دلایل و علت ابتلا به تومور مغزی
نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟
ایجاد تومورهای مغزی با رشد بیش از حد برخی سلول‌ها در مغز آغاز می‌شود. فرایند شروع این عارضه در مغز یا بافت اطراف آن آغاز می‌شود. بافت‌های مجاور مغز، شامل غشاهایی است که مغز را می‌پوشاند که مننژ نامیده می‌شود. دلایل و علت ابتلا به تومور مغزی همچنین می‌توانند در اعصاب، غده هیپوفیز و غده صنوبری باشند. تومورهای مغزی زمانی اتفاق می‌افتند که سلولهای داخل یا نزدیک مغز تغییراتی در DNA خود ایجاد می‌کنند.
DNA سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری انجام دهد. این تغییرات که نهایتا باعث تومور می‌شوند، به سلولهای سالم دستور می‌دهند زمانی که به عنوان بخشی از چرخه زندگی طبیعی خود می‌میرند، دوباره رشد کرده و به زندگی خود ادامه دهند. این باعث می‌شود تعداد زیادی سلول اضافی در مغز ایجاد شود. سلول‌ها می‌توانند بیش از حد رشد کرده و توده‌ای به نام تومور ایجاد کنند. مشخص نیست چه چیزی باعث تغییرات DNA و سپس منجر به تومورهای مغزی می‌شود.
برای بسیاری از افراد مبتلا به تومورهای مغزی، علت آن هنوز مشخص نشده است. گاهی اوقات والدین برخی تغییرات DNA را به فرزندان خود منتقل می‌کنند که این تغییرات می‌تواند خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد که این تومورهای ارثی بسیار نادر هستند. در برخی موارد، ممکن است فردی با تغییراتی در یک یا چند ژن متولد شود.
عوامل محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض مقادیر زیاد تابش اشعه ایکس یا درمان قبلی سرطان، ممکن است منجر به آسیب بیشتر شود. در موارد دیگر، آسیب محیطی به ژن‌ها ممکن است تنها علت باشد. چند سندرم ژنتیکی نادر و ارثی (از والدین به فرزند منتقل می‌شود) که با تومورهای مغزی مرتبط هستند، تنها حدود 5 تا 10 درصد از افراد مبتلا به تومور مغزی با این دلایل مبتلا به عارضه می‌گردند. از جمله این سندروم‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوروفیبروماتوز نوع 1 (ژن NF1)
- نوروفیبروماتوز نوع 2 (ژن NF2)
- سندرم Turcot (ژن APC)
- سندرم گورلین (ژن PTCH)
- کمپلکس توبروس اسکلروزیس (ژن های TSC1 و TSC2)
- سندرم Li-Fraumeni (ژن TP53)
دلایل ابتلا به تومورهای مغزی خوش خیم
علت بیشتر تومورهای غیرسرطانی مغز ناشناخته است، اما احتمال ابتلا به آن در افرادی که دارای برخی علائم هستند افزایش می یابد. از جمله این دلایل سن بالای 50 سال است. سابقه خانوادگی تومور مغزی می‌تواند ریسک ابتلا به تومور را به حد قابل توجهی افزایش دهد. ابتلا به یک بیماری ژنتیکی که خطر ابتلا به تومور مغزی غیر سرطانی را افزایش دهد نیز می‌تواند دلیل مشخصی باشد مانند سندرم‌های سرطانی سرطان، سندرم گورلین و… این نوع تومور در کودکان و سن پایین تر بیشتر مشاهده می‌شود.
دلایل ابتلا به تومور های مغزی بدخیم و سرطانی
علل بالقوه ابتلا به تومورهای مغزی بدخیم عموما حاصل از سرطان‌ها و تومورهایی است که در سایر قسمت‌های بدن آغاز شده و رشد کرده‌اند و سپس در بدن پخش می‌شوند و نهایتا مغز را در بر می‌گیرند. برخی شرایط ژنتیکی که فرد را مستعد تولید بیش از حد سلولهای خاص می‌کند. قرار گرفتن در معرض برخی از اشعه‌ها مانند اشعه ایکس است.
هر سرطانی می‌تواند رشد کرده و به مغز سرایت کند، اما انواع رایج آن، سرطان پستان، سرطان روده بزرگ، سرطان کلیه، سرطان ریه و ملانوما هستند. علت اینکه چرا برخی از سرطان‌ها به مغز سرایت می‌کنند و برخی دیگر بیشتر در سایر نواحی به جز مغز اشاعه می‌یابند مشخص نیست. تومورهای ثانویه مغزی اغلب در افرادی رخ می‌دهد که سابقه سرطان دارند. به ندرت، تومور مغزی ممکن است اولین علامت سرطان باشد که در جای دیگری از بدن شروع شده است. در بزرگسالان، تومورهای ثانویه مغزی بسیار شایع‌‍تر از تومورهای مغزی اولیه هستند.
چه عواملی می‌توانند ریسک ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهند؟
تومورهای مغزی زمانی ایجاد می‌شوند که ژن‌های خاصی روی کروموزوم‌های یک سلول آسیب ببینند و دیگر به درستی کار نکنند. دلیل مطمئنی وجود ندارد که نشان دهد چرا این اتفاق می‌افتد. DNA در کروموزوم به سلولهای بدن می‌گوید که چه کاری انجام دهند که گاها در این دستورات، اختلالاتی ایجاد می‌شود. در این پروسه برخی عوامل به صورت ناخودآگاه یا آگاهانه ممکن است زمینه‌های ابتلا به تومور مغزی در افراد باشند. سن یکی از این موارد است، تومورهای مغزی ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتند، اما ریسک ابتلا به آن اغلب در افراد مسن و بالای 50 سال و بالاتر است.
همچنین قرار گرفتن در معرض برخی امواج لیزری می‌تواند خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهند. برخی معتقدند که امواج حاصل از تلفن همراه موجب ایجاد این عارضه در این افراد می‌گردد اما هیچ مدرک قانع کننده‌ای وجود ندارد که این موضوع را ثابت کند. سندرم‌های ارثی و برخی تغییرات DNA از جمله موارد مشخصی است که ریسک ابتلا به تومور مغزی را افزایش می‌دهند. در برخی موارد، ممکن است فردی با تغییراتی در یک یا چند ژن، متولد شود. عوامل محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض مقادیر زیاد تابش اشعه ایکس یا سابقه قبلی سایر سرطان‌ها، ممکن است منجر به آسیب بیشتر شود.
پیشگیری از تومورهای مغزی
هیچ راهی برای پیشگیری از تومورهای مغزی وجود ندارد. اما عموما توصیه می‌شود افرادی که در معرض خطر تومور مغزی هستند آزمایش‌های غربالگری را مرتبا انجام دهند. غربالگری از تومور مغزی پیشگیری نمی‌کند اما ممکن است به یافتن تومور مغزی در زمانی که رشد زیادی نکرده است و درمان موفقیت آمیز تر آن کمک کند. سابقه خانوادگی تومور مغزی یا سندرم‌های ارثی خطر تومور مغزی را افزایش می‌دهد، در صورت وجود این موارد بهتر است با یک مشاور ژنتیک یا سایر متخصصین که در زمینه ژنتیک آموزش دیده‌اند مشورت کنید که راههای پیشگیری ازعارضه و مدیریت ریسک را در پیش گیرید.
به عنوان مثال، ممکن است آزمایش‌های غربالگری تومور مغز به صورت متداول پیشنهاد شود. آزمایش‌های پیشنهادی اغلب شامل آزمایش‌های تصویربرداری یا معاینات عصبی برای آزمایش بینایی، شنوایی، تعادل، هماهنگی و رفلکس‌های بدنی میباشد.
از دیگر اقدامات پیشگیرانه ابتلا به تومور مغزی آن است که با اجتناب از خطرات محیطی مانند سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض تابش بیش از حد خورشید و اشعه‌های خطرناک لیزری مانند اشعه ایکس، خطر ابتلا به این عارضه را کاهش دهید. اگر یکی از بستگان بیولوژیکی درجه یک (خواهر و برادر یا والدین) دارید که به تومور مغزی مبتلا است، مهم است که مشاوره ژنتیک و آزمایش‌های غربالگری را مرتب انجام دهید.
