خطرات و عوارض جراحی آب مروارید

جراحی آب مروارید یکی از ایمن‌ترین و رایج‌ترین جراحی‌هایی است که امروزه انجام می‌شود، اما حتی جراحی‌های بسیار ایمن نیز ریسک خطرات و عوارض جانبی دارند. مهم است که عوارض عمل آب مروارید را بشناسید تا در صورت بروز مشکل، بدانید چه باید بکنید.

عوارض جراحی آب مروارید شامل عفونت، ورم شبکیه، تاری دید، جداشدگی شبکیه و تعدادی عوارض دیگر است. سن بالای 60 سال، ابتلا به دیابت، ابتلا به اختلالات چشمی مثل گلاکوما یا آب سیاه و مصرف برخی داروها مثل تامسولوسین ریسک ابتلا به عوارض جراحی کاتاراکت را بیشتر می‌کند.

برخی از این عوارض جانبی طبیعی هستند و خود به خود از بین می‌روند و اکثر عوارض دیگر نیز اگر زود تشخیص داده شوند با دارو یا جراحی قابل درمان هستند. اگر فکر می‌کنید مشکلی وجود دارد حتماً به پزشکتان خبر بدهید. مطلب زیر به شما کمک می‌کند که عوارض عمل آب مروارید را بشناسید و بدانید که چه موقع باید سریع اقدام کنید و چه موقع فقط باید صبر کنید!

درد بعد از عمل آب مروارید

درد یکی از عوارض عمل آب مروارید (و بسیاری از جراحی‌های دیگر است) است. از آنجایی که جراحی آب مروارید فقط مربوط به لایه‌های سطحی چشم است، درد معمولاً خفیف است، تنها چند ساعت طول می‌کشد و می‌توان آن را با مسکن‌های بدون نسخه تسکین داد. با این وجود، اگر درد ادامه یافت یا بدتر شد، با پزشک جراح تماس بگیرید زیرا این می‌تواند نشانه یک عارضه جدی‌تر باشد.

عفونت بعد از جراحی آب مروارید

از دیگر عوارض جراحی آب مروارید عفونت است که وقوع آن زیاد معمول نیست. علت عفونت ورود باکتری‌ها به چشم در حین جراحی یا بعد از آن است. عفونت اندوفتالمیت یکی از شدیدترین عوارض جراحی کاتاراکت است و به مراقبت اورژانسی نیاز دارد. این عفونت زمانی رخ می‌دهد که میکروارگانیسم‌ها وارد چشم شده و بافت‌های داخل کره چشم را آلوده می‌کنند. اندوفتالمیت نادر است و علائم آن شامل درد تشدید شونده، ترشحات چرکی سفید یا زرد، چشم‌های قرمز، پلک‌های متورم یا پف کرده و کاهش یا تاری دید یا از دست دادن بینایی است.

قرمز شدن چشم بعد از عمل آب مروارید

قرمزی یا خون‌آلود بودن چشم از دیگر عوارض عمل آب مروارید است که ممکن است فرد بعد از جراحی تجربه کند. مقداری قرمزی طبیعی است و باید خود به خود از بین برود. همچنین ممکن است متوجه یک لکه قرمز تیره روی چشم شوید. در بیشتر موارد، این یک واکنش طبیعی به جراحی است و باید ظرف چند هفته از بین برود. چشم پزشک ممکن است قطره‌هایی را برای کمک به رفع قرمزی چشم تجویز کند. با این وجود، اگر چشم شما بسیار قرمز، تحریک شده یا دردناک است، با پزشک تماس بگیرید. ممکن است به قطره چشم واکنش آلرژیک داشته باشید یا مشکل دیگری وجود داشته باشد.

خشکی چشم بعد از عمل آب مروارید

خشکی چشم یک مشکل شایع پس از جراحی آب مروارید است که می‌تواند باعث تاری دید شود. علاوه بر خشکی ممکن است احساس خارش داشته باشید یا احساس کنید چیزی در چشم شماست. جراحی آب مروارید می‌تواند خطر خشکی چشم را به دلیل استفاده طولانی مدت از قطره‌های چشمی آنتی بیوتیک-استروئیدی در قبل و بعد از جراحی، اختلال در لایه اشکی یا آبکی چشم در حین جراحی و کاهش تولید اشک در چشم به دلیل برش جراحی افزایش دهد.

خونریزی بعد از عمل آب مروارید

در طول جراحی، رگ‌هایی که خون را به شبکیه می‌رسانند ممکن است بدون دلیل شروع به خونریزی کنند یا پاره شوند. این مورد از عوارض نادر جراحی آب مروارید است. مقدار کمی خون مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما خونریزی شدید در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی شود.

خونریزی سوپراکرووئیدی (SCH) یک عارضه نادر اما بالقوه کورکننده در جراحی‌های داخلی چشم است و برای جلوگیری از کاهش بینایی نیاز به مدیریت سریع دارد. این خونریزی می‌تواند در افراد مبتلا به دیابت، فشار خون بالا یا سایر بیماری‌ها پس از جراحی آب مروارید رخ دهد.

تهوع، عدم تعادل و سرگیجه بعد از عمل آب مروارید

احساس تهوع، عدم تعادل و سرگیجه از عوارض جراحی کاتاراکت هستند که معمولاً به دلیل ماده آرامبخش تزریق شده به ورید رخ می‌دهند. این عوارض معمولاً فقط چند ساعت طول می‌کشند، اما داشتن حالت تهوع طولانی یک یا دو روز پس از عمل غیرعادی نیست. سرگیجه پایدار نیز می‌تواند مربوط به لنز مصنوعی جدیدی باشد که پس از برداشتن لنز طبیعی در چشم شما کاشته شده است.

التهاب بعد از عمل آب مروارید

التهاب یووئیت قدامی (التهاب عنبیه) از عوارض عمل آب مروارید تلقی نمی‌شود، اما می‌تواند در اثر ضربه خفیف به چشم پس از جراحی اتفاق بیفتد. وقتی چشم تحت جراحی قرار می‌گیرد، ممکن است مقدار کمی گلبول‌های سفید یا پروتئین در اتاقک قدامی چشم جمع شود و باعث تاری دید یا حساسیت به نور شود. این مشکل معمولاً موقتی است و با استروئیدهای موضعی قابل درمان است.

پاره شدن یا جدا شدگی شبکیه بعد از جراحی آب مروارید

شبکیه که در پشت چشم قرار دارد، نور را دریافت می‌کند و پیام‌هایی را به مغز ارسال می‌کند. شبکیه می‌تواند پس از جراحی آب مروارید از پشت چشم جدا شود. به این حالت جداشدگی شبکیه می‌گویند که باعث انسداد، تاری دید یا دیدن سایه می‌شود. برخی افراد در میدان دید خود جرقه‌های نور یا اجسام شناور نیز می‌بینند.

این مشکل از جدی‌ترین عوارض جراحی آب مروارید است که عمدتاً در بیماران جوان‌تر، افراد دارای نزدیک‌بینی شدید یا افرادی که سابقه در رفتن لنز داخل چشمی داشته‌اند، رخ می‌دهد. اگر جداشدگی شبکیه به سرعت درمان نشود، می‌تواند باعث از دست دادن دائمی بینایی شود.

ادم یا تورم قرنیه بعد از عمل آب مروارید

قرنیه لایه شفاف و جلویی چشم است. مقداری تورم قرنیه بعد از جراحی شایع است و اغلب به دلیل التهاب، عفونت یا فشار بالای چشم رخ می‌دهد. این عارضه می‌تواند منجر به تورم مزمن و دائمی قرنیه شود اما بهبود تکنیک‌های جراحی ریسک بروز این عوارض جراحی کاتاراکت را کاهش داده است.

درد چشم، تاری دید و حساسیت به نور از علائم ادم قرنیه است. در صورتی که فرد آب مروارید متراکم یا بزرگ داشته باشد یا جراحی طولانی شود، احتمال بروز آن بیشتر است. سابقه دیستروفی فوکس نیز ریسک تورم قرنیه را افزایش می‌دهد.

افتادگی پلک بعد از جراحی آب مروارید

افتادگی پلک (پتوز) از عوارض شایع عمل آب مروارید است و در افرادی که پس از جراحی پلک‌های متورم دارند، بیشتر دیده می‌شود. در طول عمل، پلک‌ها با ابزارهای جراحی باز می‌شوند تا چشم بهتر دیده شود. این ابزارها باعث کشش فیبرهای عضلانی پلک بالا و انقباض پلک می‌شوند که متعاقباً به افتادگی منجر می‌شود.

همچنین، افتادگی چشم می‌تواند ناشی از التهاب چشم پس از عمل باشد. این مشکل معمولاً طی 6 ماه خود به خود برطرف می‌شود.

حساسیت به نور پس از جراحی آب مروارید

بعد از جراحی ممکن است احساس کنید که چشمانتان کمی به نور حساس‌تر است. این عوارض جراحی آب مروارید معمولاً به دلیل خشکی چشم اتفاق می‌افتد که طبیعی است. با این وجود، اگر چشم‌ها پس از قرار گرفتن در معرض نور خود به خود لوچ یا بسته می‌شوند، ممکن است مشکل جدی‌تری مثل التهاب عنبیه وجود داشته باشد.

پزشکان حساسیت به نور را با قطره‌های چشمی استروئیدی درمان می‌کنند. استفاده از عینک آفتابی نیز می‌تواند مفید باشد. حساسیت طولانی مدت به نور پس از جراحی آب مروارید طبیعی نیست و باید توسط پزشک بررسی شود.

تار شدن دید بعد از عمل آب مروارید

دید غیر واضح یا تاری دید پس از برداشتن آب مروارید یک عارضه جانبی شایع است. تاری دید باید در عرض چند روز بهبود یابد، اما ممکن است چهار تا شش هفته طول بکشد. این مشکل اغلب به دلیل عیوب انکساری اصلاح نشده یا تورم در قرنیه شفاف رخ می‌دهد.

با این وجود، تاری دید می‌تواند نشانه‌ای از عوارض جدی‌تر مانند دررفتگی عدسی داخل چشمی یا کدورت کپسول خلفی (آب مروارید ثانویه) نیز باشد. اگر این مشکل پس از چند روز بهبود نیافت با پزشک صحبت کنید.

بالا رفتن فشار درون چشم بعد از جراحی آب مروارید

افزایش فشار در چشم از عوارض عمل آب مروارید است که در بیش از نیمی از افرادی که این جراحی را انجام می‌دهند، اتفاق می‌افتد، اما سطح فشار معمولاً در عرض 24 ساعت به حالت عادی باز می‌گردد.

فشار چشم بسیار بالا می‌تواند به طور دائمی به بینایی شخص آسیب برساند و ممکن است به درمان سریع نیاز داشته باشد. مشکل مداوم افزایش یا کاهش فشار چشم پس از جراحی ممکن است به سایر بیماری‌های چشمی مانند آب‌سیاه (گلوکوم) مرتبط باشد.

جا به جا شدن لنز داخل چشمی بعد از جراحی آب مروارید

پس از جراحی آب مروارید، ممکن است که لنز داخل چشمی که جایگزین عدسی طبیعی می‌شود جابه‌جا شود یا حرکت کند. جابه‌جایی می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که کپسول خلفی سوراخ یا پاره شود.

این عوارض جراحی کاتاراکت می‌تواند باعث دوبینی یا کاهش قابل توجهی در دقت بینایی شود و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. جابه‌جایی لنز یک عارضه نادر است و با بهبود طراحی لنزها موارد آن کاهش یافته است.

آب مروارید ثانویه بعد از جراحی آب مروارید

کدورت کپسولی خلفی (PCO) به عنوان «آب مروارید ثانویه» نیز شناخته می‌شود، اما در واقع آب مروارید نیست. در این شرایط یک لایه مات روی غشایی که لنز جدید را در جای خود نگه می‌دارد رشد می‌کند. این غشاء می‌تواند باعث تاری یا کدر شدن دید شود (دقیقاً مانند علائمی که هنگام آب مروارید تجربه کردید). کدورت کپسولی خلفی پس از جراحی آب مروارید شایع است و در حدود 20 درصد از بیماران اتفاق می‌افتد. همچنین، این عارضه در افرادی که دیابت دارند یا قبلا جراحی چشم داشته‌اند، شایع‌تر است. کدورت کپسولی خلفی را می‌توان با یک عمل لیزری سریع و بدون درد درمان کرد.

مگسک چشم بعد از عمل آب مروارید

مگسک یا فلوتر از دیگر عوارض جراحی آب مروارید است که در بیشتر موارد طبیعی تلقی می‌شود. مگسک به ذرات شناوری اشاره دارد که در میدان دید فرد ظاهر می‌شوند. آن‌ها ذرات ریز پروتئین یا کلاژنی هستند که از میدان دید شما عبور کنند و سایه‌هایی ایجاد کنند.

این خطوط و نقطه‌ها می‌توانند آزاردهنده باشند، اما معمولاً بی‌ضرر هستند. مگسک همیشه نیاز به درمان ندارد، اما گاهی اوقات می‌توانند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر باشد. اگر ذرات شناور یا جرقه‌های نور را به صورت انفجاری می‌بینید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

ادم سیستوئید ماکولا بعد از جراحی آب مروارید

پس از جراحی آب مروارید، شبکیه مرکزی (ماکولا) می‌تواند متورم شده و باعث تاری و تحریف دید شود. این وضعیت به عنوان ادم سیستوئید ماکولا شناخته می‌شود و تا 2 درصد از بیماران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تورم ماکولا ناشی از تجمع مایع در چشم است و می‌تواند منجر به کاهش بینایی شود.

این وضعیت معمولاً حدود 6 تا 8 هفته پس از جراحی ظاهر می‌شود و برای درمان آن از درمان‌های موضعی استروئیدی و غیراستروئیدی استفاده می‌شود. برطرف شدن این ادم تا ۲ ماه طول می‌کشد.

افتادگی عنبیه بعد از عمل آب مروارید

از دیگر عوارض جراحی آب مروارید که در موارد نادری اتفاق می‌افتد افتادگی عنبیه است. علت آن معمولاً آسیب به عنبیه در حین جراحی و در نتیجه افتادگی عنبیه است. این وضعیت گاهی اوقات ناشی از بهبود ضعیف زخم در محل برش یا دوره‌های طولانی فشار بالا در چشم است. برای درمان گاهی می‌توان عنبیه را جابه‌جا کرد، اما در موارد شدیدتر به جراحی دیگری نیاز است.

قطعات باقیمانده عدسی بعد از جراحی آب مروارید

در برخی موارد، ممکن است پس از جراحی آب مروارید، قطعات کوچکی از عدسی طبیعی چشم شما باقی بماند. این قطعات می‌توانند روزها یا حتی سال‌ها بعد به شکل تاری دید، حساسیت به نور، اشک‌ریزی یا سرخی چشم خود را نشان دهند. اگر تکه‌های باقیمانده عدسی طبیعی علت این مشکلات باشند، باید با جراحی برداشته شوند و در حالت ایده‌آل بهتر است این کار توسط همان جراح اولیه انجام شود.

سندرم سگمان قدامی سمی بعد از عمل آب مروارید

سندرم سگمان قدامی سمی یک عفونت بسیار نادر است که اغلب توسط تجهیزات جراحی یا قطره‌های چشمی آلوده ایجاد می‌شود. تورم و درد قابل توجه در روزهای پس از جراحی ممکن است نشانه‌ای از این عوارض جراحی کاتاراکت باشد. دوز بالایی از داروهای استروئیدی و مسکن‌ برای درمان و تسکین درد این بیماری استفاده می‌شود. گفتنی است که تشخیص سندرم سگمان قدامی سمی از اندوفتالمیت دشوار است و ممکن است با هم اشتباه گرفته شوند.

سندرم انقباض کپسولی بعد از جراحی آب مروارید

سندرم انقباض کپسولی بعد از جراحی آب مروارید بسیار نادر است و فقط در 0.004 درصد از جراحی‌های آب مروارید رخ می‌دهد. در این شرایط، سلول‌های باقی‌مانده از عدسی طبیعی یک ماده فیبری ایجاد می‌کنند که منقبض می‌شود و اندازه غشای نازکی را که لنز را احاطه کرده است کاهش می‌دهد. این مشکل معمولاً با ایجاد برش‌های کوچکی که غشای اطراف لنز را شل می‌کنند، ‌برطرف می‌شود.

دیسفوتوپسی بعد از جراحی آب مروارید

دیسفوتوپسی یکی از عوارض جراحی آب مروارید است که باعث می‌شود تصاویری مانند سایه‌ها، تابش خیره کننده و ستاره باران یا رگه‌هایی از نور را ببینند. پزشکان دلیل این عارضه را نمی‌دانند و اغلب خود به خود از بین می‌رود. به طور معمول، باید صبر کنید و ببینید که آیا رفع می‌شود یا خیر.

اگر دیسفوتوپسی ماه‌ها ادامه داشته باشد، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد کند. در طول جراحی ممکن است یک لنز جدید در چشم گذاشته شود یا لنز دومی روی لنز اول قرار بگیرد.

در صورت بروز عوارض جراحی آب مروارید چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

با توجه به این که علائم عوارض جانبی طبیعی و عوارض جانبی جدی شبیه هستند، احتمالاً این سؤال برایتان پیش آمده که چه زمانی بهتر است برای عوارض عمل آب مروارید به پزشک مراجعه کنید. پزشک جراح شما باید دستورالعمل‌های دقیقی را در این مورد به شما بدهد، اما تعدادی از علائمی که باید نسبت به آن‌ها هشیار باشید این موارد هستند:

• دردی که با داروهای تجویز شده یا بدون نسخه درمان نمی‌شود

• از دست دادن بینایی

• تب

• حالت تهوع یا استفراغ

• نقاط تاریک در میدان دید

در صورت مشاهده علائم بالا بهتر است فورا با پزشکتان تماس بگیرید.