آیا تومور مغزی همان سرطان است؟
نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟
آیا تومور مغزی همان سرطان است؟ تمام تومورهای مغزی سرطانی نیستند. برخی از آن ها بدخیم (سرطانی) هستند و می توانند به سایر نقاط بدن گسترش یابند، در حالی که برخی دیگر خوش خیم هستند، رشد آهسته ای دارند و معمولا به سایر بخش های بدن منتشر نمی شوند.
در بسیاری از موارد، تومورهای بدخیم مغز نتیجه متاستاز (گسترش) سرطان های دیگر بدن مانند سرطان سینه، ریه، ملانوم بدخیم یا سرطان های خونی مانند لوسمی و لنفوم هستند. در مقابل، برخی از تومورهای مغزی مستقیما از سلول های پشتیبان مغز نشأت می گیرند و می توانند سلول های سالم را تخریب کنند.
تومورهای مغزی بر اساس نوع سلول درگیر (مانند مننژیوم، آستروسیتوم یا لنفوم) یا بر اساس محل قرارگیری در مغز دسته‌بندی می شوند. در موارد متاستاتیک، سلول های سرطانی ممکن است در یک یا چند ناحیه از مغز رشد کنند. خوشبختانه، تقریبا نیمی از تومورهای مغزی خوش خیم هستند، رشد کندی دارند و به درمان ها پاسخ خوبی می دهند.
نشانه های تومور مغزی سرطانی
علائم ناشی از تومورهای مغزی به عواملی مانند محل، اندازه، سرعت رشد و مرحله پیشرفت آن ها بستگی دارد. برخی از تومورهای خوش خیم و غیر سرطانی در مغز که به آرامی رشد می کنند، ممکن است تا مدت ها بدون علائم باقی بمانند. اما تومورهای مغزی سرطانی از جمله مواردی هستند که رشد سریعی دارند و معمولا هم در موقعیت بدی از مغز قرار می گیرند.
افرادی که علائمی مداوم و بدون بهبود دارند، باید سریعا به پزشک مراجعه کنند. شایع ترین علائم سرطان مغز عبارتند از:
- اختلالات بینایی از جمله دوبینی یا تاری دید.
- استفراغ های مکرر که اغلب بدون دلیل مشخص رخ می دهند.
- تغییر در ضربان قلب و تنفس که ممکن است غیرطبیعی و نامنظم شود.
- سرگیجه و عدم تعادل که ممکن است در فعالیت های روزمره اختلال ایجاد کند.
- مشکل در راه رفتن یا صحبت کردن که می تواند به‌تدریج یا ناگهانی ظاهر شود.
- سردردهای شدید و مداوم که اغلب عود کرده و به درمان های معمولی پاسخ نمی دهند.
- تشنج که یکی از رایج‌ترین نشانه های تومورهای مغزی، چه خوش‌خیم و چه بدخیم است.
- در مراحل پیشرفته، نوسانات شدید فشار خون ممکن است دیده شود. همچنین، برخی بیماران دچار ضعف یا بی‌حسی در بخش هایی از بدن، مشکلات شنوایی، بینایی یا از دست دادن حس بویایی می شوند.
- علاوه بر این، تغییرات شخصیتی و سردرگمی ذهنی از نشانه های هشداردهنده هستند. افرادی که دچار مشکلات شناختی، کاهش تمرکز و عدم توانایی در تفکر منطقی می شوند، نیاز به بررسی فوری پزشکی دارند.
انواع تومورهای مغزی سرطانی
تومورهای مغزی سرطانی شامل انواع مختلفی هستند که از نظر سرعت رشد، میزان تهاجم و روش های درمانی متفاوتند. در ادامه، برخی از مهم ترین انواع این تومورها معرفی شده اند:
کوردوما
- کمتر از ۱٪ از تومورهای اولیه مغزی را تشکیل می دهد.
- علی‌رغم رشد آهسته، ماهیتی تهاجمی دارد و تمایل به عود و گسترش دارد.
- نوع نادری از سرطان استخوان که معمولا در قاعده جمجمه یا پایین ستون فقرات ایجاد می شود.
کندروسارکوم
- اغلب در افراد ۵۰ تا ۷۰ ساله بروز می کند.
- یک نوع سرطان بدخیم استخوان که معمولا غضروف را درگیر می کند.
- می تواند در استخوان های صورت، لگن، زانو، ستون فقرات و قاعده جمجمه رشد کند.
مدولوبلاستوما
- انواع مختلفی دارد و برخی از آن ها تهاجمی تر هستند.
- در مخچه، بخشی از مغز در پایه جمجمه، شکل می گیرد.
- شایع ترین تومور بدخیم مغزی در کودکان که معمولا بین ۵ تا ۹ سالگی بروز می کند.
نوروبلاستوم بویایی
- توموری نادر که در بینی ایجاد می شود.
- احتمالا از عصب بویایی که مسئول انتقال بو به مغز است، منشا می گیرد.
- می تواند باعث خونریزی مکرر بینی، از بین رفتن حس بویایی و مشکلات تنفسی شود.
لنفوم مغزی
- از سیستم لنفاوی منشا می گیرد و ممکن است مستقیما در مغز ایجاد شود.
- لنفوم های اولیه سیستم عصبی مرکزی معمولا با شیمی درمانی و پرتودرمانی درمان می شوند.
گلیوسارکوم
- یکی از انواع نادر گلیوما که با سایر بافت های حمایتی مخلوط می شود.
- معمولا تهاجمی و مقاوم به درمان است و می تواند به سایر نواحی مغز گسترش یابد.
رابدومیوسارکوم
- بیشتر در کودکان بروز می کند.
- می تواند علائمی مانند مشکلات بینایی یا تغییرات چهره ایجاد کند.
- یک نوع سرطان نادر بافت نرم عضلانی که اغلب در سر، گردن و قاعده جمجمه دیده می شود.
سرطان سینوس پارانازال
- در بافت های پوشاننده سینوس های اطراف بینی ایجاد می شود.
- درمان معمولا ترکیبی از جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی است.
- بیشتر در سینوس های ماگزیلاری (گونه ها) و سینوس های اتموئید (بالای بینی) دیده می شود.
تومور تراتوئید/رابدوئید غیرمعمول
- بیشتر در کودکان زیر ۶ سال رخ می دهد.
- یک تومور بسیار نادر و تهاجمی سیستم عصبی مرکزی.
- رشد سریعی دارد و حتی با درمان های تهاجمی، میزان بقای آن پایین است.
این تومورها بسته به محل رشد و میزان تهاجم، چالش های درمانی متفاوتی دارند و معمولا ترکیبی از جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی برای کنترل آنها استفاده می شود.
چند درصد از تومورهای مغزی سرطانی هستند؟
حدود ۳۳ تا ۴۰ درصد از تومورهای مغزی، بدخیم و سرطانی هستند و می توانند به سایر نواحی مغز یا نخاع گسترش یابند. برخی از انواع تومورها نیز در ابتدا خوش خیم هستند اما به مرور زمان به تومورهای بدخیم تبدیل می‌شوند. همچنین، اگر تومور باعث مسدود شدن جریان مایع مغزی-نخاعی شود، ممکن است منجر به افزایش فشار داخل جمجمه و بروز علائم شدید شود.
تفاوت تومور مغزی و سرطان مغز
تمام سرطان های مغزی، نوعی تومور مغزی هستند، اما هر تومور مغزی، سرطانی نیست. همانطور که قبلا به آن اشاره شد، تومورهای خوش خیم مغزی معمولا رشد آهسته و مرزهای مشخصی دارند و به سایر بخش های مغز یا بدن گسترش پیدا نمی کنند.
با این حال، این تومورها همچنان می توانند خطرناک باشند، زیرا با فشار بر قسمت های حساس مغز، ممکن است عملکرد طبیعی مغز را مختل کنند. در برخی موارد نادر، یک تومور خوش خیم می تواند به بدخیم تبدیل شود. از جمله نمونه های رایج این نوع تومورها می توان به مننژیوم، شوانوم دهلیزی و آدنوم هیپوفیز اشاره کرد.
تومورهای بدخیم مغزی (سرطان مغز) تهاجمی تر هستند، سرعت رشد بیشتری دارند و به بافت های سالم مغز حمله می کنند. تومور مغزی بدخیم می تواند عملکرد بخش های حیاتی مغز را مختل کرده و تهدید کننده زندگی فرد باشد. نمونه هایی از تومورهای مغزی سرطانی شامل نوروبلاستوما بویایی، کندروسارکوم و مدولوبلاستوما هستند.
تفاوت سرطان مغز اولیه و متاستاز
تومورهای مغزی سرطانی اولیه مستقیما از بافت مغز منشا می‌گیرند و معمولا در همان ناحیه باقی می مانند. نمونه های رایج آن شامل مننژیوم و گلیوما هستند. در موارد نادر، ممکن است این تومورها به سایر قسمت های مغز یا نخاع گسترش پیدا کنند، اما معمولا در همان ناحیه ای که ایجاد شده اند، باقی می مانند.
در مقابل، تومورهای متاستاتیک مغز (یا تومورهای مغزی ثانویه) زمانی ایجاد می شوند که سلول های سرطانی از سایر قسمت های بدن به مغز گسترش پیدا کنند. این تومورها معمولا بدخیم و تهاجمی هستند و می توانند به سرعت رشد و به بافت های سالم مغز حمله کنند.
تومورهای متاستاتیک مغز حدود چهار برابر شایع تر از تومورهای مغزی اولیه هستند و اغلب از سرطان های دیگر منشأ می‌گیرند، از جمله این سرطان ها می توان به سرطان ریه، سرطان پستان، سرطان روده بزرگ، سرطان کلیه و ملانوم (سرطان پوست) اشاره کرد.
