بیماری آرتروز چیست و راههای پیشگیری از آن کدامند؟
نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟
بیماری آرتروز چیست؟
استئوآرتریت شایع ترین نوع بیماری آرتروز است که میلیون ها انسان در سراسر دنیا را درگیر کرده است. این بیماری هنگامی که غضروف انتهای استخوان ها به مرور زمان ساییده می شود، رخ می دهد. اگرچه آرتروز می تواند به هر مفصل آسیب برساند، اما این اختلال بیشتر در مفاصل دست، زانو، لگن و ستون فقرات اثر می گذارد.
علائم استئوآرتریت معمولاً قابل مدیریت است، اگرچه آسیب به مفاصل برگشت ناپذیر است. فعال ماندن، حفظ وزن مناسب و برخی از درمان ها ممکن است پیشرفت بیماری را کند کرده و به بهبود درد و عملکرد مفصل کمک کند.
.webp)
علائم و نشانه های بیماری آرتروز
علائم آرتروز اغلب به آهستگی رخ داده و با گذشت زمان بدتر می شود و شامل موارد زیر است.
- درد در مفاصل آسیب دیده که ممکن است در حین یا بعد از حرکت، ایجاد شود.
- سفتی و سختی در مفصل یکی از نشانه های اصلی آرتروز است. سفتی وخشکی مفصل که ممکن است در هنگام بیدارشدن یا بعد از مدتی بی حرکت بودن حس شود.
- به دلیل سختی و کاهش انعطاف مفصل، شاید نتوان مفصل خود را در دامنه طبیعی اش حرکت داد.
- ممکن است هنگام استفاده از مفصل صدای ترک خوردگی و تق شنید.
- چرخش استخوان به دلیل آرتروز رخ می دهد که دلیل آن ایجاد قسمت های استخوانی در اطراف مفصل به علت رسوب کلسیم است.
- التهاب که ممکن است در اثر آسیب به بافت نرم در اطراف مفصل ایجاد شود.
- از اصلی ترین علائم آرتروز خشکی و سفتی مفاصل است که باید در این زمان به پزشک مراجعه کرد.
.webp)
علت بیماری آرتروز
علت اصلی بیماری آرتروز این است که که غضروف های پوشاننده انتهای استخوانها به تدریج رو به زوال می رود. غضروف یک بافت محکم با خاصیت الاستیک (ارتجاعی) است که از اصطکاک مفصل به هنگام حرکت جلوگیری می کند. در نتیجه اگرغضروف کاملاً از بین برود، استخوان روی استخوان مالیده شده و نشانه های آرتروز رخ می دهد. آرتروز اغلب به بیماری "سایش و پارگی" گفته می شود.
علاوه بر از بین رفتن غضروف، آرتروز در کل مفصل تأثیر می گذارد، باعث ایجاد تغییر در استخوان و خراب شدن بافت های همبند مانند تاندون و لیگامان شده و همچنین باعث التهاب سطح مفاصل می شود.
چه افرادی بیشتر در معرض آرتروز قرار دارند؟
عواملی که می تواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد شامل موارد زیر است.
- سن. خطر ابتلا به آرتروز با افزایش سن افزایش می یابد.
- جنسیت. زنان احتمالاً بیشتر به آرتروز مبتلا می شوند .
- چاقی. حمل وزن اضافی بدن به چند دلیل به آرتروز کمک می کند و هر چه وزن بیشتری داشته باشید، خطرابتلای شما بیشتر می شود. افزایش وزن باعث افزایش نیروی وارد شده به مفاصلی که تحمل وزن می کنند، مانند لگن و زانوها می شود.
- جراحی ها. مانند مواردی که هنگام ورزش یا در اثر تصادف اتفاق می افتد، می تواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد. حتی جراحی هایی که سالها پیش اتفاق افتاده و به ظاهر بهبود یافته اند نیز می توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند.
- فشار مکرر روی مفاصل. اگر شغل یا رشته ورزشی شما شامل حرکاتی است که به طور متناوب روی مفاصل فشار وارد می کند، ممکن است زمینه ساز ابتلا به آرتروز باشد.
- وراثت. برخی افراد ابتلا به آرتروز را به ارث می برند.
- ناهنجاریهای استخوانی. برخی از افراد با مفاصل ناقص یا غضروف های ناقص متولد می شوند.
- آسیب های مفصلی
- برخی از بیماری های متابولیک
خطرات و عوارض بیماری آرتروز
آرتروز یک بیماری دژنراتیو (پیشرونده) است که با گذشت زمان بدتر شده و اغلب منجر به درد مزمن می گردد. درد مفاصل، سفتی و خشکی آنها از عوارض آرتروز است و می تواند به اندازه ای شدید شود که کارهای روزانه را دشوار کند. افسردگی و اختلالات خواب می تواند به دلیل درد و ناتوانی ناشی از آرتروز رخ دهد که یکی از عوارض آزاردهنده آرتروز است.
.webp)
انواع بیماری آرتروز
شکل های مختلف آرتروز را می توان از نظر مفصل درگیر طبقه بندی کرد. در ادامه ویژگی های آرتروز در مفاصل مختلف بدن ذکر می شود.
آرتروز دست
آرتروز در ناحیه دست بیشتر مفاصل میانی انگشتان و مفصل شست و مچ را درگیر می کند. علائم آرتروز دست شامل موارد زیر است.
- خشکی
- التهاب
- قرمزی
- ضعف
- مشکل در حرکت انگشتان
- کاهش دامنه حرکتی
- صدای مفاصل حین حرکت
- مشکل در گرفتن اشیاء
افراد مبتلا به آرتروز دست در انجام امور روزمره زندگی دچار مشکلاتی می شوند از قبیل مشکل در غذا خوردن و... و به این افراد توصیه می شود از مشاوره ها و تمرینات کاردرمانی برای بهبود عملکرد و کاهش مشکلاتشان استفاده کنند .
آرتروز شانه
مفصل شانه به دلیل حرکت بسیار زیاد، رباط ها و تاندون های حمایتی کمتری دارد و جزء مفاصل ضعیف بدن در برابر آرتروز محسوب می شود. شیوع آرتروز شانه در ورزشکاران و نیز کسانی که شغل نیازمند حرکات تکراری و پر فشار شانه دارد، بیشتر است.
از جمله علائم و نشانه های آرتروز شانه می توان موارد زیر را نام برد.
- درد
- خشکی و سفتی مفصل
- قرمزی
- التهاب مفصل شانه
آرتروز ستون فقرات و کمر
از جمله علت های آرتروز کمر و ستون فقرات، وزن بالا، سن و آسیب و ضربه به کمر است و احتمال ایجاد آرتروز ستون فقرات را بیشتر می کند. این نوع آرتروز در میان خانم ها شایع تر است و کسانی هم که به خاطر شغلشان بیشتر در حالت نشسته و یا خم شده قرار دارند بیشتر در معرض این نوع آرتروز قرار دارند.
علائم بالینی آرتروز کمر شامل موارد زیر است.
- سفتی و یا حساسیت در مفاصل پشت و کمر
- ضعف و بی حسی و یا احساس خواب رفتگی در دست ها و پا ها
- کاهش دامنه حرکتی مفاصل کمر
آرتروز زانو
از عوامل مهم ایجاد کننذه آرتروز زانو می توان به سن، ژنتیک و صدمات زانو اشاره کرد. افرادی که به صورت حرفه ای یک ورزش را دنبال می کنند و نیز افرادی که فعالیت سنگین و تکراری با پای خود انجام می دهند در معرض آرتروز زانو قرار دارند. سایر وضعیت ها هم مثل عقب زدگی زانو و یا زانوی ضربدری و نیز پرانتزی باعث این نوع آرتروز می شود. درمان آرتروز زانو شامل درمان های غیر دارویی و توانبخشی است و نیاز به اقداماتی مثل جراحی کمتر احساس می شود.
.webp)
آرتروز لگن(hip)
درد ناشی از آرتروز لگن در ناحیه ران و باسن و گاهی اوقات هم در ناحیه زانو حس می شود. بسیاری از افراد از طریق ورزش و دارو با آرتروز لگن کنار می آیند. اما در صورت شدید شدن آن به تزریق استروئید و مسکن، جراحی و تمرینات تخصصی توانبخشی نیاز دارند.
آرتروز گردن
آرتروز گردن که نام دیگر آن cervical spondylosis است، یکی از انواع شایع آرتروز به خصوص در میان سالمندان است به طوری که در 85 درصد افراد بالای 60 سال دیده می شود.
مفصل گردن یکی از پر حرکت ترین قسمت های ستون فقرات است و زمانی که غضروف این سطح مفصلی رو به زوال و کم شدن می رود، آرتروز گردن ایجاد می شود. زوال غضروف ها ممکن است بدون علامت بالینی و شکایت بیمار باشد و شخص تا وقتی که از مفصل خود عکس رادیوگرافی تهیه نکند ممکن است اصلا متوجه آن نشود. شدت درد آتروز گردن ممکن است از خفیف تا شدید را شامل شود. علائم بالینی آرتروز گردن شامل موارد زیر است.
- درد در ناحیه شانه، بازو و نیز انگشتان
- ضعف عضلانی
- سفتی گردن
- سردرد که اغلب در ناحیه خلفی سر حس می شود
- احساس سوزن سوزن شدن و یا بیح سی در دست و یا پا
- علائم حالت شدید آرتروز گردن نیز می تواند شامل مشکل در حفظ تعادل و یا از دست دادن کنترل ادرار و یا مدفوع باشد.
راه های پیشگیری از بیماری آرتروز
آرتروز درمان موثر و قطعی خاصی ندارد اما با رعایت نکات خاصی می توان تا حد زیادی از بروز آن جلوگیری کرد. پیشگیری از آرتروز با رعایت نکات زیر امکان پذیر است.
- داشتن وزن مناسب و جلوگیری از افزایش وزن
- تغذیه و رژیم غذای مناسب
- خواب و استراحت کافی
- ساپورت و حمایت از مفاصل حین انجام ورزش و کار
درمان طبیعی آرتروز
یکسری اقدامات و نیز مصرف مواد غذایی خاص تا حد زیادی باعث بهبود و پیشگیری از آرتروز می شوند. درمان طبیعی و غذایی آرتروز شامل موارد زیر است.
- چای سبز
- زنجبیل
- روغن ماهی
- طب سوزنی
- ماساژدرمانی
- طب سوزنی
رژیم غذایی بیماری آرتروز
الگوی تغذیه پیشنهاد شده برای بهبود و پیشگیری از آرتروز باید سرشار از مواد غذایی حاوی ویتامین D و C و امگا 3 و بتاکاروتن باشد. مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان نیز در پیشگیری از آرتروز بسیار موفق عمل کرده است.
راه های درمانی بیماری آرتروز
برای درمان بیماری آرتروز باید از گزینه های مختلفی استفاده کرد. راه های دارویی، توانبخشی و جراحی برای درمان آرتروز وجود دارد که بر حسب پیشرفت و نوع بیماری از این روش ها استفاده می شود.
درمان های توانبخشی برای آرتروز
به طور کلی مداخلات توانبخشی برای درمان آرتروز با هدف افزایش قدرت عضلات، کاهش درد، افزایش دامنه حرکتی مفاصل، تطابق سازی محیط برای بیمار، آموزش تکنیک های حفاظت از مفاصل به بیمار، تکنیک های ذخیره سازی انرژی و پیشگیری از بدتر شدن روند بیماری انجام می گیرد. متخصصین کاردرمانی و فیزیوتراپی توانبخشی بیماران مبتلا به آرتروز را بر عهده دارند که در ادامه به نقش هرکدام در روند توانبخشی بیماران آرتروز می پردازیم.
کاردرمانی برای بیماران آرتروز
متخصصین کاردرمانی ابتدا به محدودیت های عملکردی شخص و نیز مشکلاتی که آرتروز برای آن ها ایجاد کرده است پرداخته و به شخص نوع صحیح انجام کارها و نیز تکنیک هایی را می آموزند که در حین انجام کار کمترین فشار و عارضه را به مفصل درگیر وارد کند. در ادامه متناسب با نوع آسیب مفصل و نیز نوع محدودیت های فرد به تقویت عضلات ضعیف فرد می پردازد تا فشار را از روی مفصل بردارد. به طور کلی وظایف کاردرمانگر برای بیماران مبتلا به آرتروز شامل موارد زیر است.
.webp)
• تقویت عضلات
• جلوگیری از دفورمیتی و بد شکلی مفصل
• آموزش تکنیک های ذخیره انرژی
• تکنیک های کاهش درد و التهاب
• تکنیک های محافظت از مفصل
• کشش و افزایش دامنه حرکتی مفصل
• تجویز وسایل کمکی
• آموزش نحوه صحیح انجام کارها و تکنیک های جبرانی
• تجویز و تهیه اسپلینت و اورتز
• ماساژ تخصصی مفاصل آسیب دیده
فیزیوتراپی برای بیماری آرتروز
متخصصین فیزیوتراپی نیز از تمرین برای مبارزه با آرتروز استفاده کرده و به تقویت عضلات و کشش مفاصل محدود شده می پردازند.
درمان های دارویی آرتروز
از درمان های دارویی نیز می توان برای بهبود و کنترل آرتروز استفاده کرد. داروهای مورد استفاده برای درمان آرتروز شامل موارد زیر است.
- داروهای مسکن مثل استامینوفن
- داروهای غیر استروییدی ضد التهابی(NSAID) مثلaspirin, ibuprofen, naproxen celecoxib
- داروهای کورتیکواستروییدی مثل دگزامتازون و بتامتازون
- پماد های موضعی گرم و یا سرد کننده مثل ice mineral و ...
- سایر دارو ها مثل دارو های ضد افسردگی مثل pregabalin
درمان های جراحی بیماری آرتروز
درمان جراحی در انواع پیشرفته و گسترده آرتروز پیشنهاد می شود و شامل تعویض کامل و یا بخشی از مفصل آسیب دیده می شود که باعث بهبود حرکت و کاهش درد و بهبود راستای مفصلی می شود. مفاصل زانو و لگن از شایع ترین مفاصل کاندید برای تعویض مفصل در جراحی آرتروز هستند.
