران باید به مدت 2 هفته بعد از تزریق بوتاکس جهت بررسی میزان افتادگی ابرو یا ضعف در عضلات پیشانی منتظر بمانند. با این حال بیمار قبل از انجام این روش باید نسبت به انتخاب پزشک متخصص اطمینان حاصل کند. پزشک باید بتواند با تزریق بوتاکس در محل مناسب افتادگی ابروها را اصلاح کند.

• بلفاروپلاستی: گاهی اوقات پوست اضافی موجود در پلک فوقانی با استفاده از محصولات نوتروکسین‌ قابل درمان نیست. در این شرایط بیماران می‌توانند برای برداشتن پوست اضافی و چربی دور چشم از لیفت چشم یا جراحی پلک استفاده کنند. به علاوه، بیماران برای درمان این عارضه می‌توانند از روش‌های لیفت ابرو استفاده کنند.

آیا درمان خانگی افتادگی پلک ناشی از تزریق بوتاکس موثر است؟

در حال حاضر هیچ درمان خانگی شناخته شده و معتبر برای رفع افتادگی پلک ناشی از بوتاکس وجود ندارد.  روش‌های خانگی مانند ماساژ دادن صرفاً منجر به تسکین فشار چشم و شل شدن ماهیچه‌ها می‌شود و هیچ قدرتی بر روی عضله بالابرنده پلک ندارد.

آیا افتادگی پلک بعد از بوتاکس دائمی است؟

تزریق سم بوتولینوم نمی تواند منجر به افتادگی دائمی پلک یا آسیب به عضله بالابرنده پلک بالا شود. بیماران در صورت تجربه افتادگی پلک بعد از تزریق بوتاکس نباید دچار استرس و ناراحتی شوند. با توجه به این که اثرات بوتاکس دائمی نیست، این عارضه معمولا ظرف مدت چند هفته تا چند ماه با از بین رفتن اثرات بوتاکس، برطرف می شود.