افتادگی پلک یا پتوز چشم چیست؟

افتادگی پلک چیست؟

افتادگی پلک یا بلفاروپتوز در دسته مشکلات زیبایی مربوط به چشم و بینایی قرار می گیرد که قابل درمان است. این افتادگی ممکن است در یک و یا هر دو پلک ظاهر شود. در این مطلب نگاهی به این مشکل که با افزایش سن بروز بیشتری پیدا می کند، خواهیم داشت.

علل ایجاد افتادگی پلک چیست؟

افتادگی پلک می تواند به دلایل مختلف و در سطوح مختلف دیده شود که معمولا از یکی از عوامل زیر نشات می گیرد.

• افتادگی پلک در روند پیری و افزایش سن رایج است. البته افراد در هر سنی ممکن است به این وضعیت دچار شوند.
• این مشکل ممکن است به صورت مادرزادی وجود داشته باشد و پتوز پلک کودکان در درصدی از تولدها دیده می شود.
• بیماری های عضلانی ارثی مانند دیستروفی عضلانی، باعث افتادگی پلک می شود. دیستروفی میوتونیک یکی از بیماری‌ هایی است که پتوز را در هر دو پلک ایجاد می‌کند. همچنین بیماری دیگری به نام افتالموپلژی خارجی مزمن پیشرونده وجود دارد که باعث بروز افتادگی در هر دو پلک کودکان می‌شود.
• آسیب های عصبی و شرایطی که بر مغز و سیستم عصبی تأثیر می گذارد نیز یکی دیگر از علت های پتوز چشم محسوب می شود. مانند سندروم هورنر. این سندروم بسیار نادر است و زمانی ایجاد می‌شود که مثلاً یک تومور در مغز، به اعصابی که حرکت چشم را کنترل می کنند، آسیب بزند.
• عوامل دیگر مانند مالش بیش از حد چشم ها، استفاده زیاد از لنزها، جراحی چشم مانند لیزیک و ... نیز می تواند باعث ایجاد پتوز چشم شود.
• بیماریهایی مانند کم کاری تیروئید و نوروپاتی دیابتی (دیابت نوع 1 و 2) نیز باعث می‌شود که پلک‌ افتاده شود.

افتادگی پلک در نوزادان

افتادگی یک یا هر دو پلک در نوزادان معمولا دلیل مادرزادی داشته و از تکامل نیافتن و ضعف ماهیچه های بالابرنده پلک که وظیفه باز کردن پلک ها را بر عهده دارند، ناشی می‌شود. همچنین amblyopia یا تنبلی چشم نیز باعث ایجاد پتوز پلک کودکان می شود. اگر این مشکل مادرزادی باشد، در چند سال اول خفیف است و ممکن است متوجه آن نشوید.

پتوز پلک در بزرگسالان

شایع ترین علت افتادگی چشم در بزرگسالان می‌تواند افزایش سن و تحلیل رفتن بافت عضله و پوست باشد. از آنجا که بیماری آب مروارید در بزرگسالان شایع است، با جراحی کاتاراکت احتمال دچار شدن به پتوز چشم افزایش می یابد. همچنین عواملی مانند سوختگی، ضربه به چشم و جراحی ها باعث می شود ماهیچه بالا برنده پلک ها ضعیف شده و یا کشیده شود. افتادگی پلک در بزرگسالان و افراد مسن به صورت پف دور چشم، چربی های اضافه و چین و چروک به خصوص در پلک بالا بروز پیدا می‌کند.

افتادگی پلک بعد از بوتاکس

بعد از تزریق بوتاکس ممکن است دچار افتادگی پلک شوید. البته پتوز چشم یکی از عوارض احتمالی و نادر پس از بوتاکس می‌باشد. تزریق بوتاکس جهت رفع چین و چروک های صورت و پیشانی انجام می‌گیرد. اگر پزشک به اندازه ی کافی با تجربه نباشد، بعد از بوتاکس به دلیل انحراف و یا تزریق اشتباه در محل مورد نظر و همینطور تزریق بیش از حد نزدیک به ناحیه چشم و ابرو، افتادگی پلک‌ها را به همراه دارد. برای آن که بعد از تزریق بوتاکس دچار افتادگی پلک نشوید، بهتر است تزریق تنها در قسمت بالایی عضله فرونتالیس انجام شود. افتادگی پلک در هنگام تزریق بوتاکس هرگز رخ نخواهد داد اگر با روش مناسب و رعایت استانداردها و توسط دکتر متخصص و با تجربه انجام شود.

علائم افتادگی پلک یا پتوز چشم

• افرادی که دچار افتادگی پلک هستند، سر خود را به سمت عقب خم می کنند و یا ابروهای خود را بالا نگه می دارند تا راحت‌تر بتوانند ببینند. همین امر باعث عوارضی همچون مشکلات سر و گردن می شود. همچنین در هنگام خواندن و نوشتن، چشم های خود را به سختی باز نگه می‌دارند.
• افتادگی پلک باعث می‌شود شخص همواره خسته به نظر برسد.
• یکی دیگر از نشانه های افتادگی چشم، انحراف چشم و دوبینی است که ممکن است در فرد ظاهر شود.
• افتادگی پلک نواحی اطراف چشم را درگیر می‌کند و باعث کمی درد در کاسه چشم می‌شود.

افتادگی پلک بالا

افتادگی پلک بالا از خوب کار نکردن عضله نگهدارنده این قسمت ناشی می شود. اگر عارضه خفیف باشد، افتادگی تنها در بالای مردمک چشم دیده می‌شود ولی در موارد شدیدتر قسمتی از مردمک را پوشانده و باعث اختلال در بینایی و میدان دید می شود. افتادگی پلک بالا همراه با پف و چروک است و در مواردی باعث افتادگی ابرو نیز می گردد که در این موارد ابرو نیز باید به طور همزمان یا بعد از جراحی بلفاروپلاستی، لیفت داده شود.

افتادگی پلک پایین

افرادی که پف زیر چشم دارند، به مرور زمان دچار افتادگی پلک پایین می شوند چرا که نیروی اضافه بر عضلات و بافت این ناحیه تحمیل می شود. پف زیر چشم، چربی اربیتال نام دارد. با گذشت زمان، بافت ظریف چشم شل تر می شود، چشم ها را خسته تر و پیرتر نشان می‌دهد.

جلوگیری و پیشگیری از افتادگی پلک

هرچند که افتادگی پلک بخشی از روند پیری محسوب می شود، اما تا حدودی می توان از آن جلوگیری کرد. راه های پیشگیری از بلفاروپتوز شامل موارد زیر است.

• صاف بنشینید و با چشم های باز، بدون حرکت سر، به بالا و پایین و چپ و راست نگاه کنید. بار دیگر این کار را با چشم های بسته انجام دهید.
• نداشتن خواب کافی باعث خستگی چشم‌ها می‌شود و به مرور ایجاد پتوز می‌کند. پس سعی کنید در طول روز استراحت کافی داشته باشید.
• استفاده از کرم های دور چشم (مناسب رده سنی شما) بسیار ضروری است. شما می توانید از 20 سالگی کرم دور چشم مخصوص رده سنی خود را تهیه کنید، آن را روزی 2 بار به صورت ضربه ای به اطراف چشم خود بمالید. این کار در بلندمدت باعث می‌شود که شما به افتادگی پلک، چروک و غیره مبتلا نشوید.
• استفاده از خیار نیز باعث جلوگیری از پتوز می‌شود. خیار با داشتن کافئیک اسید و آسکوربیک اسید باعث می‌شود که التهاب کاهش پیدا کند و پوست سفت شود. روزانه به مدت 20 دقیقه، دو تکه از خیار را بر روی چشم ها قرار دهید.
• 

درمان افتادگی پلک

متخصص چشم پزشکی، پتوز یا افتادگی چشم ها را تشخیص می‌دهد و میزان افتادگی پلک ها را تعیین می‌کند. در موارد خفیف برای درمان افتادگی پلک ممکن است روش های دیگری غیر از جراحی پیشنهاد شود که معمولا ظاهر فرد را تصحیح می کنند مانند:

• تزریق بوتاکس: بوتاکس یک شل کننده عضلانی است که در چندین مرحله در اطراف چشم‌ها به منظور از بین بردن چین و چروک تزریق می شود.
• فیلر های قابل تزریق: فیلر ها برای از بین بردن چین و چروک و پف زیر چشم به کار می روند.
• تزریق چربی: برای این کار، چربی از بدن خود شخص دریافت شده و به زیر چشم تزریق می‌ شود تا فرورفتگی ها و چین های این ناحیه را ترمیم و پر کند.

جراحی افتادگی پلک، عمل بلفاروپتوز و بلفاروپلاستی

برای درمان افتادگی پلک در موارد شدید تر باید از روش جراحی استفاده کرد و با عمل های بلفاروپتوز یا عمل بلفاروپلاستی، افتادگی چشم درمان می شود.

درمان افتادگی پلک با عمل بلفاروپلاستی قابل انجام است که هم جنبه درمانی و هم جنبه زیبایی را دارد. پزشک متخصص با لیفت چشم ها از طریق برداشتن پوست و بافت اضافی و کوتاه کردن پلک، ظاهر طبیعی چشم ها را باز می گرداند. بلفاروپلاستی به طور مستقیم عضلات پلک را مورد جراحی قرار نداده و با حذف پوست و چربی اضافی باعث حرکت آزادانه آن می شود.

در کلینیک ها این عمل را تنها با بی حسی موضعی انجام می دهند، اما اگر شخص بخواهد که در هنگام عمل بی هوش باشد، او را در بیمارستان با بی هوشی عمومی عمل می کنند. در این عمل ابتدا برش هایی با لیزر و یا کاتر جراحی بر روی پلک ایجاد می شود. برای جراحی پلک بالا، برش بر روی شکاف طبیعی پلک بالایی زده می شود و برای جراحی پلک پایین، برش در زیر خط مژه و یا داخل پلک زده می شود. سپس پوست و چربی اضافه برداشته شده که باعث کوتاهی پلک و رفع پف زیر چشم می شود. در نهایت، پلک ها بخیه های بسیار نازک و ظریف می خورند.

عمل بلفاروپتوز چشم برای لیفت پلک و افزایش میدان دید موثر فرد انجام می شود. در این عمل جراحی روی عضله بالابرنده پلک یا عضله لواتور انجام می شود. در این روش با کشیدن تاندون ها و بخیه زدن عضله در موقعیت بالاتر، عضله تقویت شده و لیفت می شود. گاهی نیز که عضله بالابرنده پلک قدرت لازم را ندارد از عضلات پیشانی و آتل استفاده می شود تا عمل بالابردن پلک به خوبی انجام شود.