عمل تومور مغزی با گامانایف
نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟
جراحی گامانایف یک روش پرتودرمانی بدون درد و با هدایت کامپیوتری است. این درمان پرتوهای متمرکز انرژی را بر روی تومورها یا ضایعات در مغز و ستون فقرات هدایت می کند. معمولا تومورهای کوچک مغز، ناهنجاری های شریانی وریدی، نورالژی سه قلو و موارد دیگر را درمان می کند. در ادامه در مورد روش و نحوه انجام جراحی تومور مغزی با گامانایف توضیحاتی را شرح می دهیم.
گامانایف چیست؟
جراحی گامانایف یک روش پرتو درمانی غیرتهاجمی است که با استفاده از برنامه ریزی کامپیوتری برای درمان بیماری‌ها و تومورهای مغز و ستون فقرات فوقانی به کار می‌رود. در این روش، پرتوهای انرژی بسیار متمرکز به یک ناحیه خاص از بدن تابانده می‌شوند، که به این ترتیب آسیب به بافت‌های اطراف به حداقل می‌رسد.
با وجود نام جراحی، این روش هیچ گونه عمل جراحی و برش در بدن ندارد. گاما نایف نام خود را از دقت بسیار بالای پرتوهای گاما گرفته است. این پرتوها فوتون‌های پرانرژی هستند که مانند یک چاقوی جراحی بسیار دقیق عمل کرده و به طور خاص ناحیه ای از مغز را بدون نیاز به بریدن هدف قرار می‌دهند. جراحی گاما نایف نوعی رادیوسرجری استریوتاکتیک به شمار می‌آید که همچنین به نام‌های رادیوسرجری گاما نایف و پرتوهای گاما نایف شناخته می‌شود.
نحوه انجام عمل تومور مغزی با گامانایف
قبل از عمل، مراحل زیر برای انجام روش گاما نایف به ترتیب انجام خواهند گرفت:
دریافت سرم IV
ابتدا یک سرم در رگ بازوی شما قرار داده می‌شود. این IV ماده کنتراستی را که به آزمایش‌های تصویربرداری کمک می‌کند، به بدن شما می‌رساند. علاوه بر این، این سرم ها مقدار کمی از آرام بخش‌ها را برای کمک به آرامش بیمار در صورت نیاز تزریق کند. برای کودکان ممکن است از بیهوشی عمومی استفاده شود تا آنها در طول عمل آرامش کافی داشته باشند.
آزمایش‌های تصویربرداری
جراح، آزمایش‌های تصویربرداری مانند CT اسکن و MRI را انجام خواهند داد. این تصویربرداری‌ها کمک می‌کند تا اندازه و موقعیت دقیق ناحیه آسیب دیده مغز مشخص شود. اسکن معمولاً حدود 30 دقیقه زمان می‌برد.
برنامه‌ریزی روش
تیم پزشکی پشامل جراح مغز و اعصاب، انکولوژیست پرتودرمانی، فیزیکدان پزشکی و دیگر اعضای تیم درمان، روش را بر اساس نتایج تصویربرداری روی رایانه برنامه ریزی خواهند کرد. آنها ناحیه‌های درمانی، دوز تابش و روش هدف گیری ضایعه را برای دستیابی به بهترین نتایج تعیین خواهند کرد. این فرآیند ممکن است تا یک ساعت طول بکشد.
انجام جراحی
برای شروع فرآیند جراحی گامانایف، یک فریم ویژه روی سر بیمار قرار می‌گیرد تا حرکت آن به طور کامل متوقف شود. سپس، با بهره‌گیری از تصاویر ام‌آر‌آی و اسکن‌های پیشرفته، موقعیت دقیق بافت‌های آسیب‌دیده مشخص می‌شود تا پرتوهای متمرکز به‌طور هدفمند به آن نواحی تابانده شوند.
در مرحله پایانی، از یک قاب مخصوص برای ثابت نگه داشتن سر استفاده کرده و درمان پرتویی را روی مناطق مشخص شده در مغز اعمال می‌کنند. این روش، در صورت اجرای صحیح، می‌تواند ساختارهای ژنتیکی آسیب‌دیده را به طور کامل تخریب کرده و سلولهای سرطانی را نابود کند.
مزایای استفاده از گامانایف
گامانایف با هدف تثبیت، کوچک کردن یا تخریب تومورها و ضایعات مغز، می‌تواند به درمان ناهنجاری‌های مغزی کوچک کمک کند، از جمله تومورهای مغزی (سرطانی و غیرسرطانی)، ناهنجاری‌های عروق خونی و ناهنجاری‌های عصبی انجام می شود ودر مقایسه با سایر روش هاشامل مزایای از جمله موارد زیر است.
- نیازی به برش (برش در پوست) ندارد.
- قادر است به تومورها یا ضایعات عمیق مغز برسد که جراحی سنتی قادر به دسترسی به آنها نیست.
- این روش می‌تواند چندین تومور یا ضایعه را به طور همزمان هدف قرار دهد.
- آسیب به بافت‌های اطراف به حداقل می‌رسد.
- زمان بهبودی آن سریع است.
معایب استفاده از عمل گاما نایف
اشعه گاما به عنوان یک منبعی که به بدن اشعه هایی را ساطع می کند، خطراتی برای بدن به همراه دارد. این اشعه قادر است از موانعی عبور کند که معمولاً ذرات آلفا و بتا را در بدن متوقف می‌کنند. پرتوهای گاما به اندازه‌ای قدرتمند هستند که برای متوقف کردن آنها به مواد متراکم مانند سرب یا حتی چند فوت بتن نیاز است.
هنگامی که اشعه گاما وارد بدن می‌شود، می‌تواند اتم‌ها و مولکول‌های درون سلول‌ها را یونیزه کرده و رادیکال‌های آزاد ایجاد کند. این رادیکال‌های آزاد می‌توانند به DNA سلول‌ها آسیب رسانده و موجب جهش‌های ژنتیکی شوند.
با وجود این که میزان کنترل تومور مغزی در این روش حدود 95٪ گزارش شده است، کنترل تومور به معنای تخریب سلولهای توموری است که بر رشد آنها تأثیر می‌گذارد. موفقیت روش گاما نایف به اندازه، محل، نوع ضایعه، وضعیت سلامت عمومی فرد و عوامل دیگر بستگی دارد. اما در برخی موارد، این روش ممکن است نتایج مورد انتظار را نداشته باشد و ناموفق باشد.
خطرات رادیوسرجری گاما نایف چیست؟
تمامی روش‌های درمانی با خطراتی همراه هستند. اگر باردار یا مشکوک به بارداری هستید، حتماً باید پزشک خود را مطلع کنید. قرار گرفتن در معرض اشعه در دوران بارداری ممکن است منجر به نقایص مادرزادی شود. خطرات خاص برای فرد ممکن است بسته به وضعیت سلامت عمومی و دیگر عوامل متفاوت باشد.
باید از پزشک پرسیده شود که این جراحی با هر یک از شرایط فردی تناسب دارد یا خیر. از طرفی تورم مغز ممکن است بلافاصله پس از عمل یا حتی ماه‌ها بعد از آن بروز کند. تیم پزشکی ممکن است برای جلوگیری از این عارضه داروهایی به شما تجویز کند که قبل و بعد از عمل باید مصرف کنید.
عوارض بعد از عمل تومور مغزی با گامانایف
اگرچه خطرات جراحی گاما نایف معمولاً کم است، اما این روش می‌تواند با خطرات و عوارض جانبی همراه باشد. این عوارض ممکن است شامل مواردی از جمله حالت تهوع و استفراغ، سردرد، احساس خستگی، کبودی و تغییر رنگ پوست در محل قرارگیری سنجاق، بی‌حسی یا احساس سوزن سوزن شدن در پوست سر در محل قرارگیری سنجاق و ریزش مو باشند. خطرات احتمالی جراحی گاما نایف شامل موارد زیر می‌شود:
- تورم مغز
- سردرد
- حالت تهوع و استفراغ
- بی‌حسی
- ریزش موی موقت در ناحیه درمان
- تشنج
- درد و تورم در محل درمان
- اسهال
- ضعف
- از دست دادن تعادل
- مشکلات بینایی
- قرارگیری در معرض تشعشع
- درد در ناحیه قرارگیری پین قاب سر
- عوارض شدید اما نادر که ممکن است پس از این جراحی رخ دهند شامل موارد زیر اند:
- تشنج
- خونریزی (خونریزی مغزی)
- مشکل تنفسی
اقدامات قبل و مراقبت های بعد از عمل گامانایف
اقدامات قبل از عمل
قبل از جراحی گاما نایف، بیمارتوسط متخصصی معاینه شود که می‌تواند شامل جراح مغز و اعصاب و یا انکولوژیست پرتودرمانی باشد.اصولا ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام می‌شود. اگر فرد هرگونه ایمپلنت پزشکی مانند ضربان‌ساز، کاشت حلزون، پمپ دارویی کاشته شده یا محرک‌های عصبی دارد، باید به پزشک اطلاع داده شود. دستورالعمل‌های خاصی برای آماده سازی قبل از جراحی گاما نایف به بیمار داده خواهد شد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- از نیمه شب قبل از عمل هیچ چیزی نخورید یا ننوشید.
- داروهای صبحگاهی خود را با کمی آب مصرف کنید.
- داروهای تجویز شده و بدون نسخه (OTC )خود را همراه داشته باشید.
- شب قبل از عمل پوست سر خود را بشویید و موهایتان را راحت ببندید. استفاده از گیره، سنجاق یا نوار در موها در روز عمل خودداری کنید.
- از پوشیدن کفش‌هایی که به راحتی در می‌آیند و لباس‌های راحت و گشاد استفاده کنید. از پوشیدن پیراهنی که باید آن را از سر خود درآورید، خودداری کنید.
- از کسی بخواهید که به عنوان همراه در بیمارستان کنار شما باشد .
مراقبت های بعد از عمل
پس از عمل، به دلیل استفاده از داروهای آرام‌بخش، ممکن است کمی احساس خواب‌آلودگی و کسالت داشته باشید. در صورت استفاده از فریم، از کسی بخواهید که شما را از بیمارستان به خانه برساند. در بیشتر موارد، شما می‌توانید همان روز به خانه بروید، مگر اینکه پزشک توصیه کند که یک شب در بیمارستان بمانید. شما معمولاً می‌توانید روز بعد به فعالیت‌های عادی خود مانند کار یا مدرسه بازگردید. پزشک شما دستورالعمل‌هایی را برای مراقبت از خود در خانه به شما خواهد داد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اگر از فریم استفاده کرده‌اید، سر خود را به مدت یک هفته روی چند بالش بالا نگه دارید.
- روز بعد از عمل، باندهای روی سر خود را بردارید و محل‌ها را دو بار در روز تمیز کنید و از پماد آنتی‌بیوتیک به مدت سه تا چهار روز استفاده کنید.
- 48 ساعت بعد از عمل، می‌توانید موها و پوست سر خود را بشویید.
- برای کاهش ناراحتی، می توانید با مشورت پزشک، از داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
زمان نقاهت جراحی گاما نایف
زمان بهبودی، پس از جراحی گاما نایف بسیار سریع است. در بیشتر موارد، فرد می‌تواند روز بعد به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهد. پزشک ممکن است از بیماران بخواهد که فعالیت‌های شدید را برای چند روز پس از عمل محدود کنند.
فرق گامانایف و سایبرنایف
در مجموع، سایبرنایف به دلیل طراحی پیشرفته‌تری که دارد، می‌تواند تومورها را در نقاط مختلف بدن و از زوایای مختلف درمان کند، در حالی که گاما نایف محدودیت‌های بیشتری در درمان و نیاز به تجهیزات تهاجمی تری دارد.
سایبرنایف
- درمان غیرتهاجمی است و برای اطمینان از راحتی بیمار از ماسک مش نرم استفاده می‌کنند تا موقعیت بیمار در طول درمان ثابت بماند.
- دقت زیر میلی‌متری با ارسال پرتوهای رباتیک پیچیده، همراه با فناوری تصویربرداری و ردیابی تومور در زمان واقعی، که قادر است حرکت تومور یا بیمار را جبران کند.
- انعطاف‌پذیری در درمان‌ها دارد، به طوری که می‌توان از یک تک درمان با دوز بالا یا 2 تا 5 درمان با دوز پایین‌تر استفاده کرد که با بازوی رباتیک انعطاف‌پذیر ارائه می‌شود.
- در این روش هیچ نیازی به بیهوشی نیست.
- به دلیل طراحی رباتیک انعطاف‌پذیر و هدایت تصویر در زمان واقعی، قادر است تومورها را در هر نقطه از بدن، تقریباً از هر زاویه‌ای درمان کند.
- طراحی شده برای درمان تومورها در مغز، سر، گردن و کل ستون فقرات. تایید شده توسط FDA از سال 2001 برای درمان تومورها در هر نقطه از بدن.
گاما نایف
- روشی تهاجمی است که به یک قاب فلزی بزرگ نیاز دارد تا پیچ در جمجمه محکم شود.
- دقت زیر میلی‌متری به کمک قاب سر تهاجمی برای به حداقل رساندن حرکت بیمار.
- محدود به درمان تومورهای داخل جمجمه و برخی از موارد خاص در ستون فقرات گردنی است.
- ممکن است نیاز به بیهوشی عمومی یا موضعی داشته باشد.
- تنها قادر به درمان تومورهای مغزی و تومورهای محدود در ستون فقرات گردنی است که حرکت آن با قاب‌های تهاجمی سر تثبیت می‌شود.
- طراحی شده در سال 1967 و فقط برای درمان تومورهای مغزی و برخی تومورهای ستون فقرات گردنی مناسب است.
چه کسانی مناسب جراحی گامانایف هستند؟
جراحی گاما نایف معمولاً برای درمان تومورهای مغزی، اختلالات عروقی مغزی، و برخی بیماریهای دیگر مغزی مناسب است. افرادی که می‌توانند از این درمان بهره‌مند شوند عبارتند از:
بیماران مبتلا به تومورهای مغزی: کسانی که تومورهای مغزی در اندازه‌های کوچک تا متوسط دارند و نمی‌توانند جراحی سنتی داشته باشند.
افرادی که بیماریهای عروقی مغز دارند: مانند آنوریسم مغزی یا شنت‌های غیرطبیعی در عروق مغزی.
افرادی که بیماریهای دیگر مغزی دارند: مانند برخی اختلالات عملکردی مغزی یا نوروفیبروماتوز که نیاز به درمان دقیق دارند.
افرادی که درمان‌های غیرتهاجمی یا کم خطر را ترجیح می‌دهند: چون گاما نایف معمولاً یک درمان غیرتهاجمی است و نیاز به برش جراحی ندارد.
طول درمان و نتایج گامانایف
زمان بهبودی پس از جراحی گاما نایف معمولاً سریع است. در بیشتر موارد، شما می‌توانید روز بعد به فعالیت‌های روزانه خود بازگردید. پزشک ممکن است از شما بخواهد که در چند روز اول پس از عمل فعالیت‌های شدید را محدود کنید.
زمان دقیق بهبودی به وضعیت خاص هر بیمار بستگی دارد و پزشک شما بهترین ارزیابی را از مدت زمان بهبودی خواهد داشت. جراحی گاما نایف یک روش موفق و مؤثر برای درمان تومورهای کوچک و سایر ضایعات مغزی است. در یک مطالعه، گزارش شده که میزان کنترل تومور به 95٪ می‌رسد.
